فانی بازگشایی هرچه بهتر مدارس، ارتقای کرامت و کارایی و انگیزه معلمان، توسعه مشارکت، حرکت در راستای اسناد بالادستی، رفع محرومیت و تقویت پرورش دینی را به عنوان اولویت های خود در این وزارتخانه برشمرد. علی اصغر فانی برای فرهنگیان شناخته شده است، اما دو اتفاق در 8 سال گذشته نام فانی را در فضای سیاسی مطرح کرد: گرفتن حکم سرپرستی وزارتخانه از احمدی نژاد و ریاست ستاد فرهنگیان یکی از کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری 88.
در سال 84 پس از ناکامی علی اکبر اشعری وزیر پیشنهادی احمدی نژاد در اخذ رای اعتماد مجلس هفتم ، علی اصغر فانی به عنوان سرپرست وزارت آموزش و پرورش منصوب شد. مدیران وقت آموزش و پرورش انتظار داشتند آقای احمدی نژاد، فانی را به عنوان وزیر به مجلس معرفی کند، اما رییس جمهور ، محمود فرشیدی دبیرکل " کانون تربیت اسلامی " را به مجلس معرفی کرد. با معرفی محمود فرشیدی و رای اعتماد مجلس به او ، دوره 70 روزه سرپرستی فانی هم تمام شد. دلیل اینکه چرا احمدی نژاد، فانی را به عنوان وزیر آموزش و پرورش کابینه دولت نهم معرفی نکرد، مشخص نیست، اما همان زمان در راهروهای وزارتخانه به نجوا می گفتند که فانی شرط عزل سیاسی همه مدیران آموزش و پرورش را نپذیرفته است.
فانی متولد نازی آباد تهران در سال 1333 ، همسر فرهنگی و دو فرزند دارد. او دارای مدرک فوق لیسانس راه و ساختمان از دانشکده فنی دانشگاه تهران و دکترای مدیریت رفتار سازمانی و منابع انسانی از دانشگاه تربیت مدرس است. از کلاس دهم دبیرستان کار ندریس در دبیرستانها را شروع کرد و در دوره دانشجویی به عنوان یکی از بهترین دبیران منطقه 16 تهران شناخته می شد.
معلمان قدیمی او را انسانی مودب و اخلاقگرا و استوار بر باورهای عقیدتی خویش به یاد می آورند. یکی از همکاران می گفت: "فانی در گفتار و کردار نرم، اما در اعتقادات سرسخت است." در دهه 60، از مدیران وابسته به طیف خط امام بود و البته رابطه کاری خوبی با نمایندگان جناح راست مانند علی اکبر پرورش و حدادعادل داشت. در شهریور 59 به استخدام رسمی آموزش و پرورش درآمد و با درس و تخنه سیاه خداحافظی کرد. ابتدا معاون و کمی بعد رییس منطقه 16 آموزش و پرورش شد. در سال 60 ابلاغ مدیرکلی آموزش و پرورش کردستان را از دست علی اکبر پرورش گرفت و از سال 60 تا 64 در این استان ماند. با روی کار آمدن کاظم اکرمی از خط امامی های مشهور، فانی به تهران برگشت و از 64 تا 68 معاون آموزشی وزیر بود. بعد از ارتحال امام و شروع دوره سازندگی، ستاره بخت چپها در مدیریت کشور افول کرد. عده ای از چپ های خط امامی به دلایل سیاسی از آموزش و پرورش کوچ کردند و یا رانده شدند. فانی هم از 68 تا دوم خرداد 76 از آموزش و پرورش فاصله گرفت. او از سال 68 تا 72 معاون دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس و از 72 تا 76، سمت معاونت فرهنگی بنیاد شهید را عهده دار بود. بازگشت مظفر به عنوان وزیرآموزش و پرورش دولت اول خاتمی در سال 76، علی اصغر فانی را در سمت معاون وزیر به آموزش و پرورش کشاند. در دوره وزارت مرتضی حاجی، همچنان پست معاونت آموزشی را حفظ کرد. بعد از دوره 70 روزه سرپرستی و با به حرکت درآمدن ماشین عزل و نصب ها توسط فرشیدی در سال 84 ، فانی بار دیگر به دانشگاه تربیت مدرس کوچ کردو به عنوان استادیار و سرپرست دبیرخانه شورای تعلیم و تربیت، مشغول به کارشد.
نمودار مدیریتی فانی نشان می دهد که از عمر33 ساله مدیریتش، نیمی را در آموزش و پرورش و نیم دیگر را در دانشگاه تربیت مدرس و بنیادشهید گذرانده است. فانی در سال 70 به اتفاق حسین مظفر، اصغر نوروزی و میرزایی، مجتمع غیر انتفاعی جماران را در منطقه 11 شهر تهران تاسیس کرد. دبیرستان و پیش دانشگاهی جماران هم اکنون دانش آموزان را به شرط معدل بالا و قبولی در مصاحبه عقیدتی و با شهریه سنگین می پذیرد. سختگیری های عقیدتی در این مدرسه زبانزد دانش آموزان است. عده ای با توجه به سوابق فانی می گویند که درصورت انتخاب به عنوان وزیر، احتمالا نقشی مشابه حسین مظفر، در کابینه روحانی، ایفا می کند. دلایلی برای تایید و نقض این گمانه زنی وجود دارد. فانی و مظفر تبار سیاسی مشترکی دارند . چپگرا های وزارت آموزش و پرورش بر خلاف چپ های وزارت ارشاد ، هیچگاه تبدیل به اصلاح طلب تمام عیار نشدند و عده ای از آنها با راست های جدید، همپوشانی و قرابت های فکری و عملی دارند. حسین مظفر به دلیل همین قرابت ها از اردوی چپ به جمع هواداران احمدی نژاد پیوست. اما برخی شواهد فانی را از حسین مظفر متمایز می کند. از سال 80 به بعد، حسین مظفر و فانی مسیرهای سیاسی متفاوتی را پیموده اند. فانی فاصله خود را با دولت اول احمدی نژاد حفظ کرد و در انتخابات 88 مسئولیت ستاد فرهنگیان مهندس موسوی به عنوان جدی ترین رقیب احمدی نژاد را به عهده گرفت.
با اعلام نتیجه انتخابات فانی بی سروصدا به دانشگاه برگشت و موضعگیری سیاسی خاصی از او دیده و شنیده نشد. این جملات که از مصاحبه فانی با یکی از نشریات داخلی آموزش و پرورش در سال 90 انتخاب شده تا حدودی طرز فکر او را نشان می دهد: خانم معلم ها تعهدشان در کار، نسب به معلمان مرد بیشتر است چون شرعا و عرفا مسئول اقتصاد خانواده نیستند.... مدال های المپیادهای دانش آموزی، ربطی به کلیت نظام آموزشی ندارد.....مدارس نمونه دولتی و پژوهش سراهای دانش آموزی را من تاسیس کردم .... حذف زبان انگلیسی از برنامه درسی اول راهنمایی ایده من بود.... زبان انگلیسی باید از دوره ابتدایی و حتی پیش دبستانی آموزش داده شود. ....ما باید برای تعلیم و تربیت فلسفه اسلامی داشته باشیم....غیر از درس های راهبردی، باید 20 درصد برنامه درسی بر اساس شرایط و امکانات و نیازهای هر استان باشد....اصل 15 قانون اساسی باید اجرا شود و دو واحد درس زبان و ادببات قومی در مناطق قومی به صورت اختیاری در برنامه دوره متوسطه گنجانده شود.... علوم انسانی باید جایگاه خود را در آموزش و پرورش پیدا کند.
*این یادداشت در تاریخ پنجم شهریور 92 در روزنامه اعتماد منتشر شده است.
