منطقه خوزستان- علی‌اصغر حسینی نیک اظهار کرد: معمولاً در حرارت متوسط ، تشعشع و هدایت و پس دادن حرارت به هوای محیط برای خنک کردن بدن کافی است ولی در حرارت‌های بالا تعریق عامل موثر این امر است. یک شخص بالغ در حال استراحت 20 درجه در ظرف 24 ساعت فقط سه چهارم لیتر عرق دفع می‌کند، درحالیکه در حرارت‌های بالا این مقدار ممکن است به 8 تا 12 لیتر نیز برسد.
وی افزود: وقتی که از دست رفتن آب بدن از راه کلیه‌ها(ادرار) و ریه‌ها(تنفس) و سرانجام پوست(تعریق) بیش از مقدار آب مصرف شده باشد، اختلالات مربوط به آن بروز می‌کند. وقتی که این نقصان به 5 تا 8 درصد وزن بدن رسید، بازده کار شخص شروع به کاهش کرده، شخص احساس خستگی توام با نا آرامی و تحریک پذیری می‌کند که با خواب آلودگی، عطش فراوان، بالا رفتن حرارت بدن و تند شدن نبض و کم شدن مقدار ادرار نیز همراه است.
حسینی نیک ادامه داد: اگر کاهش آب به 10 درصد وزن بدن برسد شخص دیگر قادر به انجام هیچ کاری نخواهد بود و کاهش آب بدن به میزان 15درصد وزن بدن، مرگ را به دنبال دارد و در این حالت مرگ ناشی از کم شدن حجم خون یا به اصطلاح شوک ناشی از کاهش حجم خون خواهد بود.
وی گفت: همراه با آب، مقدار زیادی نمک نیز از بدن دفع می‌شود که ممکن است مقدار آن به 10 تا 20 گرم برسد. از دست رفتن این مقدار نمک در صورتی که جبران نشود باعث اختلالات زیادی می‌گردد. اگر هوای محیط مرطوب بوده و درجه رطوبت آن زیاد باشد عمل تعریق دچار اختلال شده و خنک شدن بدن با مشکلات فراوان روبرو می‌شود و هرگاه هوای محیط کاملاً از رطوبت اشباع باشد دیگر قادر به جذب آب عرق و در نتیجه خنک کردن بدن نخواهد بود، بدین جهت انسان قادر است حرارت 100 درجه و حتی بالاتر از آن را در حدود چند دقیقه تحمل نماید؛ در صورتی که اگر محیط از بخار آب اشباع شده باشد حتی قادر به تحمل 45 درجه نیز نخواهد بود.
کارشناس بهداشت حرفه‌ای مرکز بهداشت خوزستان توضیح داد: وجود جریان هوا بر عکس، اثر مساعد روی خنک شدن بدن دارد. هرگاه طبقات هوایی که با بدن تماس حاصل کرده و عرق را تبخیر می‌کند، جابجا شود و طبقات تازه و خشک هوا جای آنها را بگیرد، عمل تبخیر در نتیجه خنک شدن فوق العاده تسهیل خواهد شد.
وی عنوان کرد: به طور کلی کار کردن در محیط گرم علاوه بر تولید خستگی، تحریک پذیری، کاهش ظرفیت جسمانی و روانی، موجب بروز آثار بیماری زای ناشی از گرما و تحلیل قوا است.
حسینی نیک تصریح کرد: سردرد اولین علامت هشداردهنده اعمال فشار گرمایی است.
وی موارد "منع مطلق مواجهه با فشار گرمایی" را چنین برشمرد: بارداری، ناباروری، فشارخون بالا، نارسایی احتقانی قلب، بیماریهای ریوی پیشرفته، آریتمی و نارسایی کلیوی موارد منع مطلق مواجهه با فشار گرمایی هستند.
کارشناس بهداشت حرفه‌ای مرکز بهداشت خوزستان درباره "موارد منع نسبی مواجهه با فشار گرمایی" نیز گفت: ابتلا به بیماریهای مزمن، بیماریهای کلیوی، اختلالات تیروئیدی، اختلالات غدد درون ریز یا دیابت، فشارخون، بیماری قلبی یا ابتلا به بی نظمی ضربان قلب، چاقی، سابقه ابتلا به اختلالات ناشی از گرما، استفاده از برخی از داروها بتا بلاکرها، فنوتیازین‌ها و داروهای مدر (دیورتیک‌ها) از این موارد هستند.
وی با اشاره به راه‌های پیشگیری از اختلالات ناشی از گرما، برای جلوگیری از بروز بیماریهای ناشی از گرما توصیه کرد:
1- به میزان کافی آب بخورید و میوهها و سبزیهای سرشار از پتاسیم را به میزان زیاد مصرف کنید تا بدنتان خودش را با گرما تطبیق دهد.
2- بدن خود را خنک نگه دارید. اگر میتوانید جلوی آفتاب نروید، در سایه راه بروید یا از یک سایبان مثل چتر استفاده کنید، کرم ضد آفتاب بزنید، کلاه لبه دار روی سرتان بگذارید، عینک آفتابی بزنید و لباسهای نخی و نازک و گشاد با رنگ روشن بپوشید.
3- سعی کنید فعالیتها و کارهای بیرون خود را در اوقات خنکتر روز انجام دهید.
4- ورزش و فعالیت بدنی کمتری در گرما انجام دهید، مخصوصاً اگر باعث می‌شود عرق زیادی کنید. اگر قطرات عرق از سر و صورت و بدن شما می چکید، نشان می دهد عرق شما به مقدار کافی از سطح پوست شما تبخیر نمیشود تا آن را خنک نگه دارد.
5- اگر ناچار هستید در گرمای روز فعالیت کنید، اجازه دهید بدنتان با این شرایط کنار بیاید، به این صورت که یک ساعت در هوای گرم کار کنید یا هر 10 روز یک بار این عمل را انجام دهید. بهتدریج مدت فعالیت در هوای گرم را افزایش دهید تا بدنتان با گرما تطابق یاید.
6- همیشه آب و مایعات کافی بنوشید. حداقل 3 لیتر در روز مایعات بنوشید و اگر میزان فعالیت تان زیاد است، کم کم آن را به 4 تا 5 لیتر برسانید. اگر فعالیت ورزشی شدید دارید یا خیلی عرق می کنید، مصرف آب به تنهایی کافی نیست، بلکه باید به ازای هر یک ساعت ورزش، یک لیتر نوشابه های ورزشی که حاوی الکترولیتها و املاح هستند، را استفاده کنید.
7- از مصرف داروهای آمفتامین، آنتی هیستامین، ضدافسردگیها و سایر داروهایی که روی اعمال حیاتی بدن شما تاثیر میگذارند، خودداری کنید.
8- تشنگی، شاخص مناسبی برای نشان دادن گرمازدگی نیست. به توصیه شماره 6 عمل کنید و توجه داشته باشید که ادرار کم و پُررنگ نشان میدهد که به مصرف آب و مایعات بیشتری نیاز دارید.
9- کودکان، سالمندان و افراد مبتلا به بیماریهای پوستی و غدد از گروه‌های مستعد برای ابتلا به بیماریهای ناشی از گرما هستند.
10- اگر شخصی نشانههای گرمازدگی را بروز داد(مثل گرفتگی عضلانی، خستگی، سردرد، سرگیجه، تهوع و تعریق بیش از حدّ) فوراً او را به یک مکان خنک ببرید.
11- اگر فردی در اثر گرما دچار تهوع، گیجی، غش و ضعف، پوست داغ و قرمز یا سرد و مرطوب، تب، افزایش ضربان قلب، تنگی نفس شد، او را هر چه سریعتر به بیمارستان یا درمانگاه برسانید. گرمازدگی شدید، میتواند فرد را بکشد.
12- اطلاعات فوق نمیتواند جایگزین توصیهها یا درمان پزشکی شود.
