ایران اکونومیست- محمدرضا ماجد در خصوص استفاده از این ابزار نوین مالی، اظهار کرد: به طور کلی اوراق مشتقه دو کار اساسی را برای معامله گران انجام می‌دهد، تأمین سرمایه و پوشش ریسک یا به عبارت بهتر بیمه قیمت و کالا که ابزار معاملاتی آپشن نیز این کارکردها را برای معامله گران خود دارد.
ماجد گفت: به عنوان مثال، اگر کشاورز بخواهد محصولی را بکارد، هزینه‌هایی دارد. در مقابل اگر مصرف کننده یا صادرکننده‌ای بخواهد این محصول را پیش‌خرید کرده و در مقابل مبلغی را در اختیار کشاورز قرار دهد، تأمین مالی صورت گرفته و معاملات آپشن نیز چنین سازوکاری دارد که به کمک آن کشاورز بدون پرداخت هزینه و سود تسهیلات، منابع مالی موردنیاز برای کشت محصول خود را تأمین کرده است.
وی افزود: همچنین کشاورز می‌تواند از این ابزار به عنوان راهی برای پوشش ریسک‌های احتمالی اعم از نوسانات قیمت و نگرانی از فروش محصول استفاده کرده و خود را در مقابل این ریسک‌ها که احتمال بروز آن در آینده وجود دارد، بیمه کند. چراکه ممکن است در بازه‌ای از زمان به دلیل عرضه مازاد محصول در بازار به ویژه در زمان برداشت محصول، قیمت افت کند. از این رو، اگر کشاورز بتواند محصول خود را در بازاری امن و قانونی پیش فروش کند نوسان قیمت‌ها و فروش محصول خود را بیمه کرده است.
به گفته ماجد، قراردادهای آپشن در مرحله اول امکان تأمین مالی را برای کشاورزان و زعفران کاران فراهم می‌کند و در مرحله دوم راهی برای " هج کردن" ریسک و نگرانی از آینده است.
این کارشناس بازار مشتقه در بیان تفاوت‌های معاملات آتی و آپشن اظهار کرد: در قراردادهای آتی زعفران میزان سود و زیان خریدار و فروشنده نامحدود است و به همین دلیل این معاملات ریسک بالایی دارد. اما در قراردادهای آپشن، خریدار قرارداد تنها به اندازه پریمیوم اولیه در معرض خطر زیان بوده و با پرداخت مبلغ پریمیوم، اختیار انجام یا عدم انجام آن در آینده را خریده است. بنابراین در ابزار معاملاتی آپشن حد ریسک معامله محدود بوده و در مقابل حد سود آن نامحدود است.
وی در خصوص راه اندازی قراردادهای آپشن زعفران و تکمیل زنجیره ابزارهای مالی روی این محصول در بورس کالا گفت: نکته مهمی که در خصوص این ابزار نوین مالی وجود دارد این است که به کمک معاملات آپشن در کنار قراردادهای آتی و گواهی سپرده کالایی می‌توان استراتژی‌های مختلفی را از ترکیب این ابزارها به کار گرفت و از قابلیت پوشش ریسک هم زمان این ابزارها بهره برد.
ماجد افزود: زعفران کاران برای معامله قراردادهای آپشن نسبت به معاملات قراردادهای آتی نیاز به سرمایه کمتری دارند. به این ترتیب، افزون بر کشف قیمت واقعی زعفران به کمک این ابزارها، معامله گران قراردادهای آپشن می‌توانند در این بازار هم کسب سود کرده و هم نیاز مالی خود را تأمین کنند.
وی در خصوص استقبال از قراردادهای آپشن زعفران که ۱۲ اسفندماه جاری در بورس کالا راه اندازی می‌شود، گفت: تجربه تاریخی نشان داده این ابزار با وجود مزایا و ریسک پایین آن نسبت به قراردادهای آتی، نیاز به آموزش بیشتری برای معامله گران دارد. ضمن اینکه باید این نکته را در نظر داشت که استفاده از این ابزار برای هر محصول جدیدی ممکن است در ابتدا با مقاومت‌هایی مواجه شود، اما به تدریج با آشنایی فعالان بازار زعفران و همچنین سرمایه گذاران با مزایای این قراردادها شاهد افزایش استقبال از آن خواهیم بود.
به گفته این کارشناس بازار مشتقه، برای معرفی هر چه بیشتر قراردادهای آپشن باید شرکت‌های کارگزاری در کنار بورس به امر آموزش بپردازند و از سایر روش‌های آموزشی در رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما، استفاده از فیلم‌ها و کلیپ‌های آموزشی برای تبلیغات بیشتر بهره برد. چراکه این ابزار مثبت و کارایی برای کشف قیمت، پوشش ریسک و تأمین مالی است.
وی با تاکید بر اینکه باید اجازه دهیم بازار آزاد قیمت‌های عادلانه را بر مبنای عرضه و تقاضا تعیین کند، تصریح کرد: در اقتصاد ایران به دلیل نظام قیمت گذاری دستوری همواره محدودیت‌های زیادی وجود داشته؛ اما در مقاطع زمانی مختلف اثرات مضر این روند اثبات شده که در این بین راه اندازی ابزارهایی مالی همچون آپشن در اقتصاد ایران در برقراری نظام عرضه و تقاضا و قیمت گذاری عادلانه اثرگذار است؛ نکته مهم اینجاست که اگر قیمت گذاری عادلانه انجام شود به تحقق عدالت اجتماعی نیز کمک می‌کند.
ماجد در پایان تصریح کرد: باید با توسعه ابزارهای مالی در اقتصاد سعی کنیم همه معاملات خارج از حیطه دخالت بیرونی انجام شود تا از بروز رانت و فساد جلوگیری به عمل آید. در این صورت بازاری سالم و کارا خواهیم داشت و ضمن جذب سرمایه‌های بیشتر به کنترل ریسک‌های احتمالی نیز کمک خواهیم کرد. در همین راستا، باید از قراردادهای آپشن به عنوان یک ابزار مالی نوین و کارا استقبال کنیم.
