به گزارش ایران اکونومیست؛ موضوع ساز وکار ویژه مالی ایران و اروپا (SPV) از همان زمان طرح در بحبوحه لفاظی های ترامپ و اجرای تحریم های ضد ملت ایران، بحث های مختلفی را میان دیپلمات ها، ناظران سیاسی و رسانه ها مطرح کرد.
پس از طرح اسامی از کشورهای مختلف اروپایی از اتریش گرفته تا لوکزامبورگ، روز دوشنبه نشریه وال استریت ژورنال به نقل از دیپلمات های اروپایی خبر داد که یکی از کشورهای فرانسه یا آلمان میزبان سازوکار ویژه اروپایی برای تبادلات مالی با ایران می شود و این نهاد برای پیشگیری از اقدامات مخرب آمریکا به مالکیت یکی از این دو دولت در می آید.
وال استریت ژرونال به نقل از دیپلمات های اروپایی نوشت: فرانسه یا آلمان میزبان نهادی می شود که برای ایجاد کانال مالی با ایران طراحی شده است؛ در صورتی که فرانسه میزبان شود، یک مقام آلمانی ریاست این نهاد را به عهده می گیرد و در صورتی که آلمان میزبان آن را به عهده بگیرد، ریاست این نهاد مالی اروپایی به یک فرانسوی سپرده می شود.
این نهاد که با عنوان «سازوکار ویژه مالی اروپا» در ایران شناخته می شود، از یک نظام اعتباری برای تسهیل پرداخت های مربوط به تبادلات کالا میان ایران و اروپا استفاده می کند؛ به شکلی که نیاز به تراکنش مالی با بانک های اروپایی نباشد.
در حالی که گفته می شود فشار آمریکا بر کشورهای اروپایی مانع پذیرش میزبانی این سازوکار مالی از سوی آنان شده بود، دیپلمات های اروپایی می گویند که فرانسه و آلمان در این مسیر پیش قدم شده اند و انگلیس نیز در حال تصمیم گیری برای پیوستن به تلاش این دو کشور است.
به نوشته وال استریت ژورنال به نقل از دیپلمات ها، این نهاد از سوی آلمان و فرانسه تامین مالی می شود و به صورت مستقیم تحت مالکیت دولت های اروپایی مشارکت کننده است تا از تحریم های احتمالی واشنگتن مصون بماند.
اتحادیه اروپا ابراز امیدواری کرده است که بیش از 10 کشور اروپایی در این سازوکار مالی مشارکت کنند و احتمالا با گذشت زمان کشورهای بیشتری از جمله چین به این گروه بپیوندند.
دیپلمات های اروپایی گفتند که هنوز تصمیم رسمی در این باره گرفته نشده و در صورتی که پیشرفت حاصل شود، راه اندازی رسمی آن تا آغاز سال جدید میلادی طول می کشد.
مسائل مربوط به سازوکار مالی ویژه اروپا احتمالا یکی از مسائل مطرح در مذاکرات مقام های اروپایی در حاشیه نشست سران گروه 20 در نهم و دهم آذر ماه در پایتخت آرژانتین باشد.
براساس این گزارش، مقام های اروپایی امیدوارند سازوکار مالی ویژه اروپا بتواند در نهایت با دریافت پروانه بانکی، به صورت رسمی یک نهاد اتحادیه اروپا شود.
علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران که برای شرکت درسومین سمینار همکاری‌های هسته‌ای ایران و اروپا به بروکسل سفر کرده، با تقدیر از تلاش های طرف های برجام برای حفظ این توافق، هشدار داد در صورتی که اظهارات سیاسی اروپا، چین و روسیه به عمل تبدیل نشود، چشم‌انداز آینده 'غیرقابل‌پیش‌بینی خواهد بود'.
رئیس آژانس انرژی اتمی ایران روز گذشته نیز درباره اقدامات ناکافی اروپا برای حفظ برجام در مصاحبه با خبرگزاری رویترز گفت: صبر مردم ما بتدریج رو به اتمام بوده و مدت زیادی از بازه چندماهه پیش‌بینی شده (برای اقدام اروپا) باقی نمانده است.
همچنین سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران روز دوشنبه در سومین سمینار همکاری‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران واروپا دربروکسل با اشاره به اینکه منافع اقتصادی ایران در برجام و لغو تحریم ها محقق نشده است، هشدار داد که این توافق در شرایط دشواری قرار گرفته است.
پس از ان که دولت ترامپ در 18 اردیبهشت خروج یکجانبه خود را از توافق هسته ای ایران و 1+5 اعلام کرد، اتحادیه اروپا، روسیه و چین ضمن اعلام پایبندی به این توافق اعلام کردند که از مبادلات تجاری شرکت های خود با ایران حمایت می کنند.
اتحادیه اروپا ضمن فعال کردن قانون موسم به 'مسدود ساز' در قبال اقدام آمریکا، اعلام کرده که سازوکار مالی ویژه ای را نیز برای ادامه تجارت ایران با جهان راه اندازی می کند.
آنچه مباحث مربط به ساز و کار ویژه مالی را از اهمیت دوچندانی برخوردار ساخته، فضای کنونی و شرایط بین المللی است؛ فضایی از تنش های گسترده جهانی به واسطه اقدامات یکجانبه گرایانه دولت ترامپ که علیه همه کشورها به اجرا درمی آید. برجام همانطور که بسیاری از مقام های ایرانی مطرح کرده اند به امنیت اروپا و جهان کمک کرده است و اکنون اروپا و جهان باید هزینه متناسب برای مقابله با اقدامات آمریکا را پرداخت نماید.
اما آنچه امیدواری ها برای حفظ برجام را افزایش داده ورای نشانه های نا امیدکننده از اقدامات یکجانبه دولت ترامپ علیه بنیان های مختلف برجام، تعهد سیاسی کشورهای جهان به ان است که در صورت ادغام با تعهدات عملی و ایجا سازماندهی اجرایی می تواند برجام را به نماد دیپلماسی چندجانبه تبدیل کند. اگرچه نشانه های چنین روندی از ماه ها پیش آغاز شده و دیپلماسی چندجانبه ایران، باوجود فشارهای گسترده آمریکا، هوشمندانه به دنبال پیگیری منافع ملی است و تقابل دیپلماتیک ایران با ترامپ در عرصه سیاسی به نفع ایران تمام شده است.
از این رو، درک از مقدورات و محذورات ملی به ما می گوید که دیپلماسی ظرف و هوشمند نقطه قوتی است که نه تنها می تواند به افزایش قدرت جمهوری اسلامی ایران کمک کند، همچنین دیپلماسی عزتمندانه، قدرتمندانه و هوشمندانه در حوزه های منطقه ای و بین المللی ایران می تواند به قوام برجام و پیگیری منافع اقتصادی حاصل از آن کمک کند.
اکنون دیگر دیپلماسی برجامی به بخش بزرگی از دیپلماسی منطقه ای و جهانی تبدیل شده، دیپلماسی که برخاسته از قدرت ومنافع ملی جمهوری اسلامی ایران است.
