به گزارش ایران اکونومیست، اولین نشست «گفتمان فرهنگی انقلاب» با موضوع «جشنواره فیلم فجر؛ فرصت‌ها و تهدیدها» برای بررسی کارنامه سی‌وشش دوره جشنواره فیلم فجر با حضور بهروز افخمی، شاهین امین، مهدی شیخ‌صراف، محمدتقی فهیم و محمود گبرلو در سازمان سینمایی حوزه هنری برگزار شد.
در ابتدای این نشست یزدان عشیری مدیر روابط عمومی سازمان سینمایی حوزه هنری، گفت: سلسله نشست‌های تحلیلی «گفتمان فرهنگی انقلاب» با هدف تبیین ضرورت‌ها، نیازهای فرهنگی و چالش‌های پیش رو طراحی شده و هر بار به سراغ موضوعات مهم فرهنگی و سینمایی می‌رویم.
وی ادامه داد: با توجه به چهل سالگی انقلاب و فرارسیدن جشنواره فیلم فجر برنامه ریزی کردیم تا نشست‌هایی با موضوع «جشنواره فیلم فجر؛ فرصت‌ها و تهدیدها» پیشبینی کنیم و در چند جلسه در گفت‌وگو با منتقدان، سینماگران و مدیران سینمایی، فراز و فرود سی و هفت دوره این رویداد سینمایی را بررسی کنیم.
در ادامه این نشست بهروز افخمی کارگردان سینما و مجری سابق برنامه «هفت»، گفت: از آغاز آشنایی با سینما و شروع فعالیتم در این عرصه حس خوبی به جشنواره فیلم فجر نداشته ام و اصولا این اتفاق را با تماشای فیلم‌های ساخته شده بی‌ربط می دانم چرا که معتقدم برگزاری این جشنواره تنها وقت گذرانی با عوامل فیلم است که بدون هیچ انگیزه فرهنگی صورت می‌گیرد.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر به تدریج وارد سیر تحول جشنواره‌ها و تبدیل آن به حاشیه‌های سینما و اهالی هنر شده ایم، افزود: به طور کلی فستیوال‌های فیلم به عناصری ضروری در صنعت فیلمسازی تبدیل شده و طی ٢٥سال اخیر با رشد و گسترش اینترنت ضرورت وجودی مدرسه‌های سینمایی را از بین برده اند.
کارگردان فیلم سینمایی «روباه»، گفت: در واقع فضای جشنواره‌ها به دورهمی‌های فیلمسازان جوان تغییر کاربری داده و شرایط را برای اکران فیلم‌هایی که احتمال مانور و ظهور آنها در سینماهای کشور غیر ممکن است، به نحوی فراهم کرده است.
افخمی افزود: با گذشت زمان، بروز جشنواره‌های مختلف فیلم نیز ضرورت بیشتری پیدا کرده و به پله‌هایی برای ترقی فیلمسازان تبدیل شده است.
وی ادامه داد: فیلمسازان جوان و تازه کار، آینده‌سازان سینمای ایران هستند اما با مقاومت سینمای حرفه ای در برابر نسل جدید، ظهور جشنواره‌های مختلف فیلم و ایجاد ظرفیت‌ها تنها راهکار برای فعالیت نیروهای تازه کار محسوب می‌شود که خوشبختانه با رشد خوبی همراه بوده است.
**جشنواره به فضای خوشگذرانی تبدیل شده است
در ادامه این نشست محمود گبرلو، مجری نشست‌های جشنواره فجر، گفت: تقویت جشنواره فیلم فجر به ریشه‌یابی مشکلات موجود نیاز دارد در حالی که در ادوار گذشته تمام دغدغه سینماگران و مسئولان توجه به فیلم‌ها بوده و از کارکرد قدرتمند سینمای ایران در نظام جمهوری اسلامی غافل مانده اند.
وی افزود: در گذشته تولیدات یکساله فیلمسازان در مدت کوتاهی دیده شده و مورد ارزیابی قرار می گرفت و در نهایت سیاستگذاران را در مورد سیاست‌های ضروری سینمایی آگاه می کرد. به طور کلی مفهوم تولید فیلم ربطی به سیاست‌گذاری، سانسور و انتخاب فیلم ندارد.
این مجری برنامه‌های سینمایی ادامه داد: در دهه اول و دوم جشنواره فیلم فجر شاهد تاثیرات پرباری از این رویداد بزرگ بوده ایم که به جرأت در احراز جایگاه واقعی سینمای ایران موفق بوده اما با گذشت زمان شتاب و موفقیت این اقدام فرهنگی فروکش کرده و متأسفانه در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب، یأس برخی از فیلمسازان نسبت به عملکرد جشنواره آنها را از حضور در جشنواره منصرف کرده است چرا که فستیوال‌های فیلم کارکرد خود را از دست داده و هویت خود را فراموش کرده است.
**مستأجر بودن جشنواره فجر بعد از ٣٧ سال شرم آور است
شاهین امین، منتقد سینما دیگر کارشناس این نشست نیز با بیان اینکه «به بی‌هویتی جشنواره فیلم فجر معتقد هستم»، گفت: چرا که در ادوار اخیر تکلیف مسئولان جشنواره فیلم فجر برخلاف مدیران گذشته روشن نیست در گذشته سینمای ضعیف کشور ما با اکران فیلم‌هایی محدود در جشنواره به دنبال رونق بخشیدن به سینما بود لزومی بر شرکت همه فیلم‌ها در فستیوال وجود نداشت با این حال همه فیلمسازان متقاضی شرکت در جشنواره بوده و با درجه بندی آثار تکلیف یکساله سینما مشخص می شد.
وی افزود: اما از نیمه دهه ٧٠ شرایط و اوضاع سینما تغییر کرد و از سال ١٣٧٧ تعداد فیلم‌های جشنواره به ٢٥ اثر رسید که با تغییر مدیریت سیف الله داد روند به روال گذشته بازگشته و فیلم‌های زیادی به جشنواره راه یافتند.
این منتقد سینما ادامه داد: تقریبا از ابتدای دهه ٨٠ تکلیف مدیران با جشنواره نامشخص شد و جریان رونق بخشیدن به سینما منتفی شد چرا که براین عقیده بودند که سینما به اهداف خود در گذشته رسیده و لزومی به تلاش مجدد برای احیای سینما وجود ندارد.
امین با بیان اینکه سی و هفت دوره است که جشنواره برگزار می‌شود ولی هنوز این رویداد سینمایی مستاجر است، خاطرنشان کرد: از این مسأله همه مدیران سینمایی باید شرمگین باشند در طول سال در تهران این همه پاساژ ساخته می‌شود آیا جایی برای یک جشنواره وجود ندارد؟
**وابستگی فجر به دولت منجر به اعمال سلیقه مدیران شده است
مهدی شیخ صراف نیز به عنوان سخنران بعدی این نشست اظهار داشت: با توجه به مقایسه آماری دو سال اخیر در ایران هر ١٢ روز، یک جشنواره سینمایی داریم و تا حد زیادی به تنوع جشنواره‌ها رسیده ایم.
وی افزود: جشنواره فیلم فجر بستری برای دیده شدن ندارد و با وجود ساز و کاری معیوب، تنها فرصتی١٠ روزه به همه بخش‌های جشنواره برای دیده شدن آثار داده شده است.
این منتقد سینما ادامه داد: جشنواره فیلم فجر اولین و آخرین فرصت فیلمسازان برای دیده شدن است اما وابستگی جشنواره به دولت منجر به اعمال سلیقه مدیران شده و تغییرات زیادی را به همراه داشته است.
شیخ صراف با بیان اینکه نبود مکان ثابت برای جشنواره یکی از مشکلات سینمای امروز است و به نظر می رسد تحولات این جشنواره از تغییر مدیران بیشتر بوده است، گفت: تقابل دو نگاه به رویکرد جشنواره فیلم فجر خود معضل بزرگ تبدیل شده است که از طرفی به مثابه ویترینی برای سینمای ایران تلقی می شود و از سوی دیگر اعطای جشنواره به حاکمیت و القای مفهوم آن به پیروی از مفهوم انقلاب اسلامی است که در این حالت باید همه فیلم‌ها نگاهی به انقلاب اسلامی و آرمان‌های آن در جمهوری اسلامی ایران داشته باشد.
در ادامه این نشت محمدتقی فهیم منتقد پیشکسوت سینما و روزنامه نگار، گفت: علاقه شدید من به جشنواره فیلم فجر تا حدی است که یازده ماه سال را در انتظار شروع جشنواره می‌مانم و در ٣٣ دوره آن به طور مستمر شرکت کرده ام و مدام نگران از هم پاشیدگی آن هستم اما علاقه شدید به این رویداد مانعی برای انتقادهای سازنده به جشنواره نیست.
وی افزود: در این دوران بروز اتفاقات خوب در سازمان سینمایی و پی‌ریزی سازمان جشنواره‌ها به عنوان اصول اولیه برگزاری جشنواره‌های فیلم ما را با سینمای حرفه ای به نحوی شایسته ای روبرو کرده است.
این منتقد و روزنامه نگار پیشکسوت ادامه داد: جشنواره با وجود فیلم‌ها معنا پیدا می‌کند و نمایشگر واقعیت فیلم‌ها است. وجود ممیزی در فضای جشنواره و استفاده ویترینی از آن به عنوان فیلتری برای تایید فیلم‌ها، کیفیت سینما را دستخوش تغییرات قرار داده است بنابراین جشنواره فیلم فجر حاصل و نمایشگر کیفیت سینمای ایران است.
سلسله نشست‌های گفتمان فرهنگی انقلاب در ادامه با حضور سینماگران و مدیران سینمایی به موضوع جشنواره فیلم فجر؛ فرصت‌ها و تهدیدها» خواهد پرداخت.
