صادرات غیرنفتی ایران در۷ ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۷ درصد ازنظر وزنی افزایش اما ازنظر ریالی ۱۸ درصد کاهش داشته است درحالی‌که ایران در تولید ناخالص داخلی در رتبه‌بندی جهانی به ارزش ۴۵۴.۰۱۲ میلیارد دلار، بالاتر از کشورهایی چون نروژ، امارات و ایرلند و پایین‌تر از کشورهایی چون اتریش، بلژیک و سوئد در رده ۲۷ بزرگ‌ترین اقتصادهای جهان ایستاده است. از کارشناسان اقتصادی می‌توان دلیل این موضوع را اولویت تأمین نیاز کالا برای داخل کشور دانست اما کلاف سردرگم صادرات با چندین گره مواجه است و یکی از گره‌های صادرات وابستگی اقتصاد به نفت است که صادرات غیرنفتی می‌تواند این گره را باز کند در حالی که دومین گره با اصلاح سیاست‌های پولی و ارزی تعدیل خواهد شد. تنوع کم محصولات صادراتی نیز گره سوم این موضوع است که ایران باوجود ظرفیت بالای تولید ، تقریبا با چند محصول که کمتر از انگشتان دست است در دنیا شناخته‌شده است .
محصولاتی مانند : فرش دستباف، زعفران، خرما، پسته، خاویار و … .
گره چهارم نیز توجه نکردن به بسته‌بندی و تبلیغات مناسب است، به‌طور مثال خرما به دلیل توجه نکردن مناسب به بسته‌بندی این محصول، به‌صورت خام صادر می‌شود و حدود ۵۰ درصد زعفران نیز به صورت فله‌ای صادر می‌شود و با بسته‌بندی زیبا به کشور خودمان برمی‌گردد.صادرات پسته در ماه‌های فروردین و اردیبهشت ۲۰ هزارتن بوده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۵۰ درصد کاهش داشته است .
*۸۰ درصد فرش دستباف ایران صادر می‌شود
حجم صادرات فرش در ۶ماهه نخست سال ۹۷ را ۲۱۰ میلیون دلار که ۳۰درصد صادرات آن به آمریکا صورت می‌گیرد، سال گذشته حدود ۴۰۰ میلیون دلار صادرات فرش داشتیم و از این محل درآمدزایی و ارزآوری بسیاری نصیب کشور می‌شود.قیمت هر تن کالای صادراتی در فروردین ۹۷، معادل ۲۹۹ دلار بوده که این رقم نسبت به ارزش متوسط کالاهای صادراتی فروردین سال قبل، بیش از ۲۴ درصد افت کرده است.
اما مسئولین کشور آمارهای ضدونقیضی می‌دهند و جهانگیری دوشنبه ۱۱ آذر ۹۸ در بیست و سومین مراسم روز ملی صادرات گفت: صادرات غیرنفتی ایران در ۸ماهه نخست بیش از ۱۶ درصد رشد کرده است، البته بخشی از کاهش صادرات به دلیل قیمت‌های پایه صادراتی ما است و بخشی دیگر هم البته طبیعی است، چراکه ارزش یک کالای صادراتی در فضای آرام یک قیمت است و در فضای تحریمی قیمت پایین‌تری دارد. این در حالی است که بیش از ۸۸ میلیون تن صادرات داشته‌ایم که ریسک آن‌هم پذیرفته‌شده است و ارز آن به چرخه اقتصادی برگشته است.
مطابق آمارهای گمرک ارزش صادرات غیرنفتی ایران درمجموع سال گذشته، حدود ۴۴ میلیارد دلار ثبت‌شده که پیش‌بینی رئیس سازمان توسعه تجارت برای امسال نیز رسیدن به رقمی در همین حدود است.
افزایش نرخ ارز، دلیل افزایش صادرات
ایمان فرجام نیا عضو انجمن اقتصاددانان ایران در گفت وگو با «رسالت» درمورد افزایش صادرات گفت:«محرک اصلی صادرات ایران مدیریت مناسب نرخ ارز به میزان تفاوت تورم داخلی و خارجی است هرچند علت اصلی صادرات ، افزایش و بهبود تولید و کیفیت کالاها از طریق بهره‌وری کل عوامل تولید است . نرخ ارز را می‌توان یکی از دلایل افزایش صادرات برای تسریع بخشی و اشتیاق آفرین برای فعالان بخش خصوصی دانست. »وی افزود : « به‌ویژه اینکه بانک مرکزی ارز را در اختیار صادرکنندگان قرار داده است که صادرات خودشان را بر اساس بخشنامه اسفندماه سال ۹۷ در بازار آزاد به فروش برسانند و ۷۰ درصد از ارز ناشی از صادرات خودشان را در سامانه نیما به فروش برسانند . رشد نرخ ارز و سیاست‌هایی را که برای بازگشت صحیح ارز ناشی از صادرات به کشور از سوی بانک مرکزی رخ‌داده است می‌تواند یکی از دلایل رشد میزان صادرات کشور دانست»
*محرک اصلی صادرات ایران، مدیریت مناسب نرخ ارز است
فرجام‌نیا ادامه داد: « اگر تولیدکنندگان و صادرکنندگان احساس ثبات در سیاست‌گذاری کنند به دنبال تولید و صادرات خواهند رفت و بعدازآن باید شاهد رشد بهره‌وری کل عوامل تولید باشیم. خروجی نهایی این کار، قیمت تمام‌شده پایین و کیفیت بالای محصولات ایرانی می‌شود .»عضو انجمن اقتصاددانان ایران در پایان توضیح داد: « به‌طور یقین سیاست‌های ارزی که منجر به تقویت صادرات و مدیریت واردات می‌شود می‌تواند کمک‌کننده و تأثیرگذاری بیشتری را بر فضای تولید و صادرات ما داشته باشد. که شاهد چنین تجربه‌ای در کشورهایی مانند چین هستیم .که با بهبود سیستم تصمیم‌گیری در حوزه اقتصاد برای فعالان اقتصادی و بالا بردن بهره‌وری کل عوامل تولید ، قیمت تمام‌شده کالاها و محصولات را به‌شدت کاهش داده‌اند و کاتالیز و تثبیت‌کننده‌ای به نام افزایش نرخ ارز را در پیش گرفتند ، توانست تمام‌کننده خوبی برای تقویت صادراتشان باشد .
*کشور باید روی صادرات غیرنفتی متمرکز شود
علاءالدین میرمحمدصادقی نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تهران نیز در گفت وگو با «رسالت» مشکلات صادرات غیرنفتی ایران را بررسی کرد: برخی از کشورها نیاز به محصولات غیرنفتی ما دارند و به دلیل کیفیت پایین محصول یا نداشتن چنین محصولاتی از کالاهای ما استقبال می‌کنند به‌خصوص اینکه نرخ تمام‌شده کالاهای ما برای کشورهای دیگر بسیار ارزان‌تر است. نایب‌رئیس اتاق بازرگانی در پایان اظهار داشت : ما باید تمرکز خود را بر صادرات غیرنفتی بگذاریم زیرا نفت جنبه و حربه سیاسی است و ابرقدرت‌ها همیشه از این حربه علیه کشور تولید کننده نفت استفاده کردند، بنابراین تکیه کردن به صادرات نفت آینده خوبی برای کشور ندارد مسئولین ما و مردم باید بدانند که توان خود را به سمت تولید و صادرات غیرنفتی ببرند. تولید داخلی باید رونق پیدا کند تا صادرکنندگان هم بتوانند محصولات خود را بدون دغدغه صادر کنند.
«رسالت»
