ایران اکونومیست- به گفته کارشناسان، عدم وجود یک ساختار دقیق و مدون برای صادرات گاز طی دو دهه اخیر باعث شده تا مشخص نشود چه شرکتی مسئول مذاکره، امضای قرارداد و اجرای آن است؛ گرچه در دوره‌ای معاونت بین الملل وزارت نفت مسئولیت مذاکرات را بر عهده داشت اما همواره نمایندگانی از شرکت ملی نفت و شرکت ملی گاز تیم مذاکره ایران را همراهی می‌کردند.
در سال ۱۳۸۱ شرکت ملی نفت ایران با تأسیس شرکت ملی صادرات گاز ایران، مأموریت توسعه بازارهای صادراتی گاز را به این شرکت محول کرد و این شرکت برای بازاریابی و فروش گاز ایران وارد عرصه بین المللی شد. گرچه این شرکت در انجام مأموریت خود ناکام ماند اما در دولت دهم تصمیم گرفته شد تا شرکت ملی صادرات گاز از شرکت ملی نفت به شرکت ملی گاز ایران منتقل شود.
وزارت نفت در آن دوران، تصمیم گرفت همه امور صادرات گاز را به شرکت ملی گاز ایران واگذار کند و این شرکت با راهبری تجارت گاز، همه امور را در اختیار بگیرد اما در دولت یازدهم، شرکت ملی صادرات گاز منحل شد و وزارت نفت در یک تصمیم عجیب، صادرات گاز از طریق خط لوله را به شرکت ملی گاز و صادرات ال ان جی را به شرکت ملی نفت ایران واگذار کرد.
عدم انسجام و برنامه اصولی برای صادرات گاز حجم انتقادات را در داخل وزارت نفت افزایش داد تا این وزراتخانه برای برقراری نظامی درست در این حوزه، موضوع واگذاری همه امور مربوط به تولید و صادرات گاز به شرکت ملی گاز را در دستور کار قرار دهد.
بر اساس رویه موجود در وزارت نفت، وظیفه اکتشاف، توسعه و تولید از میادین گازی بر عهده شرکت ملی نفت است و شرکت ملی گاز ایران وظیفه پالایش و توزیع گاز را بر عهده دارد. شرکت ملی گاز سال هاست که برای به دست گیری توسعه میادین گازی و راهبری تولید آن تلاش می‌کند اما این تلاش‌ها هیچگاه به موفقیت نرسیده است.
از سال گذشته، واگذاری تولید به شرکت ملی گاز ایران جهت برنامه ریزی برای مصارف داخلی و صادراتی در دستور کار قرار گرفته است و گویا توافق‌هایی برای واگذاری شرکت نفت و گاز پارس به شرکت ملی گاز ایران صورت گرفته است که در گام بعدی، واگذاری سایر شرکت‌ها نیز آغاز خواهد شد.
هرچند که این تصمیم تا به امروز نهایی نشده است، اما وزیر نفت موافقت خود را با یکپارچه کردن تولید و توزیع گاز اعلام کرده است و روند تصویب آن در وزارت نفت در حال پیگیری و انجام است.
در این میان، دیدگاه سنتی شرکت ملی نفت برای حفظ میادین گازی و تولید از آنها مخالفان جدی در شرکت ملی گاز دارد که مشخص نیست سرانجام کار را به کجا خواهد رساند اما در صورت اجرایی شدن این تصمیم، گام بزرگی برای طراحی مدل کارآ برای صادرات گاز برداشته خواهد شد.
