«خوان گوایدو» رهبر حزب مخالف که رئیس مجلس ملی ونزوئلاست، سوم بهمن با حضور در جمع هوادارانش، خود را رئیس جمهور این کشور خواند و سوگند ریاست جمهوری یاد کرد.وی کارلوس مادورو را فاقد مشروعیت برای این مسند دانست وخواستار برگزاری انتخابات ریاست جمهوری شد. به دنبال آن، دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا دولت آمریکا و شماری از کشورهای منطقه، از وی حمایت کرده و او را به‌عنوان رئیس دولت موقت به رسمیت شناختند. بهانه ترامپ این است که مادورو در انتخابات اخیر ریاست جمهوری این کشور، به صورت دمکراتیک انتخاب نشده است.
کاخ سفید برای مقابله با مادورو، اقدام به تحریم های مالی و نفتی علیه دولت حاکم کرد؛ باتوجه به اینکه اقتصاد ونزوئلا وابستگی شدیدی به نفت دارد و تقریبا اکثریت مطلق منابع دولت از طریق نفت تامین می‌شود، این تحریم‌ها و بلوکه کردن میلیاردها دلار از درآمدهای کاراکاس، فشار بر دولت را دوچندان کرده است.
هرچه ازاقدامات ترامپ وحامیانش درباره ونزوئلا گذشته،برای همه آشکارتر شده که در پشت پرده این سناریوها چیزی جز نگاه صرفا اقتصادی آمریکا نیست. در واقع هدفگذاری ترامپ برای دست‌درازی به منابع غنی نفت ونزوئلا به بهانه «دمکراسی خواهی»، پیشینه چند ساله دارد. موضوعی که از هم سلفان پیشین ترامپ درباره آن افشاگری کرده است.
«اندرو مک کیب»رئیس سابق اف.بی.آی درکتاب خاطرات خود با نام «تهدید»، به جلسه‌ای درسال 2017 با حضور ترامپ اشاره کردو نوشت: «ترامپ گفت باید به ونزوئلا حمله نظامی کنیم؛ آنها این همه نفت دارند و در حیاط خلوت ما هستند.»
مک‌کیب در مصاحبه با شبکه «ام‌اس‌ان‌بی‌سی» نیز به این موضوع اشاره و تصریح کرده که سخنان ترامپ در این محور بود که «نمی‌فهمم چرا به ونزوئلا نگاه نمی‌اندازیم و با آنها در جنگ نیستیم؟»
بررسی جدول منتشر شده در رسانه‌های اروپایی و آمریکا درباره ذخایر نفتی جهان، نشان می دهد که ونزوئلا در صدر کشورهای با بیشترین ذخایر قرار دارد.
طبق این جداول، بیشترین ذخایر نفتی جهان با بیش از 300 میلیارد بشکه نفت به ونزوئلا اختصاص دارد. همچنین عربستان با ذخایر نفتی 266 میلیاردی، کانادا با 169 میلیارد بشکه و ایران با بیش از 158 میلیارد بشکه در رتبه‌های بعدی قرار دارند. آمریکا در این جدول با بیش از 39 میلیارد بشکه، در رده دهم قرار گرفته است.
رویکرد دولت آمریکا برای حذف مادورو از صحنه قدرت ونزوئلا و روی کار آوردن رقیب همسو با کاخ سفید، در بررسی سخنان ترامپ درباره نفت و آرزوهای وی برای دست‌اندازی به منابع غنی نفت کشورها، به خوبی قابل مشاهده است.
وی در دوران کمپین‌های انتخاباتی خود در سال 2016بارها به صراحت درباره مصادره نفت سایر کشورها سخن گفت، از جمله اواسط شهریورماه 2016 در کمپین انتخاباتی خود، به استحصال نفت از مناطق تحت اشغال داعش اشاره کرد.
**تلاش برای خروج رقبا از بازار انرژی
اتفاقات رخ داده در عرصه تجارت واقتصاد جهانی بعد از حضور ترامپ درکاخ سفید نشان می دهد که دولت وی، بدون واهمه ازگفتن درباره سهم خواهی این کشور در بخش‌های مختلف اقتصاد جهان، هرجا احساس کند، رقیبی در حال تجارت با کشوری بوده و آمریکا سهمی ندارد، به بهانه‌ای، فضا را برای تنگ‌تر کردن فعالیت رقبا بیشتر کرده و حتی به سمتی گام بردارد که در آن بخش یکه‌تازی کند.
سیاست آمریکا درحوزه اقتصاد انرژی، توسعه بازارها بویژه در مناطقی است که رقبای سنتی وی یعنی اوپک(سازمان کشورهای صادر کننده نفت) و روسیه نقش‌آفرینی می‌کنند؛ موضوعی که تارنمای«اویل پرایس» نیز به آن اذعان و تصریح کرده که آمریکا با تحریم ایران و ونزوئلا، به دنبال گسترش بازار فروش نفت خام خود در اروپا و آسیاست.
ونزوئلا از جمله کشورهای مهم در اوپک است؛ در دو سال اخیر، هر زمان که اعضای این سازمان با کاهش تولید، به دنبال کاهش قیمت در بازار نفت بودند، دولت ترامپ به نحوی جنگ انرژی را با این سازمان آغاز کرده؛ بویژه در یکسال اخیر بعد از تحریم ایران.
کاهش عرضه نفت ونزوئلا و ایران به‌عنوان دو کشور عضو اوپک، می‌تواند بازار نفت را در سال جاری دچار تلاطم کرده و قیمت نفت را صعودی کند. موضوعی که آژانس بین‌المللی انرژی نیز نسبت به بازگشت قیمت نفت به بالای 80 دلار بر اثر از دست رفتن تولید ایران و ونزوئلا بر اثر تحریم‌ها و سایر مشکلات هشدار داده است.
تا پیش از تحریم نفتی ونزوئلا از سوی آمریکا، میزان صادرات نفت این کشور 1.25 میلیون بشکه در روز اعلام شدکه مقصد 500 هزار بشکه آن پالایشگاه های آمریکا بود. طبق داده‌های آژانس بین‌المللی انرژی، خرید نفت خام ونزوئلا توسط شرکت‌های انرژی آمریکایی، در اواسط فوریه(بهمن-اسفند)به صورت هفتگی 5 برابر شده و تقریبا به سطح پیش از تحریم رسیده است.
با توجه به ارزان بودن نفت ونزوئلا برای پالایشگاه های نفتی آمریکا، هدفگذاری ترامپ برای تغییر دولت ونزوئلا، نوعی جنگ انرژی به شمار می رود. رئیس جمهوری آمریکا به دنبال آن است تا با روی کار آوردن دولت همسو با خود در کاراکاس، بدون توجه به تصمیم اوپک، تولید نفت این کشور را افزایش دهد تا با این اقدام، از یک سو کمبودی که با تحریم ایران دربازار نفت ایجاد می شود را جبران کرده و ازسوی دیگر با یکه تازی روسیه و حتی چین در بخش انرژی ونزوئلا که در بخش نفتی، سرمایه گذاری کلانی کرده‌اند، مقابله کند.
چین در یک دهه گذشته بیش از 50 میلیارد دلار برای سرمایه گذاری در صنایع نفت و گاز ونزوئلا، به این کشور وام داده است.
پیش ازچاوز، آمریکای‌لاتین حیاط خلوت آمریکا بود و روس‌ها به‌جز کوبا، در هیچیک از این کشورها جای پایی نداشتند اماامروز روابط روسیه با آمریکای لاتین به‌شدت افزایش پیدا کرده است.
روسیه وچین ازسال 1999وبابه قدرت رسیدن «هوگو چاوز» سلف فقید مادورو، از حامیان اصلی ونزوئلا هستند و روابط آنها در بخش های سیاسی، نظامی واقتصادی گسترش یافت.روسیه میلیاردها دلار وام وسرمایه گذاری در اختیار ونزوئلا قرارداده که بخش عمده آنها را غول نفتی دولتی«روسنفت» متقبل شده است.
تلاش های ترامپ برای سرنگون کردن مادورو، روسیه و چین را نگران کرده است. شرکت روسنفت در پنج پروژه نفتی ونزوئلا مشارکت دارد به تازگی اعلام کرد که شرکت نفت دولتی ونزوئلا نیمی از دیون خود را پرداخت کرده و بدهی آن تا پایان سال 2018 بیش از 2 میلیارد و 300 میلیون دلار است.
روسنفت برای جبران یک میلیارد و 500 میلیون دلار از مطالبات خود، 49.9 درصد از سهام شرکت نفتی «سیتگو» (از شرکت های تابعه شرکت نفت دولتی ونزوئلا و مستقر در آمریکا) را در اختیار گرفت و در سال 2017 نیز توافقی را برای بهره برداری از دو میدان گاز طبیعی فلات قاره ونزوئلا امضا کرد.
به نوشته رسانه‌های روسی، مسکو در 20 سال گذشته حدود 11 میلیارد دلار اعتبار به کاراکاس داده است. مشخص نیست چه میزان از این وام‌ها در سال‌های گذشته مسترد شده‌اند. مشخص نیست اگر دولت جدیدی در کاراکاس روی کار بیاید، بتواند این وام‌ها را بازپرداخت کند.
چین نیز با توجه به فشار آمریکا و اقدامات ترامپ علیه دولت حاکم ونزوئلا، نگران بازپرداخت وام های داده شده به کاراکاس است.
** سرانجام جنگ انرژی
دامنه جنگ انرژی آمریکا در ونزوئلا با هدف کسب منافع حداکثری، به هند نیز رسیده است.چندی پیش رویترز به نقل از«سانجی سینگ» رئیس شرکت نفت دولتی هند از امضای نخستین قرارداد سالانه برای خرید روزانه سه میلیون تن یا 60 هزار بشکه از نفت آمریکا توسط پالایشگاه بزرگ هند خبر داد. هند از جمله خریداران نفت ایران و ونزوئلاست.
البته شرکت ملی نفت هند ماه آگوست (مرداد- شهریور) سال گذشته میلادی نیز با امضای قراردادی کوتاه مدت بین ماه های نوامبر تا ژانویه (آبان تا بهمن) 6 میلیون بشکه نفت از آمریکا خریداری کرد.
به گفته رئیس شرکت ملی نفت هند، خرید نفت بر طبق این قرارداد از ماه آوریل (فروردین 98) آغاز خواهد شد. با این حال با وجود تحریم‌ها علیه صادرات نفت ایران و ونزوئلا، هند همچنان به واردات نفت از این دو کشور ادامه می دهد.
اوضاع در ونزوئلا همچنان نابسامان است واین کشور اسیر جنگ بر سر انرژی شده است. به اعتقاد کارشناسان، تداوم ناآرامی در ونزوئلا و فشارها بر دولت حاکمه، در میان مدت وطولانی مدت قیمت نفت را افزایش خواهد داد وپیامدهای آن بر بازار انرژی جهان تاثیر خواهد بود؛هرچند گفته می‌شود آمریکا تلاش دارد با عرضه ذخایر نفتی خود به بازار، از افزایش قیمتها جلوگیری کند.
در کنار نفت، ونزوئلا در بخش منابع گازی نیز چهارمین ذخایر بزرگ گاز جهان را دارد؛ منابع غنی از ذخایر معدنی همچون الماس، آلومینیوم، آهن و ... در این کشور وجود دارد؛این ثروتها سبب شده تا آمریکا با نقض مکرر و آشکار قوانین بین‌المللی، دولت قانونی ونزوئلا را تهدید کرده و در در امور داخلی آن دخالت کند؛ هرچند بسیاری از کشورها با این رویه واشنگتن مخالفت کرده و روند یکجانبه گرایی از سوی کاخ سفید را، چیزی جز به خطر افتادن امنیت جهانی ندانند، اما به گفته تحلیلگران بین المللی، ادامه این روند، اقتصاد جهانی را با مشکلات و تلاطم های زیادی مواجه خواهد کرد.
منبع: ایرنا
