به گزارش ایران اکونومیست؛ در مقاله اندیشکده شورای روابط خارجی اروپا آمده است: سپر دیپلماتیک مقام های انگلیسی، فرانسوی و آلمانی، کار دولت ترامپ در تقابل با اینستکس را دشوار خواهد ساخت.
شورای نظارتی شامل دیپلمات های ارشد اروپایی مانند «سیمون مک دونالد» معاون وزیر امور خارجه انگلیس، «میگوئل بروگر» رئیس اداره اقتصادی وزارت امور خارجه آلمان و «ماریس گوردو مونتان» دبیرکل وزارت اروپا و امور خارجه فرانسه این نوید را می دهد که اینستکس از حمایت کافی در اروپا برخوردار است. از این رو ریسک تقابل آمریکا با این سازوکار مالی در میان بزرگترین اقتصادهای اروپایی تقسیم شده است.
کاخ سفید به بانک ها و بنگاه های اروپایی هشدار داده است که اگر آنها تحریم های ایالات متحده را نقض کنند، جریمه های سنگین و مجازات های سختی شامل حال آنها خواهد شد. بنابراین آمریکا ممکن است علیه مقام های اروپایی دخیل در این سازوکار تنبیه‌هایی را در نظر بگیرد. حتی زمزمه هایی از تهدید آمریکا علیه بانکداران مهم این قاره از جمله مدیران بانک مرکزی اروپا نیز شنیده شد. با این حال، موضوع بحث برانگیز این خواهد بود که آیا واشنگتن مستقیم مجازات هایی را علیه دولت های اروپایی برقرار خواهد ساخت و یا نه؟
به رغم تهدید آمریکا، اروپا نشان داد که خواهان روابط نزدیک با تهران است. این یک پیام سیاسی مهم به ایران بود که نشان می دهد اروپا مصمم به حفظ توافق جامع اقدام مشترک است.
الی گرانمایه (Ellie Geranmayeh) معاون مدیر برنامه خاورمیانه و شمال آفریقا در شورای اروپا و نویسنده مقاله فوق در رابطه با نحوه کارکرد اینستکس می گوید: اگرچه اینستکس یک بانک نیست، اما در هماهنگی پرداخت های مربوط به تجارت با ایران نقش مهمی ایفا خواهد کرد. این هماهنگی ضروری است. اینستکس این پیام را به آمریکا داد که ما با وجود تحریم های فرامرزی از منافع خود دفاع می کنیم.
از سوی دیگر، این توافق برای ابعاد امنیتی و سیاسی منافع ملی ایران مهم است؛ اما اگر تحریم‌های آمریکا ادامه یابد و SPV اروپا ناکام بماند، محاسبات تهران درباره برجام ممکن است در شش ماه آینده کاملا متفاوت باشد.
بنابراین سه کشور بزرگ اروپایی باید اقدامات فنی لازم به منظور حفظ و تقویت این سازوکار را انجام دهند. بانک های اروپایی هم وظیفه مهمی دارند. یعنی زمانی که اروپا اعتبار مبادله را تایید کرد، آنها باید بلافاصله مبلغ مورد نظر را به شرکت های فعال با اینستکس پرداخت کنند و این کار را با سرعت انجام دهند که اشتیاق این شرکت ها برای فعالیت با اینستکس کم نشود. تهران نیز باید سازوکاری مشابه با اینستکس راه اندازی کند تا شرکت های اروپایی متقاعد به این همکاری شوند.
این نهاد جدید (new entity) به عنوان نوعی «شرکت تسویه وجوه» (Clearing house- شرکتی که در سیستم‌های مالی و بانکی وظیفه تسویه قراردادها و خرید و فروش اوراق بهادار را برعهده دارد) عمل می کند. ارز مبنا در این شرکت تسویه نیز «یورو» است. این« شرکت تسویه وجوه» در انجام تجارت شرکت های اروپایی با ایران نقش موثری ایفا خواهد کرد؛ نوعی قرارداد مبادله (barter arrangement) است که خارج از سیستم مالی جهانی تحت سلطه آمریکا عمل می کند.
بر این اساس، در ابتدا انتظار می رود که تجارت صرفا در حوزه کالاهای اساسی همچون دارو، پزشکی و کشاورزی صورت گیرد و معاملات مربوط به نفت نیز که از سال گذشته میزان فروش آن از سوی ایران کاهش یافته و منبع اصلی ارز خارجی این کشور است نیز پوشش یابد.
