فرناز المعی‌نژاد متخصص فیزیوتراپی ، درباره سندروم متابولیک اظهار کرد: سندروم متابولیک مجموعه‌ای از پنج فاکتور نسبتاً خطرناک هستند که اگر در کنار هم قرار بگیرند، احتمال ابتلا فرد به بیماری‌هایی مانند دیابت، اختلالات قلبی (بیماری عروق کرونر که عضلات قلب را خون رسانی می‌کند) و سکته را افزایش می‌دهد.
او بیان کرد: چاقی شکمی یا زیاد بودن بافت چربی دور شکم و کمر (دور شکم بیشتر از ۹۴ تا ۱۰۲ سانتی متر در آقایان یا ۸۰ سانتی متر در خانم‌ها)، بالا بودن فشار خون بیشتر از ۱۳۰ روی ۸۵ (۱۳ روی ۸.۵) یا مصرف قرص فشار خون، بالا بودن قند خون ناشتا بین ۱۰۰ تا ۱۲۵، بالا بودن چربی خون (تری‌گلیسیرید) بیشتر از ۱۵۰ تا ۱۸۰ و پایین بودن کلسترول خوب خون (HDL) کمتر از ۴۰ برای آقایان و ۵۰ برای خانم‌ها ازجمله این پنج فاکتور هستند. داشتن یکی از این فاکتور‌ها دلیلی بر ابتلا فرد به سندروم متابولیک نیست، اما ابتلا هم‌زمان شخص به سه فاکتور یا بیشتر، به این معنا است که او به سندروم متابولیک یا سندروم مقاوم به انسولین (سندروم X) دچار شده است.
این متخصص فیزیوتراپی افزود: شواهد آماری نشان می‌دهد که بالغ بر ۲۳ درصد بزرگسالان به سندروم متابولیک دچار هستند. فاکتور‌هایی مانند چاقی (شاخص BMI بالا‌تر از ۲۵)، سن بالا، یائسگی، استعمال سیگار، کم تحرکی یا سبک زندگی نشسته، مصرف زیاد مواد قندی و شیرینی و داشتن سابقه خانوادگی مثبت ابتلا به سندروم متابولیک احتمال ابتلا به سندروم متابولیک را در فرد افزایش می‌دهند. اگر شخصی به سندروم متابولیک دچار است، برای نخستین قدم باید سبک زندگی خود را تغییر دهد.
راه تشخیص سندروم متابولیک
المعی‌نژاد تاکید کرد: چاقی شکمی یکی از نشانه‌های مرتبط با سندروم متابولیک است، برای تشخیص فاکتور‌های ۵ گانه‌ای که در ابتدا ذکر شد، معاینه بالینی و آزمایش خون انجام می‌شود. اگر یکی از فاکتور‌های ۵ گانه در آزمایش خون فرد بالا بود، شخص باید از پزشک خود درخواست کرده تا سایر فاکتور‌ها را هم بررسی کند.
او تصریح کرد: تصلب شرایین (سخت شدن عروق)، بیماری قند یا دیابت، سکته‌های قلبی و مغزی، بیماری کلیه، درگیری عروق محیطی و کبد چرب از مهم‌ترین عوارض سندروم متابولیک هستند.
این متخصص فیزیوتراپی گفت: هدف از درمان سندروم متابولیک کاهش و حذف مشکلات زمینه‌ای مانند چاقی، کم تحرکی و استعمال سیگار است. پزشک برای مواردی مانند بالا بودن قند، چربی یا فشار خون دارو تجویز می‌کند، اما مهم‌ترین راه برای درمان و به حداقل رساندن عوارض سندروم متابولیک، تغییر سبک زندگی است. حرکت به سمت تحرک و فعالیت فیزیکی بیشتر، به حداقل رساندن مصرف قند و شیرینی در رژیم غذایی روزانه، دوری از استعمال سیگار و کاهش وزن ازجمله اصولی هستند که در تغییر سبک زندگی باید در نظر گرفته شوند. انجام روزانه حداقل ۳۰ دقیقه ورزش هوازی با شدت متوسط، پنج تا هفت روز در هفته برای مبتلایان به سندروم متابولیک ضروری است. ورزش نقش موثری در کنترل سندروم متابولیک دارد.
راه‌های پیشگیری از ابتلا به سندروم متابولیک
المعی نژاد اظهار کرد: داشتن تغذیه مناسب و رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزی‌ها و جو و برنامه ورزشی منظم روزانه حداقل پنج روز در هفته ازجمله راه‌های پیشگیری از سندروم متابولیک هستند. انجام آزمایش خون و چکاپ پزشکی منظم سالیانه ۲ بار برای شناسایی به موقع فاکتور‌های خطرساز ضروری است.
او بیان کرد: انجمن قلب آمریکا و انستیتو ملی قلب، ریه و خون آمریکا نوعی از تمرینات ایروبیک به نام کاردیو (قلبی) را برای پیشگیری از ابتلا به سندروم متابولیک و درمان آن پیشنهاد می‌کند. مبتلایان به این سندروم برای پیشگیری از ابتلا به سندروم متابولیک یا درمان آن باید روزانه ۳۰ دقیقه فعالیت فیزیکی و ورزش با شدت متوسط تا شدید، حداقل پنج تا ۶ روز در هفته یا در مجموع ۱۵۰ دقیقه فعالیت ورزشی با شدت متوسط تا شدید در هفته داشته باشند. برنامه ورزشی در طول روز می‌تواند به جلسات ۱۰ د قیقه‌ای تقسیم‌بندی شود.
این متخصص فیزیوتراپی افزود: پیاده روی تند یکی از ورزش‌های با شدت متوسط است که ضربان قلب را ۵۰ تا ۷۰ درصد حداکثر ضربان قلب بالا می‌برد، ولی شدت نفس نفس زدن فرد در حدی است که به راحتی می‌تواند صحبت کند. از سایر تمرین‌های هوازی با شدت متوسط می‌توان به دوچرخه سواری، ورزش ایروبیک در آب یا تمرین تنیس ۲ نفره اشاره کرد. برای به دست آوردن حداکثر ضربان قلب باید سن فرد را از عدد ۲۲۰ کم کرد.
المعی نژاد تاکید کرد: از تمرین‌های هوازی با شدت شدید می‌توان به دویدن با سرعت بالا، دوچرخه سواری تند یا تنیس یک نفره که در آن ضربان قلب فرد به اندازه ۷۰ تا ۸۵ درصد حداکثر ضربان قلب بالا می‌رود، اشاره کرد. در طول این نوع تمرین‌ها شدت نفس نفس زدن شخص در حدی است که به راحتی قادر به صحبت کردن نیست و فقط جملات کوتاه را بیان می‌کند. تمرین‌های مقاومتی با وزنه بیشتر از ۲ روز در هفته جهت درمان سندروم متابولیک پشنهاد نمی‌شود.
او تصریح کرد: مطالعات اخیر نشان داده است که ترکیبی از تمرین‌های ایروبیک با شدت متوسط تا سنگین و تمیرن‌های مقاومتی با وزنه، اثر مطلوب‌تری بر کاهش سایز کمر، تنظیم فشار خون سیستولیک (بالایی) و کلسترول خوب (HDL) دارد
المعی نژاد یاد‌آوری کرد: مبتلایان به سندروم متابولیک باید در نظر داشته باشند که بدون تغییر در سبک زندگی از جمله کاهش مدت زمان نشسته بودن، بهبود تغذیه، کمتر مصرف کردن مواد قندی و خواب مناسب، انجام فعالیت ورزشی اثربخشی لازم را در پیشگیری از ابتلا به سندروم متابولیک یا درمان آن ندارد.
باشگاه خبرنگاران جوان
