به گزارش ایران‌اکونومیست؛ در سلسله گزارش‌هایی وضعیت بازار لوازم یدکی خودرو مورد بررسی قرار گرفت و چالش‌ها و معضلات این بازار واکاوی شد. بررسی این بازار از زبان فعالان و مدیران آن، نشان داد شرایط آن در وضعیت قرمز و هشدار است به‌گونه‌ای که رییس کمیسیون اقتصادی اتحادیه صنف فروشندگان لوازم یدکی اعلام کرد بیش از ۵۰درصد قطعات موجود در بازار بدون هویت و شناسنامه هستند. در ادامه ایران اکونومیست کیفیت قطعات خودروهای سنگین را از مصرف‌کنندگان پیگیری کرد. محمد زارعین یکی از رانندگان تریلر که بیش از ۴ دهه روی خودروهای سنگین فعالیت دارد درباره کیفیت قطعات خودروهای سنگین گفت: کیفیت قطعات خودروهای سنگین پایین آمده، البته قطعات اصل کیفیت مطلوب و نرخ بالایی دارند. به‌عنوان نمونه، چند هفته پیش قطعه‌ای به مبلغ ۲۵۰هزار تومان از بازار تهیه کردم که فقط یک ماه کار کرد درحالی که اصل آن ۷۰۰هزار تومان بود و دست‌کم ۶ سال کار می‌کرد.
زارعین در پاسخ به این پرسش که بیشتر مشکل خودروهای سنگین مربوط به چه قطعاتی است، اظهارکرد: در این زمینه نمی‌توان به قطعه‌ای خاص اشاره کرد زیرا این موضوع بیشتر به سفارش شرکت‌های بازرگانی برمی‌گردد که محصولات را با چه کیفیتی سفارش دهند. برخی واردکنندگان برای سود بیشتر، قطعات با کیفیت نازل را سفارش می‌دهند که همین امر هم برای برخی قطعات تولید داخل هم صادق است. بسیار تجربه شده که من راننده پول یک سوم قطعه اصل را می‌دهم اما کارکرد آن، یک دهم هم نیست.
این راننده تریلر تصریح کرد: به‌دلیل کاهش قدرت خرید، رانندگان ناگزیر به سراغ این قطعات ارزان‌قیمت می‌روند.
همچنین زارعین در ادامه به قطعات دپو در انبارها اشاره کرد و گفت: پس از ممنوعیت کالاهای دپو در انبارها وارد بازار شده‌اند و آنچه درحال‌حاضر در بازار لوازم یدکی عرضه می‌شود مربوط به خریدهای گذشته است زیرا وقتی خریداری مبادرت به خرید می‌کند روی کارتون‌ها گرد و غبار زیادی نشسته که نشان می‌دهد بیش از یک سال است که این قطعات در انبار بوده‌اند. به‌عنوان نمونه، چند روز پیش دیسک و صفحه کلاچ خریداری کردم که تاریخ واردات آن مربوط به ۳ سال پیش بود.
این راننده تریلر اظهار کرد: با توجه به شرایط موجود دیگر کسی توجهی به تاریخ مصرف ندارد که به‌طور قطع تاریخ انقضا این کالاها روی کیفیت و کارکرد آنها تاثیر مستقیم دارد.
در همین خصوص یکی از فروشندگان بازار لوازم یدکی پیش‌تر به ما گفته بود قطعاتی که نشان می‌دهد مدت زیادی در انبارها بوده‌اند مربوط به محصولاتی است که هنگام رونق واردات، خریدار نداشتند زیرا به‌لحاظ کیفیت، مطلوب نبودند. اما با ممنوعیت واردات از تیر ۹۷ و کمبود کالا در بازار، حالا این قطعات هم بازار پیدا کرده‌اند. این مسئله برای خودروها هم رخ داد و مدل‌های مدیران‌خودرو که در زمان رونق واردات، بازار خوبی به دلیل کیفیت نامناسب نداشتند در حال حاضر با ممنوعیت‌ها، بازار تقاضا پیدا کرده‌اند.
یکی از معضلات بازار قطعات خودرو مربوط به قطعات زیرپله‌ای است. زارعین در پاسخ به این پرسش که چنین معضلی شامل قطعات خودروهای سنگین هم می‌شود، گفت: این موضوع برای تمام خودروها صدق می‌کند. در کوچه ناظم‌الاطبا خیابان امیرکبیر افرادی مشغول فعالیت‌های زیرپله‌ای هستند که بلبرینگ درجه ۳ را وارد می‌کنند در همین زیرزمین‌ها مارک ژاپن یا فرانسه یا هر برندی که سفارش شود، روی محصولات می‌زنند(به‌طور معمول، بین صنف لوازم یدکی، این قطعات که روی آنها مارک حک می‌شود در اصطلاح فروشگاهی «جنس‌های طرح» گفته می‌شود زیرا طرح کشوری روی آن کوبیده می‌شود).
برخی فعالان این بازار از ورود و استفاده قطعات استوک (قطعات کارکرده و دسته دوم و سوم که تعمیر و دوباره به چرخه مصرف وارد می‌شود) می‌گویند و نسبت به آن گلایه‌مند بوده و هشدار داده‌اند. این راننده اما این قطعات را مطلوب دانست و با تاکید گفت: قطعات کارکرده اصل خیلی بهتر از قطعات بی‌کیفیت نو است. در بین این قطعات، جنس‌هایی وجود دارد که فقط یک تا ۲ سال در اروپا کار کرده و من راننده ایرانی حدود ۵ سال دیگر بدون مشکل می‌توانم از آنها استفاده کنیم. به شرط اینکه قطعات اصل و از کیفیت بالایی برخوردار باشند از این رو استفاده از قطعات استوک لزوما مسئله بدی نیست. او ادامه داد: هفته گذشته ۲ تا شیر بالابر اتاق خریداری کردم که ۵۰۰هزار تومان بود اما پس از مدت کوتاهی نیاز به تعویض پیدا کردند. یکی از فروشندگان اعلام کرد استوک همین قطعه را برای یکی از برندهای معروف و اصل دارد اما مبلغش ۶۰۰هزار تومان است. همان را تهیه کردم و راضی هم هستم زیرا دست‌کم ۵ سال دیگر بدون مشکل برایم کار می‌کند.
مهدیه احمدی
