ایران اکونومیست-مبنای استفاده از بازار متشکل ارزی، کاهش دخالت بانک مرکزی یا نرخ دستوری است به این معنا که بازار بر اساس ساز و کار درونی خود، خودش را تغذیه کند؛ به این ترتیب قیمت ارز بر اساس عرضه و تقاضا و نه دستور بانکی تعیین می شود. دکتر علی صالح آبادی در مورد عملکرد بازار متشکل ارزی در گفتگو با اگزیم نیوز گفت: بازار متشکل ارزی برای اسکناس است و مربوط به حواله نیست، چراکه حواله در حال حاضر در نیما عرضه می شود؛ مردم در حال حاضر برای دریافت اسکناس در چارچوب مقررات ابلاغی بانک مرکزی به صرافی ها مراجعه می کنند و تا سقف 2000 دلار ارز دریافت می کنند.
صالح آبادی در پاسخ به این سوال که "قیمتی که در بازار کشف می شود از کجا و چگونه بدست می آید؟" گفت: متاسفانه در حال حاضر در بازار ارزی سامانه منسجمی برای کشف قیمت نداریم؛ مردم عادی برای تامین ارز مورد نیاز خود به صرافی ها مراجعه می کنند و ارز را ( تا سقف 2000 دلار) با نرخی که در سامانه سنا هست تهیه می کنند؛ حتی با راه اندازی بازار متشکل، مردم در همان چارچوب کار خواهند کرد؛ در واقع بازار متشکل برای معاملات صرافیها با یکدیگر، بانک ها با هم و یا صرافی ها با بانک ها و شرکت های عرضه کننده عمده ارز راه اندازی شده است.
وی افزود: در واقع این بازار یک بازار عمده فروشی ارز است و نه خرده فروشی. در این میان بانک مرکزی بعنوان بازار گردان در این بازار حضور دارد. در حال حاضر بانک مرکزی به روش های کاملا سنتی از جمله تلفن مستقیم به صرافی ها فرایند بازارگردانی را انجام می دهد با راه اندازی بازار متشکل ارزی و سامانه مرتبط با آن عرضه و تقاضا پیش روی ناظر ( بانک مرکزی ) انجام می شود و جایی که نیاز به عرضه باشد، عرضه می کند و جایی که عرضه زیاد است تقاضا می کند و با بازارگردانی می تواند بدون ایجاد نرخ کاذب ارز، هدایت نرخ ارز را نیز بر عهده بگیرد.
مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران با ذکر این نکته که مهمترین دستاورد راه اندازی بازار متشکل، تعریف نقش بازارگردانی برای بانک مرکزی است؛ گفت بازارگردانی بانک مرکزی مهمترین نقشی است که بازار متشکل ارزی دارد و این ویژگی می تواند تاثیر مهمی در بازار ارز داشته باشد.
صالح آبادی در مورد نقش و اهمیت راه اندازی بازار متشکل ارزی در برچیدن بازارهای غیر متشکل گفت: در روش های سنتی تاخیر وجود داشت ولی با روش جدید به دلیل اینکه فرایندها به صورت آنلاین انجام می شود، شبیه بورس است و می تواند در لحظه در بازار پوزیشن بگیرد. من فکر می کنم به این ترتیب قیمت ها به سمت شفافیت بیشتر پیش خواهد رفت.
وی خاطرنشان کرد: مردم اعتماد بیشتری به قیمت های بورس دارند؛ اگر این سامانه راه اندازی شود دیگر کسی برای نرخ ارز راهی چهارراه استانبول و صرافی های متفاوت نمی رود؛ بازار متشکل توانایی جمع کردن بازار غیر متشکل را دارد و تبدیل به مرجع معتبری برای نرخ ارز می شود
رئیس اسبق سازمان بورس کشور یادآور شد: بورس ارز به معنای قراردادهای آتی و اختیار معامله نخواهد بود، در واقع در بازار متشکل ارزی، معاملات فیزیکی و نقدی ارز انجام می شود و نیازهای واقعی را پوشش می دهد؛ بعنوان مثال یک صرافی در این بازار یک میلیون دلار ارز می خرد و آن را بصورت خرد به مردم می فروشد و این فروش در سامانه سنا ثبت شده و قابلیت پیگیری دارد، در حالیکه در بازار آتی معاملات به صورت تعهدی است و سفته بازی در آن وجود دارد.
صالح آبادی معتقد است: از مهمترین دستاوردهای راه اندازی بازار متشکل ارزی کاهش دلالی در بازار آزاد است؛ صلاح نیست که بخواهیم دلالان و سفته بازان را وارد این بازار کنیم؛ در حال حاضر در این مرحله از تشکیل بازار متشکل ارزی، شکل واقعی خواهد داشت و عرضه و تقاضا بین عرضه کنندگان و مصرف کنندگان واقعی ارز خواهد بود نه سفته بازان و دلالان.
