علی الهیار ترکمن معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش در برنامه پرسشگر با اشاره به اینکه رتبه بندی یکی از اصلی ترین فرایندها در نظام مدیریت منابع انسانی است، اظهار کرد: نظام های شغلی یا شغل محورند یا شاغل محور؛ وزارت آموزش و پرورش شغل محور است و طبق آن، کسانی به این حیطه ورود می کنند که مجهز به صلاحیت های تعیین شده باشند و خود را ارتقا دهند تا بتوانند کیفیت را رقم بزنند.
وی افزود: دو دسته صلاحیت بدو ورود به حرفه و دوم حین خدمت و ارتقای مستمر فرایندها داریم که یا برنامه ریزی شده یا خودانگیخته یا از طریق ترکیبی از این دو اتفاق می‌افتد.
معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش با بیان اینکه آموزش و پرورش، دستگاهی گسترده است و برنامه ریزی به تنهایی در جایگاه خود کافی نیست و باید انگیزه های درونی نیز ایجاد کنیم، به هفت کاربرد رتبه بندی حرفه ای اشاره کرد و گفت: نقطه آغاز رتبه بندی مجهز شدن به این توانایی ها و نقطه پایانی آن ارتقای کیفیت است.
الهیار ترکمن ادامه داد: نباید به این قائل باشیم که رتبه بندی می‌کنیم تا حقوق افزایش یابد و پول توزیع می‌کنیم. مگرمجاز به توزیع پول هستیم؟ هرچیزی سازوکارهای قانونی خود را دارد.
الهیار ترکمن درباره تقسیم‌بندی‌های رتبه بندی در دوره‌های قبلی به استاد معلم، مربی معلم و... گفت : اینها واژه هستند و به نگاه‌های قبلی به رتبه‌بندی برمی‌گردد که تمایل داشتند خود را شبیه سیستم آموزش عالی و دانشگاه کنند؛ متاسفانه آموزش عالی زدگی در آموزش و پرورش هم دیده می‌شود.
وی اضافه کرد: بر اساس صلاحیت‌های موجود و پایه‌های اصلی دنبال این هستیم بگوییم هر فرد بر اساس شروع خدمت در یک جایگاه قرار می‌گیرد. از رتبه یک تا 5 درنظر گرفته شده و مشخص است و هرکدام از معلمان با کسب صلاحیت ها در این رتبه ها حرکت می‌کنند.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش به ابلاغ رتبه‌بندی در 17 آذر امسال اشاره کرد و گفت: رتبه بندی مبتنی بر سه صلاحیت معلمی است که شامل صلاحیت عمومی، تخصصی و حرفه ای می‌شود. فرایند سنجش صلاحیت ها در آیین نامه کاملا مشخص است و نتیجه سنجش ها منجر به صدور گواهینامه حرفه معلمی می‌شود؛ صلاحیت عمومی که برای ورود به حرفه معلمی نیاز است، حین استخدام بررسی شده و همه کسانی که استخدام هستند واجد این صلاحیت هستند.
الهیار ترکمن افزود: صلاحیت تخصصی نیز صلاحیت هایی هستند که تخصص حرفه معلمی را ایجاد کرده و به رشته دانشگاهی و مرتبط بودن آن با حوزه تدریس معلم برمی‌گردد. البته وزن مرتبط بودن رشته با حوزه تدریس، بیشتر از وزن مدرک است.
وی با بیان اینکه در 10 سال گذشته حدود 30 درصد نیروهای جذب شده در وزارت آموزش و پرورش با روش غیرعلمی و غیررقابتی وارد شده اند گفت: در دوره ابتدایی معلمان با 700 عنوان رشته در ابتدایی تدریس می‌کنند ولی 4 تا 5 رشته تخصصی دوره ابتدایی است.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: صلاحیت حرفه ای نیز فرد را در نحوه تدریس موثر و مفید مورد سنجش قرار می‌دهد که می‌توان به آشنایی و بکارگیری روش و فنون تدریس، نمرات ارزیابی عملکرد، دوره های ضمن خدمت اشاره کرد.
الهیار ترکمن با اشاره به اینکه مشمولین طرح طبقه‌بندی مشاغل یعنی هفت گروه معروف، مشمول رتبه بندی می‌شوند، گفت: در سال 94 یکبار معلمان را در طبقاتی قرار داده بودیم برای آنکه به هم نخورد، فرایند تطبیق و ارتقا را در زمان تدوین آیین نامه پیش‌بینی کردیم. برای رتبه‌های مقدماتی کاری انجام نداده بودیم و باید برای سنجش صلاحیت‌های حرفه‌ای آنها آزمون‌های آنلاینی برگزار کنیم. این آزمون ها اصلا کنکور و امتحان سنتی و کلاسیک نیست. جواب به سوالات آنلاین حتی از طرق مختلف چون اپلیکیشن های موبایل مدنظر است که بتواند صلاحیت حرفه‌ای شان را بسنجد.
وی با بیان اینکه در آیین نامه برای هرکدام از رتبه ها ملاک هایی قید شده است، درباره نقطه ایده آل طرح رتبه بندی، گفت: ایده آل این‌است که شخصی که تدریس می‌کند عملکرد موثرتری بروز دهد.
الهیار ترکمن درباره تبلیغات زیاد رسانه ای و انتقادات برخی نمایندگان مبنی بر اینکه رتبه بندی فعلی چیزی نیست که در قانون آمده است، گفت: اگر فقط با نگاه به مسائل صنفی و پولی بخواهیم حرف بزنیم، توهین کرده ایم. اگر برخی دنبال کاندیداتوری مجلس هستند باید شفاف توضیح دهند عملکرد موثرشان برای ارتقای شان معلم چه بوده است؟ رتبه بندی در جزء دوم بند الف ماده 63 قانون برنامه ششم توسعه آمده است، مگر چه آنجا نوشته شده که اکنون برخی انتقاد می‌کنند این طرح فعلی آن مصوبه قانونی نیست؟ استنادشان چیست؟ یکبار قانون را بخوانید که چه نوشته‌اید؟ در قانون آمده دولت اعتبار رتبه بندی را در بودجه سنواتی قرار دهد که مجلس آن را تصویب کند.
وی افزود: ما قبول داریم که آموزش و پرورش با مشکلات مالی روبه‌رو است و نظام جبران خدمت درخوری تهیه نکردیم. اما قرار نیست همه چیز را در قالب ارتقای مالی، تنزل دهیم. در آموزش عالی هم عمدتا افزایش حقوق انگیزه استادان برای ارتقا به استادیاری و... نیست.
وی درباره ارتباط تقسیم پول با رتبه های پنج گانه اظهار کرد: شالوده رتبه‌بندی این است که هر فرد متناسب با جایگاهش در رتبه ای قرار بگیرد؛ بر اساس نظام و جدول ضمیمه حق شاغل، فوق العاده شاغل و...، پایین‌ترین میزان افزایش، 240 هزار تومان است که در واقع مشوق مالی است و نام آن افزایش حقوق نیست. برای رتبه 5 نیز حدود 800 هزارتومان مشوق مالی پیش‌بینی شده است.
معاون برنامه ریزی و توسعه منابع وزارت آموزش و پرورش افزود: رتبه‌بندی روی ساعت حق التدریس موظف و غیرموظف، پاداش پایان خدمت و سایر موارد حقوقی اثرگذار است و یکی از مطالبات مهم ما خارج شدن از قانون مدیریت خدمات کشوری است؛ معتقدم 10 سال آینده دیگر نمی‌توانیم با قانون عمومی، آموزش و پرورش را اداره کنیم. مبنای کار ما فعلا بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری است و تا زمانی که تحت این قانونیم شکل رتبه بندی قابل تغییر نیست.
وی درباره بودجه مورد نیاز برای رتبه بندی معلمان گفت:مرحله اول رتبه بندی در سال 94 و 95 با 5000 میلیارد تومان به اجرا درآمد. رتبه بندی سالانه 5 تا 6 هزار میلیارد تومان نیاز دارد؛ آماده سازی احکام و نگارش حقوق انجام شده و همکاران ما شبانه روزی کار می‌کنند تا رتبه بندی در حقوق دی ماه اعمال شود. به گفته وی در قانون به صراحت آمده است که رتبه بندی به بازنشسته ها و دانشجومعلمان تعلق نمی‌گیرد.
الهیار ترکمن درباره کسر 45 درصدی از حقوق دانشجومعلمان گفت: قوانین ناظر بر تربیت معلم، اساسنامه دانشگاه فرهنگیان مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و مصوبه مجلس، یعنی قانون متعهدین خدمت به وزارت آموزش و پرورش است که مربوط به سال 69 است.
وی افزود: در قانون متعهدین خدمت آمده است که تحصیل در دانشگاه فرهنگیان دوره شبانه روزی است و بابت امور رفاهی، تغذیه و امور خوابگاهی درصدی از حقوق دانشجومعلمان کسر می شود. قانون این طور مشخص کرده است.
وی افزود: من هم قبول دارم و معترض هستم که نباید این اتفاق رخ دهد؛ غیر از قانون 69 یک اشتباه سیاست گذاری و محاسباتی در برنامه پنجم توسعه در سال 90 رخ داد و وزارت علوم سه دانشگاه تربیت معلم تخصصی را تبدیل به دانشگاه جامع کرد و گفت همان مراکز تربیت معلم با همین امکانات محدود و قدیمی به دانشگاه جامع تبدیل شود؛ باید در برنامه هفتم توسعه این اشتباه فاحش سیاست گذاری را اصلاح کنیم. همه کمک کنند تا در قانون برنامه هفتم توسعه دیده شود.
فارس
