به گزارش ایران اکونومیست؛ اگرچه انقلاب اسلامی ایران به دلیل طرد فیلمفارسی و پس از آن منع و خلاف عرف دانستن حضور زنان باعث حذف زنان از جلوی دوربین و برای مدتی فاصله گرفتن آنان از فضای سینما و فیلم شد، باعث پشت دوربین رفتن آنان شد.
زنانی که برای ماندن در عرصه فعالیت در هنر هفتم به پشت صحنه رفتند و در نقش هایی چون طراحی صحنه، تدوین و کارگردانی کار کردند . نقش هایی که انصافا در آن خوش درخشیدند. از حضور اولین نسل از زنان کارگردان ما در ایران اگرچه زمان زیادی نمی گذرد اما آنان از همان ابتدا تلاش و دغدغه مندی خودشان را اثبات کردند.
زمانی که «پوران درخشنده» در دهه ی شصت فیلم هایی چون رابطه (1365)، پرنده کوچک خوشبختی (1366)، عبور از غبار (1368) و رابطه (1368)، «رخشان بنی اعتماد» «خارج از محدوده» (1366)، «زرد قناری» (1367) و «پول خارجی» (1368)، «تهمینه میلانی» «بچه های طلاق» (1368)، «افسانه ی آه» (1369) و «عشق و مرگ» (1369) را می ساختند، در حال تولید آثاری غنی به لحاظ مفهومی بودند. آثاری که با هدف گرفتن موضوعات پرچالش و مصائب روز چون اجاره نشینی، مشکلات مالی زندگی کارمندی، فساد سیستم اداری، مشکلات روحی و روانی، کاستی های تربیتی و لزوم نیاز و توجه به تربیت و اصول روانشناسی، مهاجرت از شهرستان و مشکلات زندگی در تهران، به دنبال جستجوی چاره ای یا راه حلی و یا نوع مواجهه ای متفاوت برای آنان بودند. زنان دغدغه مندی که به دنبال تعالی روحی و معنوی جامعه شان بودند
در نتیجه ی این فعالیت ها، این زنان سهم عمده ای در حرکت رو به جلوی زنان هنرمند به صورت خاص و هنر سینما به عنوان عرصه ای برای فعالیت های زنان به صورت عام داشتند که غیرقابل انکار است.
**زنان اثرگذار در جشنواره ی سی و هفتم
اگرچه نکته ی قابل نقد و مهمی مورد بی توجهی واقع شد و آن عدم حضور زنان در هیات انتخاب فیلم های جشنواره ی سی و هفتم بود اما در هیات داوری این دوره سه تن از زنان صاحب نام و هنرمند کشور حضور دارند: پوران درخشنده (نویسنده و کارگردان)، ریما رامین فر (بازیگر) و آیدا پناهنده (کارگردان و فیلمنامه نویس). که نه به یک اندازه که هرکدام در جایگاه خود توانمند و اثرگذار بوده اند.
از طرف دیگر و در بخش کارگردانی امسال و در دوره ی سی و هفتم از جشنواره فیلم فجر 4 کارگردان زن حضور یافته اند: نرگس آبیار، مونا زندی، آزیتا موگویی و یلدا جبلی.
مونا زندی که در اولین حضورش در جشنواره فیلم فجر با «عصر جمعه» سیمرغ بهترین فیلم بخش نگاه نو را از آن خود کرد، امسال نیز با فیلم «بنفشه‌های آفریقایی» بار دیگر شانس خود را برای دریافت سیمرغ محک خواهد زد.
آزیتا موگویی که پیش از این یک بار و در سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر با «تراژدی» حضور داشت، این بار با «ایده اصلی» که هم تهیه‌کنندگی و هم کارگردان اش را به عهده داشته به جشنواره ی سی و هفتم آمده است.
یلدا جبلی هم با سابقه یک دوره حضور در جشنواره فیلم فجر، این بار نیز با فیلم «جمشیدیه» به تهیه‌کنندگی فردین خلعتبری به فجر آمده است. او پیش از این در بخش هنر و تجربه سی‌وسومین دوره جشنواره فیلم فجر برای فیلم «داره صبح میشه» نامزد دریافت جایزه شده بود.
در این میان اما آبیار که از سایرین باتجربه تر و شناخته شده تر است با فیلم «شبی که ماه کامل شد» به جشنواره ی سی و هفتم آمده است؛ فیلمی حرفه ای با سوژه ای حساسیت برانگیز؛ روایتی زنانه از داستانی مردانه. آبیار که با این فیلم بار دیگر مهر تایید محکمی بر قدرت داستان سازی و اثرپردازی خود زده و فیلمی را تولید کرده که از بسیاری از جنبه های هنری، تکنیکی و سینمایی قابل ارزش و تحسین است. اگرچه برخی ساخته ی آبیار را در بافتی جنسیتی مورد نقد و بررسی قرار داده اند اما این اثر بزرگتر از آن است که با چنین رویکردی مورد بررسی قرار گیرد چرا که شبی که ماه کامل شد را می توان یکی از بهترین و برترین فیلم های سینمای ایران از آغاز تا به امروز دید.
در میان سینماگران حاضر در جشنواره البته سه تهیه‌کننده زن نیز حضور دارند. زینب تقوایی تهیه‌کننده فیلم «سمفونی نهم» به کارگردانی محمدرضا هنرمند، الهام غفوری تهیه کننده فیلم قسم به کارگردانی محسن تنابنده و الهه نوبخت نیز تهیه کننده مستند «دلبند» است. در میان تهیه کنندگان فیلم های کوتاه نیز اسم آزاده شاهمیری به صورت مشترک با سهیل امیرشریفی به عنوان تهیه کننده فیلم کوتاه «گسل» و امیلی پارسونز به عنوان تهیه کننده مشترک با فاطمه احمدی برای «دریای تلخ» به چشم می خورد.
**نقش غیراقبل انکار زنان
نگاهی به کارنامه ی دیروز و امروز حضور زنان در دوره ی 40 ساله ی انقلاب نشان از پتانسیل ها وتوانایی منحصر به فرد بانوان این مرز و بوم دارد، زنانی که تصور آینده ای روشن در پرتو دستاوردهای آنان نه امری دور از ذهن و دسترس که امری بدیهی می نماید.
هرجا که سدی و ناخالصی ای بوده است تلاش کرده اند، تا از آنان سکویی برای بالارفتن و نمایش قدرت و توانشان ارائه کنند.
نگاهی به فیلم های تولید شده و نقش غیرقابل جایگزین زنان به عنوان کارگردان، تهیه کننده، نویسنده و بازیگر تنها در مورد سینما و فیلم های تولید شده در این 4 دهه ی گذشته نشان از اهمیت و کیفیت حضور با قدرت زنان ر این عرصه دارد.
عرصه ای که استمرار و تداوم آن نیازمند توجه و درک بیش از بیش مسوولین، مدیران و سیاستگذاران فرهنگی کشور است.
