تحقیقات جدید روی موش‌ها توضیحی در مورد اینکه چرا بیماری‌های خودایمنی در زنان بیشتر اتفاق می‌افتد ارائه کرده که نشان می‌دهد به دلیل وجود یک کروموزوم X اضافی است. در بین جانداران گونه مونث معمولا سیستم ایمنی قوی‌تری نسبت به بقیه دارند. این موضوع می‌تواند به مقابله بهتر با عفونت‌ها کمک کند. از سوی دیگر موجب واکنش‌های خود ایمنی بیشتری شود. این بدان معنی است که زنان نسبت به چنین بیماری‌هایی آسیب پذیرترند. از همین رو شیوع بیماری مانند مالتیپل اسکلروزیس (MS) در زنان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان است.
چرا چنین اختلافی وجود دارد و علت آن همچنان یک راز است؟ اختلاف بین جنسیت زن و مرد عمدتا به دلیل وجود هورمون‌های مختلف و تفاوت در کروموزوم هاست. نقش هورمون‌ها به خوبی در بیماری‌های خود ایمنی بررسی شده، اما نقش کروموزوم‌ها همچنان رمزآلود است.
کروموزوم X مقدار زیادی از ژن‌های مرتبط با سیستم ایمنی را حمل می‌کند که زنان دوتا و مردان یکی از آن را به همراه دارند. محققان دانشگاه UCLA بر این باورند که کروموزوم X اضافی دریافتی از سوی پدر می‌تواند نقش اساسی در بروز این مسائل داشته باشد.
از آنجا که زنان دارای دو X هستند، این دو برابری باید از طریق فرایندی به نام غیرفعال کردن X، به متعادل شدن تاثیر آن منجر شود. این فرایند با متیلاسیون DNA و جلوگیری از بیان برخی ژن‌های خاص صورت می‌گیرد. در این فرایند تقریبا بیشتر ژن‌ها غیرفعال شده و حدود 15 درصد آن‌ها بیان می‌شوند که در زنان نسبت به مردان بیشتر است. همچنین غیرفعال شدن برخی از این ژن‌ها می‌تواند بروز برخی از صفات که عملکرد سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد توجیه کند. در این تحقیق، محققان دریافتند که 5 ژن در X وجود دارد که در مردان بیشتر بیان می‌شود. بررسی‌ها نشان داد در موش‌های ماده کروموزوم X که از سوی پدر آمده بود دستخوش غیرفعال شدن قرار گرفت.
این بررسی نشان می‌دهد که کروموزوم منتقل شده از سوی پدر، در سطح‌های بالاتری از غیرفعال شدن قرار می‌گیرند که می‌تواند بیان ژن‌های خاصی را سست و موجب افزایش بروز پاسخ‌های التهابی در زنان شود.
به عبارت دیگر اختلاف در غیرفعال شدن X، می تواند نقش اساسی در ساخت سیستم ایمنی ایجاد کند. اثبات این که آیا چنین موضوعی در انسان‌ها نیز با تعداد بیشتر ژن‌های مرتبط با ایمنی وجود دارد یک چالش بزرگ است. از سوی دیگر این کروموزوم X اضافی مزیت‌هایی در زمینه ایمنی بدن نیز دارد.
به گفته متخصص مغز و اعصاب Rhonda Voskuhl، اگر بتوان تنظیم کننده‌های متیلاسیون را پیدا کرد، می‌توان این اختلافات را هدف قرار داد و میزان بیماری‌های خود ایمنی در زنان را نیز کاهش داد.
تاکنون تحقیقات نشان داده که این بیماری‌های خودایمنی به دلیل کروموزوم X پدری اتفاق می‌افتد. اما قبل از اینکه بتوان آن‌ها را مقصر این موضوع دانست باید تحقیقات بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.
