ناهنجاری در ورزش به خصوص رشته فوتبال به مساله ای نگران کننده تبدیل شده که نتیجه آن آشوب گری تماشاگران بر روی سکوها است؛ آشوبگری هایی که موجب خسارت های مالی به ورزشگاه ها و مجروح شدن شمار زیادی ار هواداران می شود.
رواج چنین خشونت هایی در حالی است که فوتبال باشگاهی ایران در 2 دهه گذشته ضمن آنکه با عنوان «حرفه ای» مسابقات برگزار می کند، تمامی باشگاه ها در کنار عنوان ورزشی پسوند «فرهنگی» را یدک می کشند.
گروه ورزشی ایرنا در ادامه نشست های تخصصی خود، این چالش مهم را با حضور مدیران با سابقه فوتبال بررسی کرده است.
«داریوش مصطفوی» رئیس اسبق فدراسیون فوتبال و باشگاه پرسپولیس، «کاظم اولیایی» مدیرعامل اسبق باشگاه استقلال، «حمید رضا گرشاسبی» مدیرعامل سابق باشگاه پرسپولیس و «ناصر عظیمی» از پیشکسوتان فوتبال در این نشست حاضر شدند.
آنان در میزگرد ایرنا با واکاوی ریشه های خشونت در فوتبال ایران عنوان کردند: غفلت از فرهنگ سازی و آموزش مهمترین دلیل رواج چنین خشونت هایی است؛ در این زمینه نباید از نقش لیدرها چشم پوشی کرد.
**مصطفوی: لیدرهای ساخته شده دست باشگاه ها مسبب خشونت هستند
فرهنگ فوتبال ایران در سال های اخیر با افت چشمگیری روبه رو شده و متاسفانه هرسال شاهد بروز اتفاقات عجیب و جدیدی در ورزشگاه های کشور هستیم. متاسفانه در سال های اخیر جای فرهنگ سازی در فوتبال ایران خالی بوده و مدیران ما وقتی برای آن نگذاشتند.
در وضعیت کنونی علاوه بر اینکه فرهنگ فوتبال ما دچار چالش و نقصان شده است. اعتقاد دارم تا زمانی که فقط حرف بزنیم و عمل نکنیم کاری از پیش نخواهیم برد.
فوتبال بخشی از تفریحات جامعه ما است و نباید اجازه دهیم خشونت وارد آن شود. رادیو و تلویزیون نیز در این باره خوب کار نکردند تا این چالش هر روز بزرگتر شود.
به عبارتی برای فرهنگ سازی در ورزش باید وقت گذاشت که متاسفانه در این باره به خوبی کار نکردیم. توقع نداشته باشید کمیته های فرهنگی فدراسیون و باشگاه ها کاری برای فرهنگ کشور انجام دهند. در نظر بگیرید که ما بدون داشتن زیر ساخت ها و فرهنگ سازی در فوتبال به دلیل دستوری که از سوی مقامات اعلام شد، یک شبه به لیگ حرفه ای تبدیل شدیم. در حالی که لیگ فوتبال ما حتی نیمه آماتور هم نیست.
در گذشته فقط یک لیدر داشتیم که «محمد بوقی» بود که او هم به هیچ فردی توهین نمی کرد. تا سال 98 میلادی که تیم ملی به جام جهانی فرانسه رفت اصلا لیدر برای تشویق تماشاگران نداشتیم. اما امروزه لیدرهایی ساخته شدند که «توهین» هم می کنند.
همیشه می گویم یکی از عمده دلایل فحاشی و پرخاشگری در فوتبال همین لیدرها هستند. حتی در زمانی که مدیرعامل باشگاه پرسپولیس بودم یکی از همین لیدرها پیش من آمد و گفت '10 میلیون تومان پول بده تا به نفع شما شعار بدهیم تا 4 سال دیگه رییس فدراسیون بمانید' ولی جواب من این بود 'با این همه سابقه و سن و سال به تو پول بدهم که تو من را نگه داری؟!'
فوتبال از بی فرهنگی دور نیست؛ اگر بخواهیم به فوتبال عمیق نگاه کنیم، می بینیم بیشتر افرادی که برای مدیریت وارد این رشته می شوند از سطح پایینی برخوردار هستند ولی 55 درصد بهترین بازیکنان فوتبال بیرون گود نشستند. اگر این پیشکسوتان هم توانایی پول خرج کردند داشتند امروز در فوتبال فعالیت می کردند.
به عبارتی فوتبال هم از بی فرهنگی می سوزد و هم از کنار گذاشته شدن سرمایه هایی که می توانند برای این ورزش کاری انجام دهند.
** اولیایی: برای فرهنگ سازی در فوتبال از آموزش غافل شدیم
امروز باید ابتدا متولی فوتبال ما مشخص شود تا بتوانیم برای اداره آن به راه حل درستی برسیم. متاسفانه هر فردی که از راه می رسد می خواهد در امور این رشته ورزشی دخالت کند.
البته فوتبال ابراز بسیار نیرومندی است که باید قدر آن را دانست و از آن می توان برای آموزش، تربیت، فرهنگ سازی و عدالت سود برد اما متاسفانه در این زمینه به نوجوانان و جوانان خود آموزش نمی دهیم.
در این راه باید سیاست فوتبالی را هم در نظر گرفت که چگونه ترسیم می شود. به عبارتی مجلس شواری اسلامی 6 ماه پیش طرح تحقیق و تفحص از 2 باشگاه استقلال و پرسپولیس را تصویب کرد. ولی این تحقیق به کجا رسید؟ وقتی نماینده مردم در مجلس به مشکل مردم به خوبی توجه نمی کند قطعا اثرات این مشکلات به زمین فوتبال و روی سکوها کشیده می شود. برهمین اساس ابتدا باید نگاه عمومی به ورزش فوتبال داشت و باید دید که چه کاشتیم که می خواهیم آن را درو کنیم.
من معتقدم اصلاح را باید از خود شروع کنیم و فوتبال در دنیا یک سازمان مردم نهاد (NGO) است که قدرت اجرایی آن از سازمان ملل بالاتر است. زیرا سازمان ملل 197 عضو دارد اما اعضای فدراسیون جهانی فوتبال 211 نفرند که این موضوع نشان می دهد قدرت فوتبال از سازمان ملل بیشتر است.
حال در سازمان ملل ممکن است موضوعی به تصویب برسد ولی اجرایی نشود ولی در فدراسیون جهانی فوتبال اگر این نهاد کشوری را تعلیق کند به دیگر کشورها می گوید که با تیم ملی فوتبال آن بازی نکنند و همه اعضا نیز این حکم را اجرا می کنند.
فوتبال ظرفیت است و ما از این ظرفیت ها بد استفاده می کنیم در حالی که می توانیم با این رشته فرهنگ را به همه آموزش دهیم.
ولی برای این موضوع چگونه باید عمل کرد. نخست شایسته سالاری است ولی در کجای فوتبال شایسته سالاری و خبره سپاری انجام شده است؟ تشکل های مدنی را در فوتبال هم نه بر می تابیم و نه تقویت می کنیم تا اتحادیه فوتبال نیز برای فرهنگ سازی کاری انجام ندهد.
همچنین لومپن های گردن کلفت را به اسم لیدر با پول برای از دست ندادن صندلی ریاست باشگاه های استقلال و پرسپولیس درست کردیم تا آنها سبب حمایت ما شوند.
از طرفی فرآیند تبدیل فوتبال سنتی به صنعتی در ایران به خوبی اتفاق نیفتاد و به صورت جراحی (سزارینی) بود. این را هم باید اضافه کرد که جاذبه صداقت و اخلاق در فوتبال کمتر از دغل بازی است.
اما برای درمان این دردها در فوتبال چه باید کرد؟
معتقدم برای اینکه از فوتبال به صورت مثبت استفاده کنیم ابتدا این رشته را به افراد متخصص بسپاریم. البته افراد متخصصی که اخلاق مدار هستند و به گونه ای رفتار می کنند که تاثیر مثبت در جامعه دارند تا از حاشیه سازی جلوگیری شود.
همچنین برای رسیدن به این هدف باید پلیدی ها را کنار گذاشت و برای آن مبارزه کرد تا نسل آینده از ما گله نکنند و خداوند هم در آخرت یقه ما را نگیرد. فکر می کنم رسیدن به این هدف هم شدنی است.
دیگر روشی که برای این راه توصیه می کنم تشکیل کمپین سلامت سازی در ورزش است.
در این راه باید نیروهای سالم را در کشور پرورش داد و نباید میکروفن صدا و سیما و رسانه ها را در اختیار افرادی بگذاریم تا هر حرف حاشیه ای را می خواهند، بگویند.
همچنین باید باشگاه ها موظف شوند که در خصوص اخلاق مداری در فوتبال بهترین فعالیت ها را انجام دهند.
** گرشاسبی: برای فرهنگ سازی در فوتبال کشور نقشه راه نداریم
فرهنگ به مجموعه شیوه هایی اجرایی یک جامعه اطلاق می شود. اما سوال این جاست که آیا شیوه های اجرایی فرهنگ در فوتبال ایران درست است؟ امام علی(ع) می فرمایند 'اگر می خواهید یک جامعه را زمین بزنید کارهای بزرگ را به آدم های کوچک دهید تا کارهای کوچک را بزرگ جلوه دهند و کار های بزرگ را کوچک شمارند که انتهای این روش ناامیدی است'. در ورزش ایران فقط یک «غلامرضا تختی» معرفی شد. آیا ظرفیت ورزش فقط همین یک نفر بود؟
یک معلم ورزش ساده در مدرسه به راحتی می تواند در فرهنگ دانش آموزان آن مدرسه تاثیر بگذارد زیرا همه دانش آموزان به ورزش بسیار علاقه مند هستند.
با وجود این ظرفیت ها در ورزش و روحیه پهلوانی باید از خود پرسید چرا بیش از 100 کیلو پرونده فساد در ورزش به مجلس شواری اسلامی ارجاع شد؟
نگاه به ورزشکار و مدیر خاص یکی از آفت های شرایط کنونی است زیرا اگر یکی از ارگان های تصمیم ساز و پرقدرت به یک ورزشکار خاص ابراز کمک و محبت کنند قطعا راه را برای اینکه او هر کاری که دوست دارد انجام دهد، باز می کنند و دیگر از مدیرعامل باشگاه و سرمربی حرف شنوی نخواهد داشت تا او با رفتار خود یک فرهنگ غلط را بدعت بگذارد.
بازخواست مدیران نباید به فراموشی سپرده شود و همچنین معتقدم در هر رشته ورزشی هر مدیری که سرمایه بیت المال دستش بوده اگر با بدهی بخواهد کنار گذاشته شود باید محاکمه شود. در غیر این صورت ورزش زنگ تفریح سایر مدیران بی کار می شود.
حالا شما فکر کنید که آیا ما می توانیم یک آدم معمولی را مسئول بیمارستان یا مدرسه بگذاریم؟ به عبارتی ورزش هم تخصصی است ولی نماینده مجلس شواری اسلامی در ورزش دخالت می کند و این مشکل برای این است که در این رشته چارچوب نداریم.
در فینال لیگ قهرمانان آسیا که پرسپولیس یکی از تیم های فینالیست بود «جیانی اینفانتینو» رئیس فدراسیون جهانی فوتبال به من گفت: پیش از حضورم در ورزشگاه آزادی به من گفته بودند که در صورت قهرمان نشدن پرسپولیس، شاهد سنگ پراکنی و خشونت هواداران خواهی بود. اما شما با این تماشاگر ها چه کردید که به رغم شکست، ایستاده تیم خود را تشویق می کنند؟
من هم به او گفتم که دلیل آن عدم دروغگویی به هوادار است و قطعا عدم صداقت سبب ناهنجاری در ورزشگاه می شود.
برای برخورد با خشونت ها در فوتبال باید نقشه راه داشت؛ به عبارتی باید چارچوب و نقشه راه درست کرد تا هر مدیری که در در دوره های مختلف بر سر کار می آید آن نقشه و قانون را ادامه دهد نه اینکه با تغییر مدیریت راه و روش هم تغییر کند.
البته موانعی نیز در مسیر فرهنگ سازی وجود دارد که از جمله آنها می توان به فقدان هماهنگی مابین متولیان فرهنگی در زمینه از بین بردن بودجه، بی توجهی به الگو سازی در ورزش و تخریب آنها، بی توجهی به توانمندی افراد نخبه در ورزش، نوع قلمزنی بعضی از رسانه ها، دخالت سیاسیون فرصت طلب در ورزش، تبعیض و دروغگویی بعضی از مدیران که سبب مبارزه منفی زیر دست ها می شود، اشاره کرد.
مشکلات اقتصادی را هم به این اتفاق ها اضافه کنید.
اما مهمتر از همه موضوعات و مسائل این است که به منظور فرهنگ سازی در کشور باید از آموزشگاه و مدارس شروع کرد و در این راه سختی کشید.
البته باشگاه پرسپولیس برای فرهنگ سازی می تواند هزینه کند و به جرات می گویم که این باشگاه بالای 500 میلیارد در سال درآمد دارد ولی این مبلغ به خودش نمی رسد و اگر پیگیر این موضوع شوی به تو می گویند که سکوت کن!
**ناصر عظیمی: تنبیه سبب فرهنگ سازی نمی شود
من فوتبال خود را از باشگاه شاهین آغاز کردم و در آنجا سه مسئله اخلاق، ادامه تحصیل و فوتبال تکلیف بود. البته مسئله آموزش در فوتبال بسیار مهم است ولی بعضی از تماشاگران، هواداران و افرادی در فوتبال فعالیت می کنند که حضور آنها برای این رشته سم است. پس نمی توان از این مجموعه انتظار داشت که آنها کار فرهنگی انجام دهند.
همچنین فدراسیون فوتبال نیز متولی فرهنگ سازی و آموزش نیست؛ یعنی افرادی در فوتبال فعالیت می کنند که صلاحیت اخلاقی، اجتماعی و توانایی آنها مورد توجه قرار نگرفته است.
در سال های گذشته تماشاگران حق اهانت نداشتند ولی امروزه تماشاگر برای اهانت به ورزشگاه می آید زیرا در گذشته در فوتبال بزرگتر داشتیم ولی امروزه این رشته ورزشی بزرگتر ندارد.
همچنین کمیته های انضباطی و اخلاق فدراسیون به جای ترویج فرهنگ در فوتبال، وظیفه تامین کسر کاری بودجه فدراسیون را دارند و برای این مبالغی را به عنوان تنبیه برای باشگاه ها، مربیان و بازیکنان در نظر می گیرند که به هیچ عنوان هم بازدارنده نیست. زیرا با تنبیه نمی توان فرهنگ سازی کرد.
اما راهکاری که به نظرم می رسد راستگویی است. به عنوان مثال در انتخاب سرمربی تیم ملی، فدراسیون راستگو نیست و قطع به یقین زیر دست ها نیز از این رفتار تبعیت می کنند که سبب عدم رضایت مردم از آن و سایر ارکان فوتبال می شود. البته در نظر داشته باشید که همه مسائل را نمی توان گفت و همه ما مجبوریم با ملاحظه صحبت کنیم.
منبع: ایرنا
