پای لنگ طرح اصلاح ساختار بودجه

چارچوب کلی نقشه راه و اصلاح ساختاری بودجه کشور در هفته‌های اخیر توسط سازمان برنامه و بودجه کشور تهیه و منتشر شد که هدف از آن، کمرنگ کردن نقش نفت در بودجه و تقویت منابع بودجه‌ای جایگزین است.
چارچوب کلی نقشه راه و اصلاح ساختاری بودجه کشور شامل برنامه‌هایی برای دو دوره زمانی کوتاه مدت (سال ۹۸) و میان مدت است.
البته، چارچوب کلی نقشه راه و اصلاح ساختاری بودجه کشور هنوز نهایی نشده و صرفاً جنبه پیشنهاد دارد و بر این اساس از کارشناسان خواسته شده است که نظرات خود را در این باره ارائه کنند.
۱۱ برنامه کوتاه مدت و ۱۳ برنامه میان مدت برای خلاص شدن بودجه از فروش نفت در نظر گرفته شده است
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور درباره این طرح گفت: به منظور کاهش وابستگی کشور به فروش نفت و اصلاح بودجه کشور ۲۴ برنامه طراحی شده است.
به گفته وی، ۱۱ برنامه کوتاه مدت و ۱۳ برنامه میان مدت برای خلاص شدن بودجه از فروش نفت در نظر گرفته شده است.
محمدباقر نوبخت گفت: برای آنکه بودجه کشور را از درآمدهای نفتی خلاص کنیم، به یک سلسله برنامه‌های میان مدت و بلند مدت نیاز داریم. باید به سمت هزینه‌های پایدار برویم تا درآمدهای حاصل از بودجه و سپس نفت در جامعه تقلیل یابد.
۴ راهکار پیشنهادی افزایش درآمد
نگاهی به این طرح نشان می‌دهد که در بخش درآمدزایی پایدار برای دوره زمانی کوتاه مدت در سال ۹۸ توجه اصلی به افزایش درآمدها از محل اصلاح قیمت حامل‌های انرژی، مالیات و فروش دارایی‌های دولتی است.
در این طرح، چهار راهکار اصلاح نظام یارانه انرژی (بنزین، گازوئیل و برق)، اصلاح یارانه کالاهای اساسی، کاهش معافیت‌ها و افزایش پایه و پوشش مالیاتی و فروش دارایی‌ها از طریق صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) به عنوان مهمترین راهکارهای افزایش درآمدها در سال ۹۸ پیشنهاد شده است.
اگر چه تحریم‌ها و کاهش درآمدهای نفتی عامل اصلی تهیه این طرح بوده اما به نظر می‌رسد که متولیان تهیه طرح اصلاح ساختار بودجه به همه واقعیات اقتصادی کشور توجه نداشته و به سراغ راهکارهایی رفته‌اند که اجرای شماری از آنها جای ابهام دارد.
اصلاح بودجه بر پایه افزایش قیمت حامل‌های انرژی
از مهمترین ابزارهای پیشنهاد شده در طرح اصلاح ساختار بودجه، افزایش درآمدها از طریق افزایش قیمت حامل‌های انرژی و اصلاح نظام یارانه انرژی (بنزین، گازوئیل و برق) است اما نکته‌ای که باید بدان توجه داشت این است که با توجه به دلایل سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، در حال حاضر هیچ عزمی در میان نهادهای مسئول برای اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و به ویژه بنزین وجود ندارد.
پیگیری ایرنا از وزارتخانه‌ها و نهادهای مرتبط نشان می‌دهد که با وجود تاکید همه آنها بر لزوم اصلاح قیمت‌ها، هیچکدام حاضر به پا پیش گذاشتن و اجرایی کردن طرح افزایش قیمت‌ها نیستند.
عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی نیز روز شنبه هفته جاری درباره سهمیه بندی بنزین، گفت: من بعید می دانم که سهمیه بندی بنزین اجرایی شود.
بر این اساس نمی‌توان به افزایش درآمدهای بودجه سال ۹۸ از محل اصلاح و افزایش نرخ حامل‌های انرژی و بنزین دلخوش کرد که در صورت عدم تحقق آن، ابزار مهمی که در طرح اصلاح ساختار بودجه پیشنهاد شده زیر سوال می‌رود.
علاوه بر رشد قیمت حامل‌های انرژی، ابزار دیگری که برای بالا بردن درآمدهای بودجه سال ۹۸ پیشنهاد شده، افزایش درآمدهای مالیاتی به شمار می‌رود که از طریق شناسایی محل‌های جدید اخذ مالیات، شناسایی فرارهای مالیاتی و … اجرایی خواهد شد.
اگر چه افزایش درآمدهای مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی، روشی مناسب برای کسب درآمدهای ملی به شمار می‌رود اما با توجه به رکود اقتصادی کنونی و شرایط نامطلوب تولید و نبود ابزار مناسب برای شناسایی درآمدهای واقعی و به تبع آن اخذ مالیات، نمی‌توان امید چندانی برای افزایش درآمدها از محل مالیات داشت.

منبع: ایرنا