محمد درویش، کنشگر محیط زیست در گفت‌وگو با خبرآنلاین به این سوالات جواب داده است.
سابقه حکم قصاص برای محیط‌بانان به چه زمانی برمی‌گردد؟
تاکنون برای ۱۱ محیط‌بان حکم قصاص صادر شده بود اما آقای افضلی اولین محیط‌بان اعدام شده در تاریخ محیط زیست محسوب می‌شود.
بقیه محیط‌بانان چطور از قصاص نجات پیدا کردند؟
با حمایت و پادرمیانی سازمان محیط زیست، فعال محیط زیست و همه کسانی که می‌توانستند از اولیای دم مقتول رضایت بگیرند. معمولا تلاش می‌شد که اجرای حکم را به تعویق بیندازند و در این فاصله تلاش می‌شد خانواده مقتول راضی به بخشش شوند.
چرا برای آقای افضلی این اتفاق نیفتاد؟
چون سازمان محیط زیست هیچ حمایتی نکرد حتی گفته می‌شود اعلام کرده بودند که وارد این ماجرا نمی‌شوند.
برای این ادعا مستنداتی هم دارید؟
شما جست‌وجو کنید ببیند مسئولان سازمان محیط زیست حتی یک اظهارنظر دراین‌باره داشته‌اند؟ نه فقط قبل از اعدام ایشان که حتی حالا هم هیچ اعلام موضعی نکرده‌اند.در حالی در موارد قبلی بارها رئیس وقت سازمان محیط زیست راسا ورود پیدا می‌کرد و تلاش فراوان می‌شد تا از اعدام محیط‌بان جلوگیری شود.
برای پرونده آقای افضلی می‌شد که از قصاص جلوگیری شود؟
ببینید هیچ‌کس قتل انسانی را تایید نمی‌کند، قطعا اقدام به قتل یک شکارچی که متخلف هم بوده، قابل تایید نیست اما به هرحال محیط‌بانان هم وظایفی دارند، آقای افضلی خارج از ساعت کاری بخاطر حس مسئولیت پیگیر این ماجرا بوده، حتی خانواده ایشان هنگام حادثه همراه ایشان بوده‌اند، یعنی قصد قبلی و عمدی به آن معنا در کار نبوده، پس می‌شد با وساطت ماجرا را ختم به خیر کرد.این محیط‌بان ۲۱ سال سابقه کاری داشته و الان باید بجای اعدام، بازنشسته می‌شد، در زندان حس خلق داشته، قاری قرآن بوده و به بقیه زندانی‌ها قرآن می‌آموخته، پس می شد برای آزادی‌اش تلاش کرد.
مشکل اصلی محیط‌بانان که اسلحه حمل می‌کنند اما دچار این مشکلات می‌شوند، چیست؟
مثل همه مشاغلی که اجازه حمل اسلحه دارند، برای محیط‌بانان هم این اجازه به معنی آزاد بودن برای استفاده از آن محسوب نمی‌شود. محیط‌بان اجازه دفاع از خودش را دارد اما اجازه ندارد اولین شلیک‌کننده باشد، مگر برای دفاع، در سایر مواردی که حکم قصاص صادر نشده به این دلیل بوده که محیط‌بان توانسته ثابت کند که قصد دفاع داشته است.
آماری از شهدای محیط‌بان داریم؟
تاکنون ۱۴۱ محیط‌بان حین خدمت شهید شده‌اند، از طرفی حدود ۵۰۰ نفر شکارچی هم جان خود را از دست داده‌اند.
پس جنگ اعلام نشده‌ای در جریان است؟
بله متاسفانه، محیط زیست که باید جای صلح باشد، شاهد این اتفاقات است، هم محیط‌بان و هم شکارچی و قاچاقچی هم‌وطنان ما هستند، نه اینکه میدان جنگی میان آنها برقرار باشد.با منطق زور و اسلحه نمی‌شود از محیط زیست نگهداری کرد. افزایش جریمه شکار، دادن جلیقه ضد گلوله و موارد این چنینی راه به جایی نمی‌برد، باید با فرهنگ مجاب کردن و آموزش جلو برویم.
حالا که این مشکلات وجود دارد، چه باید کرد؟ تجربه سایر کشورها چه بوده؟
ببینید، مناطق محافظت شده کشور آمریکا ۱۱ برابر کشور ماست، در حالی که تاکنون حدود ۲۵ نفر از محیط‌بانان آنجا کشته شده‌اند که اغلب بخاطر سقوط از ارتفاع و حوادث طبیعی بوده، درواقع اصلا قرار نیست محیط‌بان و شکارچی با هم روبه رو شوند، دوربین‌های ماهواره‌ای همه چیز را رصد می‌کنند و تخلفات پیگیری می‌شود.
در ایران وضعیت چطور است؟
هنوز از این تکنولوژی‌ها استفاده‌ای نمی‌کنیم، اتفاقا یک محیط‌بان در منطقه حفاظت شده خاییز با ابتکار شخصی از دوربین پیشرفته استفاده می‌کند و با عکس‌برادری ازمتخلفان و هماهنگی با دادستانی، نیروی انتظامی وارد عمل می‌شود و متخلفان را دستگیر می‌کند، بدون درگیر و حواشی و اتفاقا شکارچیان منطقه هم متوجه شده‌اند و تخلفات کمتر شده، در واقع راه حل ماجرا همین است.
ظاهرا محیط‌بانان دیگری هم مشکل مشابه دارند و درگیر حکم قصاص هستند، جزئیاتی دارید؟
بله متاسفانه دو محیط‌بان دیگر هم محکوم به قصاص هستند و البته هنوز اجرای حکم‌شان مرحله استیذان را طی نکرده است، اما با توجه به حکم اجرا شده نگران هستیم که این موارد هم ختم به خیر نشود.
