شهيد حاج مهدي عراقي در سال ۱۳۰۹ در محله اي در
جنوب تهران به نام پاچنار متولد شد و تقريبا در ۱۳ سالگي نخستين فعاليت هاي
سياسي را تجربه کرد. سال هاي نوجواني او مقارن با رويدادهاي متعدد بود.
کشور در شهريور سال ۱۳۲۰ به اشغال متفقين درآمد و در سال هاي بعد از آن،
گروه هاي مختلفي براي تسلط بر اوضاع و اداره جامعه به فعاليت پرداختند.
حاج
مهدي در اين شرايط، با ديدن منش و رويکرد شهيد نواب صفوي به شدت جذب
اعتقادات او شد و به عنوان يکي از اعضاي جوان و فعال فدائيان اسلام فعاليت
سياسي خود را به شکلي جدي آغاز کرد. در گرماگرم حوادث ملي شدن صنعت نفت و
تشکيل جبهه ملي، وظيفه خطير ارتباط ميان شهيد نواب، آيت ا... کاشاني و دکتر
مصدق را بر عهده داشت. وقتي نواب به زندان افتاد، شهيد عراقي با تحصن در
زندان و اشغال موقت آن، به حرکت دولت اعتراض کرد و اگر خيانت گروهي از
زندانيان توده اي نبود، آزادي نواب محقق مي شد. هوش سرشار شهيد عراقي سبب
اطمينان شهيد نواب به او بود و در خطيرترين مأموريت هاي فدائيان اسلام
هميشه نام او به چشم مي خورد. اما نهضت، سرانجام با شکست روبه رو شد و نواب
صفوي به دست دژخيمان رژيم پهلوي به شهادت رسيد.
شکست نهضت و
شهادت نواب، ضربه سنگيني براي حاج مهدي عراقي بود. پس از رحلت آيت ا...
بروجردي و در حالي که رژيم با تمام توانش در پي تضعيف حوزه علميه قم بود،
حاج مهدي به همراه تني چند از دوستانش راهي قم شد و با مشاهده حضرت امام
(ره) و آشنايي با افکار جذاب و مترقي شان، ايشان را به عنوان مرجع تقليد
برگزيد؛ مرجعي که به سرعت به مراد شهيد عراقي مبدل شد و رابطه تنگاتنگي با
ايشان يافت. اين آشنايي زمينه اي براي شروع حرکت دوباره بود. با همت و
فعاليت حاج مهدي عراقي، گروه هاي کوچک مومن و معتقد به امام (ره) گرد هم
جمع شدند و هيئت هاي مؤتلفه اسلامي شکل گرفت. امام (ره) به درخواست شهيد
عراقي، تعدادي از شاگردان مبرزشان نظير شهيدان بهشتي و مطهري را به نظارت
بر مشي اعتقادي و آموزشي گروه منصوب کردند؛ رشته اي محکم که او و گروهش را
به امام(ره) پيوند مي داد تا سدي در برابر انحرافات احتمالي باشد، به تعبير
رهبر معظم انقلاب :« شهيد عراقي از همان ابتداي شروع حرکت انقلاب و روند
مبارزه يعني سال ۴۲ خيلي جدي به اساسي ترين محور انقلاب يعني امام(ره)
متمايل شده بود و از خط مستقيم خود به هيچ وجه منحرف نگرديد».
شهيد
عراقي در قيام ۱۵ خرداد نقشي کليدي ايفا کرد. به تعبير آيت ا... هاشمي
رفسنجاني «در يکي از اتاق هاي بازار نشسته بود و اين انقلاب عظيم آن روز را
از يک اتاق فرماندهي مي کرد »؛ او توانست با همراهي و همکاري دوستانش حرکت
بنيادين ۱۵ خرداد را با شرکت حدود ۱۰۰ هزار نفر از مسجد حاج ابوالفتح
سازماندهي کند؛ کاري که حيرت رژيم شاه را برانگيخت. با آزادي امام(ره) در
۱۴ فروردين سال ۱۳۴۳، کنترل و اداره منزل و محل استقرار امام(ره) به عهده
شهيد عراقي و دوستانش گذاشته شد؛ کاري که او به نحوي موثر و مطلوب از عهده
اش برآمد. حاج مهدي در سالروز قيام ۱۵ خرداد نيز به همراه تعداد زيادي از
اعضاي هيئت هاي موتلفه اسلامي، تظاهراتي گسترده را سازماندهي کرد که به
بازداشت ۷۰ روزه او انجاميد.
روز ۲۱ مهر سال ۱۳۴۳، يک خبر تکان
دهنده انقلابيون را سخت برآشفت. حسنعلي منصور موفق شده بود نمايندگان
فرمايشي مجلس را به امضاي يکي از ننگين ترين قراردادهاي استعماري يعني
قرارداد کاپيتولاسيون ترغيب کند. شهيد عراقي که با توجه به روحيه تشکيلاتي
اش در همه جا عواملي داشت، زودتر از ديگران توانست به متن سخنان منصور در
مجلس دست يابد و آن را در اختيار امام(ره) بگذارد؛ اتفاقي که سخنراني
شديداللحن و افشاگرانه حضرت امام(ره) را در پي داشت و رژيم در پي آن
امام(ره) را به ترکيه و سپس نجف تبعيد کرد. اقدام خائنانه منصور باعث شد تا
برنامه اعدام انقلابي او به دست جوانان موتلفه رقم بخورد. شهيد عراقي يکي
از افرادي بود که در جريان کامل اين برنامه قرار داشت. در پي اين تصميم،
شهيد بخارايي در اول بهمن سال ۱۳۴۳، منصور را اعدام کرد و با اين اتفاق
دستگيري گسترده اعضاي موتلفه و همکاران آنها آغاز شد. شهيد عراقي در همين
روزها بازداشت شد. او را تحت شديدترين شکنجه ها قرار دادند و ناخن هايش را
کشيدند، اما او کلامي از برنامه هاي مبارزاتي به زبان نياورد. در دادگاه
فرمايشي، او را به حبس ابد محکوم کردند و به زندان مخوف برازجان فرستادند؛
۱۳ سال زندان او با صبر مثال زدني اش گذشت؛ صبري که باعث شد وقتي در سال
۱۳۵۶، در ۴۷ سالگي از زندان آزاد شد، تقريبا موي سياهي به سرش باقي نمانده
باشد.
شهيد عراقي به محض آزادي از زندان با گروه هايي که نسبت به خط
اصيل اسلامي امام(ره) وفادار بودند، رابطه برقرار کرد و تجارب خويش را در
اختيارشان گذاشت، اما دوري از مراد چيزي نبود که او تحملش را داشته باشد.
با عزيمت امام(ره) به پاريس، او نيز راهي نوفل لوشاتو شد و آنجا هم مديريت
منزل امام(ره) را به دست گرفت. روز ۱۲ بهمن سال ۱۳۵۷، شهيد عراقي همراه با
مرادش به ايران بازگشت. زودتر از همه از هواپيما پياده شد تا کارها را
دوباره سامان دهد. در اين برهه امام(ره) براي اين مبارز باسابقه مسئوليت
هاي سنگيني در نظر گرفته بودند. او به فرمان امام(ره) رئيس زندان قصر شد،
به عضويت شوراي مرکزي بنياد مستضعفان درآمد و همراه با حاج حسين مهديان،
سرپرستي روزنامه کيهان را برعهده گرفت که به جولانگاه توده اي ها، ساواکي
ها و سلطنت طلبان تبديل شده بود. او در تمام اين مسئوليت ها بسيار دقيق عمل
مي کرد و هنوز چندماهي از حضور او در اين عرصه ها نگذشته بود که همه به
توانايي هاي فراوان او در مديريت و سامان دادن به امور پي بردند و طبيعتا
دشمنان کينه اش را به دل گرفتند. صبح روز يکشنبه ۴ شهريور سال ۱۳۵۸، سه
موتورسوار عضو گروهک تروريستي فرقان، او و پسرش حسام را به رگبار بستند و
به شهادت رساندند.
امام(ره) با شنيدن خبر شهادت اين سرباز فداکار
اسلام، دستور دادند پيکر وي به قم منتقل و در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به
خاک سپرده شود. آن گاه ضمن پيامي شهادت وي را تبريک و تسليت گفتند؛ اما
اين، همه تجليل امام(ره)از حاج مهدي عراقي نبود؛ آن گونه که پايگاه دفتر
حفظ و نشر آثار رهبر معظم انقلاب منتشر کرده است، امام(ره) شخصا از ميدان
سعيدي قم تا صحن حرم مطهر حضرت معصومه(س) پيکر شاگرد خويش را تشييع کردند؛
اين گونه تجليل در سيره عملي امام(ره) بي نظير است و خود مؤيد عظمت شخصيت
حاج مهدي عراقي مي باشد.
حضرت امام خمینی (ره) در وصف شهید عراقی
فرموده است: "من ايشان را حدود بيست سال است كه مي شناسم حاج مهدي عراقي
براي من برادر و فرزند خوب و عزيز من بود. شهادت ايشان براي من بسيار سنگين
بود اما آنچه مطلب را آسان مي كند آن است كه در راه خدا بود. شهادت او بر
همه مسلمين مبارك باشد. او مي بايست شهيد مي شد براي او مردن در رختخواب
كوچك بود."
مقام معظم رهبری نیز در وصف ایشان فرموده اند: "مرحوم
شهيد عراقي يكي از چهره هاي كم نظير در صحنه مبارزه و خط انقلاب پيش از
پيروزي انقلاب بود. ايشان عنصر شريف و عزيزي بود كه از دست رفتند.
شهيد
عراقي جواني، عمر و نشاط خود را فداي جايگزين نمودن حكومت خدا بجاي حكومت
طاغوت كرد كه همين هم شد و بدين لحاظ بزرگترين حق را به گردن انقلاب همين
گونه اشخاص دارند كه در آن دوران اختناق اين چنين فداكاري مي كردند. شهيد
عراقي و همرزمانش از همان ابتداي شروع حركت انقلاب و روند مبارزه يعني سال
۱۳۴۲ خيلي جدي به اساسي ترين محور انقلاب يعني امام متمايل شده بودند و از
خط مستقيم خود به هيچ وجه منصرف نگرديدند."
شهيد مظلوم آية الله
بهشتي نیز در وصف شهید عراقی گفته است: "مرحوم حاج مهدي عراقي با تمام نشيب
و فرازهائي كه گذراند تا آخرين روزهاي زندگيش عشقش امام و آرمان امام و خط
امام بود. چنان مشتاق و علاقمند به اين انقلاب و خط و آرمان انقلاب و رهبر
انقلاب بود كه در آخرين مقاطع زندگي اش نيز شيفته همين راه و فداكاري و
ايثارگر همين راه بود".
