محسن جلیلوند کارشناس مسائل بین‌الملل در گفتگو با خبرنگار مهر در خصوص آغاز اجرایی شدن اینستکس از سوی اروپا و اینکه آیا این سازوکار مالی می‌تواند منافع ایران را تأمین کند یا خیر، اظهار داشت: به اعتقاد من اینستکس فقط از هیچی بهتر است، شما ببینید اقلام دارویی، غذایی و محصولات کشاورزی از محدوده تحریم‌ها خارج است، پس چطور می‌توان ادعا کرد که این سازوکار می‌تواند به عنوان راهکاری برای دور زدن تحریم‌ها باشد.
وی گفت: اما اگر اینکه گفته می‌شود اروپا قرار است خط اعتباری ۲۵ میلیارد دلاری به ایران بدهد و در قبال آن ما به اروپا نفت بفروشیم، در صورت تحقق آن، این موضوع می‌تواند گام مثبتی به حساب آید، اما در وهله اول باید دید فروش نفت ایران به اروپا به چه میزان و چگونه خواهد بود و دوم آنکه دید آیا شرکت‌های اروپایی که می‌خواهند با ایران کار کنند جرأت تداوم آن را دارند و در برابر تحریم‌های آمریکا ایستادگی خواهند کرد یا خیر.
جلیلوند با بیان اینکه اقتصاد اروپا بر خلاف ایران، خصوصی محور است و دولت‌ها نمی‌توانند بخش خصوصی را وادار به کاری کنند، تصریح کرد: نکته دیگر اینکه آیا دولت‌های اروپایی در برابر تحریم‌های آمریکا از شرکت‌های خود حمایت می‌کنند و زمینه را برای همکاری آنها با ایران فراهم می‌کنند یا خیر؟ بنابراین موضوع فروش نفت به اروپا و نحوه آن برای من ابهام دارد.
کارشناس مسائل بین‌الملل بیان کرد: از طرف دیگر اینکه آمریکا اعلام کرده شرکت متناظر اینستکس در ایران را مورد تحریم قرار می‌دهد، با این وضعیت باید دید این سازوکار مالی ایجاد شده چگونه کار خواهد کرد.
وی با بیان اینکه این سازوکار مالی نمی‌تواند منافع ایران را تأمین کند، ادامه داد: چه اینستکس اجرایی بشود یا نشود، ایران باید گام دوم اقدام عملیاتی خود مبنی بر کاهش تعهدات برجامی را اجرایی کند. به نظر من یکی از دلایلی که طرف اروپایی اینستکس را نصفه‌کاره راه اندازی کرده این است که ببینند لوایح FATF در ایران تصویب می‌شود یا خیر. در واقع تا این سازوکار بخواهد به اصطلاح روی غلتک بیفتاد، مهلت ۴ ماهه FATF به ایران هم تمام می‌شود.
جلیلوند افزود: برداشته شدن تحریم‌ها که طرف اروپایی در بیانیه نشست کمیسیون مشترک برجام به آن اشاره کرده صرفاً شعار است و آنها توانایی برداشتن تحریم‌ها را ندارند.
کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان خاطرنشان کرد: اروپا متحد راهبردی آمریکا به حساب می آید، اروپا با همه تشکیلاتی که ادعا می‌کند از آن برخوردار است نتوانست یک ایالت از اوکراین را نگهدارد. چتر امنیتی اروپا، آمریکا است. مبادلات سالانه اروپا با آمریکا نزدیک به هزار میلیارد دلار است و حجم واردات زیادی از آمریکا به اروپا سرازیر می شود بنابراین در قد و قواره آن نیست که بتواند در برابر آمریکا قد علم کند.
