اغلب کارشناسان اقتصادی می گویند اصلی ترین و مهمترین موانع توسعه اقتصادی کشور ماهیت دولتی ساختار اقتصاد است. از این رو برای تحقق توسعه اقتصادی در کشور لازم است تا جایی که امکان پذیر باشد از تصدی گری دولت در اقتصاد کاسته و بنگاه های اقتصادی دولتی به بخش خصوصی واگذار شود.
در همین زمینه دکتر «حسن روحانی» روز دوشنبه (ششم اسفندماه) در جمع معاونان و مدیران وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اظهار داشت: دست برداشتن دولت از اقتصاد، تاکید رهبر انقلاب و اهتمام دولت است. رهبر معظم انقلاب در دولت یازدهم بر این موضوع تاکید داشتند و هنگامی که برای معرفی وزرای دولت دوازدهم خدمت ایشان رسیدم، یکی از نکات مهم ایشان این بود که دولت باید از کار اقتصادی دست بردارد.
رئیس جمهوری با بیان اینکه در اقتصاد سه بخش دولتی، تعاونی و خصوصی داریم، گفت: در اقتصاد ما یک بخشی تحت عنوان خصولتی وجود دارد که بدترین اقتصاد را به دنبال دارد، چرا که نه دلسوز کار است و نه مانند بخش دولتی، نظارتی بر آنها وجود دارد . کسی هم جرات نظارت بر آنها را ندارد.
رهبر انقلاب در همین زمینه و تیرماه 1385 در ابلاغیه سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی دولت را موظف کردند تا 80 درصد از سهام بخش‌های دولتی را به بخش خصوصی واگذار کند.
به دلیل اهمیت موضوع و مشکلات پیش روی خصوصی سازی و فعالیت بخش خصوصی، پژوهشگر ایرنا با «نوروز شهابیان» مدیر عامل و «حمید ابراهیمی» مشاور یکی از شرکت های خصوصی فعال در بخش نفت و گاز با قریب به سی سال سابقه کار گفت و گو نشست.
** موانع سرمایه گذاری و رقابت در اقتصاد انرژی ایران
به گفته شهابیان، کشور ما در دنیا از نظر منابع نفت و گاز یکی از بزرگترین کشورهای جهان است و با اینکه بیشترین فرصت سرمایه گذاری را دارد اما فعالیت در این زمینه به کندی پیش می رود. ما در پارس جنوبی میدان گازی مشترک با کشور قطر داریم که اگر به سرعت سرمایه گذاری و بهره برداری توجه نشود این کشور برداشت بیشتری را انجام می دهد وما بخش عظیمی از گاز را در این میدان مشترک از دست خواهیم داد.
وی افزود: بی میلی شرکتهای خارجی جهت سرمایه گذاری در پروژه های نفت و گاز به دلیل تحریم های آمریکا و ساختار پیچیده اداری کشور جهت برگزاری مناقصه ها فرصت های زیادی را از بین می برد وچیزی را که بیشتر با آن مواجه هستیم چالش است تا فرصت.
به گفته ابراهیمی، چالش ها بسیار زیاد و فرصت ها تبدیل به چالش می شوند در انتخاب پیمانکاران شایسته سالاری صورت نمی گیرد. نهادهای نظارتی باید در این زمینه توجه جدی داشته باشند تا درانتخاب پیمانکاران، رقابت در فضای سالم صورت گیرد.
** رقابت دشوار با دولتی ها و خصولتی ها
شهابیان در مورد دخالت دولت در بخش خصوصی بیان داشت: اگر دولت تصدی گری را در این زمینه کاهش دهد بخش خصوصی فعال تر می شود ما در این چند سال با هر شرکتی که رقابت کردیم یا دولتی بود یا خصولتی یا وابسته به نهاد دولتی. در این شرکتها سود و زیان مطرح نیست و از لحاظ توانایی از ما بزرگترند و بخش خصوصی در یک رقابت بسیار نابرابر در مقابل شرکتهای دولتی قرار می گیرد.
وی ادامه داد: سیطره دولت برحوزه کاری در بخش نفت و گاز هر روز شدیدتر می شود و شعار عدم دخالت دولت از عمل تا واقعیت فاصله دارد.
ابراهیمی نیز در همین زمینه اظهار داشت: رقابت بین شرکت های دولتی و خصوصی بی معنا است. حمایت ها و پشتوانه مالی نیز قابل مقایسه نیست و شرکت های خصوصی در رقابت با شرکت های دولتی بازنده اند چرا که شرکت های دولتی ظرفیت های بیشتر و بزرگتری برای رقابت دارند.
** دولت آنچنان که باید از خصوصی ها حمیت نمی کند
شهابیان در زمینه وضعیت و ضرورت حمایت از بخش خصوصی گفت: بخش خصوصی از سوی دولت حمایت نمی شوند و وابسته به پیش پرداخت هایی است که غیرموثرند و در ارایه و پیشبرد اهداف مورد نظر نتیجه بخش نیستند. بخش خصوصی کوچک، ضعیف و ناتوان است و توان حل مشکلات خود را ندارد و باید در بستری رشد کند تا بتواند راهکاری برای حل برون رفت از مشکلات در این زمینه را ارایه دهد.
وی به نحوه عمل بخش خصوصی در کشور کره جنوبی اشاره کرد و گفت: اگر بخش خصوصی در ایران را با کره جنوبی مقایسه کنیم در زمانی با هم در بخش خصوصی شروع کردیم اما رشد اقتصاد در بخش خصوصی و شرکت های کره ای قابل مقایسه با ایران نیست. برای اینکه در کره جنوبی دولت بخش خصوصی را حمایت کرد و امروزه شرکت کره ای هیوندا در یک سایت کشتی سازی قریب به پنجاه هزار نفر پرسنل مشغول به کار دارد. سامسونگ و کیا شرکتهای معروف کره ای در ایران، از حمایت دولت خود برخوردارند.
وی افزود: حمایت دولت از شرکت ما در طول این چند سال که قریب به پنج هزار نفر در آن کار کردند بسیار ضعیف بوده و بهتر است بگوییم که هیچ حمایتی صورت نگرفته است. ما به جز بدهی هیچ دستاوردی نداشتیم و سودآوری خیلی ضعیف در این مدت داشتیم که همین عاملی برای بی انگیزه بودن فعالیت در این زمینه است و بخش خصوصی هنوز به درجه ای نرسیده است که بتواند در حل مشکلات اقتصادی نظر بدهد و تاثیرگذار باشد. بخش خصوصی باید به عنوان موتور توسعه اقتصاد ایران مورد حمایت قرار گیرد.
ابراهیمی نیز بیان داشت: جهت حل مشکلات بخش خصوصی در حیطه نفت و گاز دولت باید در بخش تولید متریال از تولید کنندگان عرصه پروژه ها حمایت کند زیرا خرید ابزارهای مورد نیاز در حیطه نفت و گاز زمان زیادی را از بین می برد و روند پیشرفت کاری را با مشکل مواجه می کند.
**چرا شرکت های خصوصی حذف می شوند؟
به گفته شهابیان در این چند سال کار کردن، جز بدهی دستاوردی نداشتیم و با توجه به توان مالی دولت و تورم در اقتصاد کشور بخش خصوصی در احقاق مطالبات خود مشکلات زیادی دارد. ما برای دریافت مطالبات خود دستاورد چندانی نداریم و باید با صبوری بخشی از مطالبات خود را دریافت کنیم وهمین مشکل باعث حذف خیلی از شرکتهای خصوصی در عرصه فعالیت اقتصادی در حیطه نفت و گاز خواهد شد.
ابراهیمی نیز در این زمینه بیان داشت که مشکل ذاتی در همه پروژه های کشور، مدیریت ناصحیح وعدم توجه به زمان سنجی پروژه ها است و بوروکراسی طولانی جهت دریافت مطالبات ضررهای هنگفتی را متوجه شرکت های خصوصی می کند و باعث از دست دادن فرصتهای جدید جهت اخذ کار در فضای رقابت می شود.
با بررسی مشکلات پیش روی بخش خصوصی، در صورتی این بخش می تواند جایگاه واقعی و سهم حداکثری در اقتصاد کشور راداشته باشد، که پشتیبانی‌های لازم برای تولیدکنندگان، پیمانکاران و دیگر کارآفرینان صورت گیرد و بخش خصوصی در این راستا بتواند به اقتصاد پرچالش ایران کمک کند.
منبع: ایرنا
