ایران اکونومیست- پیشرفت کشورها در اقتصاد به عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از این راهکارها ایجاد ارتباط بین کشورهای همجوار و سراسر دنیاست، اما متأسفانه استبداد جهانی برخی کشورها را از ایجاد ارتباط با یکدیگر منع کرده و سلامت اقتصاد کشورهای دیگر را با اعمال زور به خطر می اندازد.
ایران کشوری است که طی چند سال گذشته با وجود تمام تحریم‌ها و تخریب‌های داخلی توانسته از این بحران‌ها عبور کند، وجود ارتباط دو جانبه بین اکثر کشورهای دنیا که بر مبنی دوستی و صداقت برقرار شده است، آمریکا و هم پیمانانش را وادار به ایجاد فشارهای خارج از عقلانیت کرده و شاید به نحوی این نوع رفتار بیشتر شبیه به بازی‌های بچگانه از طرف آمریکاست.
دولتمردان پس از شروع تحریم‌ها و حتی پیش از آن دلی چندان خوش برای ارتباط با این کشور نداشتند، اما خواستار حفظ احترام تجاری بین کشورهای دوست و همسایه بوده‌اند. کشورهایی نظیر روسیه، ترکیه، ارمنستان، بولیوی و غیره خواستار برقراری دایمی ارتباط با ایران هستند که در این بین اتحادیه اروپا نیز بارها اعلام آمادگی خود را برای ایجاد ارتباط مالی ابلاغ کرده است، اما جای سوال است که آیا ایران تنها چشم به اتحادیه اروپا بسته است؟
غلامرضا سلیمانی، مدیرعامل منطقه آزاد ماکو از ضرورت راهکارها و کانال‌های مالی بین‌المللی برای مقابله با تحریم در مناطق آزاد اقتصادی نام برد و گفت: به دنبال ایجاد بانک‌های بین‌المللی برای ارتباط بیشتر با کشورهای مبدأ معاملات خود طرحی را مبنی بر ایجاد بانک‌های مشترک در مناطق آزاد به بانک مرکزی ارسال کردیم.
وی افزود: بانک مرکزی طی چند جلسه، در حال بررسی نحوه احداث و همکاری با کشورهای مد نظر است، وجود بانک‌های مشترک در مناطق آزاد و بانکداری بین المللی کمک شایانی به رفع موانع صادراتی و همچنین عبور از تحریم‌ها خواهد داشت.
SPV یک راهکار مالی برای دور زدن تحریم‌ها
مهدی محمدی، کارشناسان اقتصاد سیاسی با اشاره به توانمندی کانال ویژه مالی اروپا برای دور زدن تحریم‌ها اظهار کرد: به طور آشکار و علنی ما از سازوکار راه اندازی شده توسط اتحادیه اروپا چیزی نمی‌دانیم و هیچ کدام از طرف‌ها جزئیات این مکانیسم را مطرح نکرده‌اند و در پی آن ما با یک هندوانه در بسته مواجه هستیم.
محمدی گفت: رفتار سیاسی اروپا در ماه‌های گذشته با خروج آمریکا از برجام نشان‌دهنده این امر است که اروپایی‌ها خیلی با تحمیل فشار تحریم‌ها بر ایران تا زمانی که در برجام باقی بمانند مشکل چندانی ندارند.
این کارشناس با اشاره با اینکه SPV بیشتر یک اقدام سمبلیک و نمادین است، تصریح کرد: قطعا دیپلمات‌ها و سران اقتصادی کشور باید راهکارهایی برای مقابله با هرگونه فشار را بدون در نظر گرفتن راه حل‌های اقتصادی اینگونه کشورها در دست خود داشته باشند.
آلبرت بغضیان، کارشناس اقتصاد بین الملل در اینباره گفت: پس از تشکیل کارگروه و برقراری ارتباط با اینستکس انتظار معقول ریزش قیمت‌ها در بازار ارز می‌رود، پس از خروج آمریکا از برجام، اتفاق بزرگی رخ داده و ایران بار دیگر توانسته موقعیت خود را در بازار جهانی تثبیت کند، اینکه ایران بتواند ۵ کشور بزرگ جهان را مجاب به حفظ برجام کند دستاورد کمی نیست، اما باید توجه کنیم نااطمینانی‌ها به آینده، ترس از عدم تصویب پالرمو و همچنین بلاتکلیف ماندن سایر لوایح مرتبط با FATF بازار را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و برخی با موج‌سواری بر این مسائل می‌توانند بازار ارز را از واکنش منطقی به این اتفاق بازدارند.
وی افزود: طی جمع بندی‌های نهایی به نظر می‌رسد SPV همچنان در ابهام به سر می‌برد، طرف‌های اروپایی با وجود اینکه بارها تأکید کرده‌اند خواهان حفظ برجام هستند و تلاش‌هایی برای راه‌اندازی این کانال ویژه مالی از خود نشان داده‌اند؛ اما تحریم‌های آمریکا همچنان خطر بزرگی است که مانند شمشیر بالای سر اروپا، هر لحظه منافع اقتصادی شرکت‌هایشان را تهدید می‌کند و باید تمام جوانب نفوذ آمریکا به این نهاد اقتصادی را در نظر بگیرند تا شرکت‌هایشان با کم‌ترین ضرر روبه‌رو شوند. حالا اینکه اعضای اتحادیه تا چه اندازه حاضر به ریسک‌پذیری در برابر آمریکا هستند باید منتظر روز‌های آینده بود و البته نیم نگاهی هم به گذشته داشت.
بغزیان تأکید کرد: از سوی دیگر در داخل کشور انتقادات نسبت به ادامه اجرای تعهدات ایران در برجام به رغم خروج آمریکا از آن، وجود دارد و برخی مدعی هستند اروپایی‌ها تنها به دنبال خرید زمان هستند تا ترامپ چمدان‌هایش را از کاخ سفید جمع کند و برود و این وقت‌کشی چندان به نفع منافع ملی ایران نیست، همچنین مطرح شدن موضوعاتی نظیر نفت در برابر کالا و عدم ورود ارز به داخل کشور عملا SPV را به عنوان اقدامی ظاهرسازانه و فرصت‌سوز نشان می‌دهد، بنابر این راه افتادن این میانبر اروپایی با بیم و امید همراه است و نمی‌توان یک چشم انداز روشن، دقیق و صریح از آن برای دور زدن تحریم‌ها ارائه داد.
حُسن ختام مباحث مطرح شده درباره کانال‌های مالی برای شرایط تحریمی ایران، گفته‌های رئیس کل بانک مرکزی مبنی بر شرایط ضرورت پیگیری‌های صورت گرفته درباره کانال مالی اینستکس است.
رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرد: سازوکار متناسب با کانال معرفی شده از طرف سه کشور اروپایی با نام سازوکار ویژه تأمین مالی و تجارت (STFI) به زودی در تهران ثبت می‌شود.
همتی تأکید کرد: ثبت این شرکت به هیچ وجه به معنای معطل شدن ایران برای عملیاتی شدن ساز و کار اروپا نیست و ما استراتژی اتخاذ شده خود برای نحوه تأمین مالی و تجارت کشور در شرایط تحریم از روش‌ها و طرق ویژه‌ای که طراحی کرده‌ایم بخصوص از طریق همسایگان و سایر شرکای تجاری ادامه می دهیم.
وی گفت: با مذاکراتی که همکاران من هفته گذشته با نمایندگان سه کشور اروپایی و مدیر INSTEX در بانک مرکزی در تهران داشتند، توضیحات کامل درمورد ساز و کار ایرانی متناسب با ساز و کار اروپایی داده اند و ما منتظر اقدامات عملی از طرف اروپا هستیم.
کشور و اقتصاد هیچگاه در انتظار برقراری روابط این‌چنینی نیست و با تمام توان تولیدی خود در تلاش برای حفظ اقتصاد در شرایط مطلوب است، اما باید دانست که تحریم ها به صورت ظالمانه قصد ایجاد برهم زدن روابط بین کشورها و جنگ اقتصادی را دارد بر همین اساس مسئولان در تلاش برای حفظ روابط دیپلماسی و تجاری بین تمام کشورهای منطقه و دنیا خواهند بود.
