به گزارش ایران اکونومیست؛ زائران اربعین حسینی که هر سال ده ها و بعضا صدها کیلومتر راه را پیاده تا کربلا طی کرده در حالی که خسته و ناتوان بعد از پایان مراسم زیارت، امیدوارند زودتر به خانه و کاشانه خود برگردند، مشکلات شان هر سال با نبود وسائط نقلیه لازم برای انتقال آنها به شهر و دیارشان تکرار می شود.
به رغم گذشت 15 سال از آغاز برگزاری مراسم اربعین حسینی در عراق و اضافه شدن سالانه جمعیت در داخل و خارج عراق به این مراسم اما هنوز دولت این کشور نتوانسته است راه چاره ای برای این معضل پیدا کند و بجای برخی اقدامات موردی، طرحی جامع برای کاهش معضلات راهپیمایان به اجرا بگذارد.
در کنار تجربه پیاده روی های مختلف در سالهای گذشته، نتیجه همراهی 24 ساعته خبرنگاران ایرنا با زائران اربعین از بغداد به کربلا و بازگشت به بغداد در روز جمعه نشان می دهد که یک آشفتگی، سرگردانی و رهاشدگی گسترده در موضوع حمل و نقل و بازگشت زائران دیده می شود.
زائران بویژه زائران عراقی در مسیر بازگشت از کربلا به بغداد، مجموعه ای از انتقادات بسیار تند علیه مسئولان دولتی نسبت به بی توجهی به موضوع بازگشت زائران مطرح می کنند.
زائران عراقی می گویند مسئولان دولتی همه کوتاهی ها و ناتوانی های خود در برنامه ریزی و مدیریت بازگشت زائران را با موضوع امنیت و تدابیر امنیتی توجیه می کنند.
بازگشت از زیارت اربعین بدلیل نبود یک نقشه راه مشخص برای ترمینال ها و ایستگاه های توقف خودرو، راههای مسدود شده و جایگزین آن، نحوه سرویس دهی در بخش حمل و نقل به زائران، عملا به صحنه ای از رویارویی صدها هزار زائر بی پناه با تاریکی شب، مقاصد ناشناخته، مسیرهای متروکه و خوفناک، استفاده از گاری و سه چرخه و هر وسیله ممکن دیگر، عبور از راههای فرعی و خاکی روستاها و شهرهای اطراف و خطرات ناشی از چنین راهها و وسائل نقلیه تبدیل شده است.
** زائر تا کجا باید پیاده برگردد و کجا خودرو سوار شود
مهمترین موضوع در بازگشت میلیونی زائران اربعین از کربلا به سایر شهرهای عراق این است که زائر نمی داند چقدر و تا کجا باید پیاده برود و کجا و برای چه مقصدی می تواند خودرو سوار شود.
به گفته برخی دست اندرکاران، رینگ های امنیتی به گونه ای تعریف شده اند که ورود و خروج همه خودروها را حتی تا شعاع 30 کیلومتری بغداد ممنوع کرده است و بخش خصوصی و حتی رانندگان داوطلب به خدمات رسانی به زائران امکان فعالیت ندارند و در عین حال جایگزنی هم برای آن پیش بینی نشده است، امری که زائر بی پناه را در میانه روز یا دل شب به نبرد ناشناخته ها می برد.
این مشکل فقط شامل زائران عراقی نیست بلکه زائران خارجی خصوصا زوار کشورمان را بدلیل ناآشنایی با منطقه و زبان محلی بیش از پیش درگیر کرده و شاید برای زائران ایرانی که به زبان عربی آشنایی ندارند، این معضل دو چندان باشد به ویژه اینکه برخی سودجویان از این فرصت برای سودجویی مالی از زائران اربعین حسینی نیز بهره می برند.
نبود پایانه های ثابت و تعریف شده در داخل و اطراف کربلا که زائران را به شهرهایشان انتقال دهد و پیاده روی های چند10 کیلومتری در مسیر بازگشت و سودجویی هایی که برخی از طریق حمل ونقل های خصوصی از این امر می کنند، هرسال طعم شیرین زیارت اربعین را به کام صدها هزار زائر در عراق تلخ می کند.
همچنین خستگی های مفرط و فشارهای عصبی ناشی از این بلاتکلیفی ها و سرگردانی ها به بروز درگیری هایی میان زائران یا با رانندگان و حتی نیروهای امنیتی منجر می شود.
به هر روی نبود زیرساخت های لازم از جمله راه های مواصلاتی و خودروهای مناسب برای جابجایی زائران از جمله مسائلی است که همه ساله باعث اعتراض زائران در مسیرهای برگشت می شود.
ناچاری استفاده از وسائط نقلیه نامناسب و ناایمن مانند موتور سیکلت های سه چرخ که در عراق به «ستتوته» معروف است یا کامیون و تریلی و انواع خودروهای باری که بعضا هرساله به دلیل استاندارد نبودن این خودروها در انتقال زائران و همچنین استفاده از بیراهه های نامناسب از حیث استاندارد جاده ای، باعث حوادث تلخی نظیر تصادفات یا واژگونی وسیله نقلیه و آسیب دیدن زائران می شوند، صحنه هایی از تنهایی زائر اربعین در راه بازگشت است.
معمولا زائران در مسیر بازگشت تا رسیدن به نقطه خودروهای عمومی باید 30 کیلومتر یا بیشتر را بوسیله موتور سیکلت های سه چرخ یا خودروهای نامناسب و بخشی پای پیاده و با استفاده از بیراهه ها و مسیرهای خاکی و غیر مطمئن طی طریق کنند تا شاید به در نقطه ای که معلوم نیست کجاست، به خودروهای عمومی برای انتقال به شهر و دیار خود، برسند.
در مواردی زائر اربعین دستکم باید 5 وسیله نقلیه نامناسب را برای طی کردن مسافت 100 کیلومتری میان کربلا تا بغداد سوار و پیاده شود و چند 10 کیلومتر راه را نیز پیاده طی کند تا شاید به خودروهای سیستم حمل و نقل عمومی و کرایه که او را به شهر محل سکونت اش انتقال می دهد، دسترسی پیدا کند.
این وضعیت برای زائران ایرانی که می خواهند به مرزهای زمینی کشورمان برگردند، به مراتب حادتر است و بعضا فرصتی برای سودجویی از آنها توسط برخی عوامل حمل و نقلیه های خصوصی می شود.
تاخیرها و بی نظمی های مکرر در حرکت قطاری که در مسیر بغداد به کربلا تعبیه شده نیز باعث شده است که بسیاری از زائران از استفاده از قطار در این مسیر منصرف شوند.
هر چند عشق و علاقه مردم به امام حسین (ع) و سائر ائمه مدفون در عتبات علیات آنچنان قوی است که با وجود همه این مشکلات و معضلات، هر سال بر تعداد زائران افزوده می شود، اما این امر مانع از آن نیست که بخشی از همین زائران زبان به انتقاد از مدیریت مراسم بویژه موضوع حمل و نقل در بازگشت از کربلا نگشایند.
تعدادی از زائران عراقی،خاطرنشان کردند که بار اصلی برگزاری اربعین در عراق به دوش مردم است و دولت جز اقدامات قابل تقدیری که در بخش حفظ امنیت مراسم انجام می دهد، دیگر وظایف بدیهی خود در ساماندهی و حمایت لجستیکی بزرگترین اجتماع مسالمت آمیز بشری را فراموش و کار را به حال خود رها کرده است.
درهمین حال هر ساله رسانه های عراقی و زائران حسینی به این امر به عنوان یکی از حواشی زیارت اربعین حسینی اعتراض می کنند و دولت عراق و دستگاه های ذیربط از جمله وزارت حمل و نقل نیز قول حل مشکل را می دهند اما تاکنون این معضل به رغم گذشت 15 سال از زیارت اربعین حسینی در عراق به قوت خود باقی مانده است و دست کم تا امروز افق روشنی برای این که مراسم امسال شاهد تخفیف آن باشد دیده نمی شود.
به باور ناظران، دولت عراق حتی اگر به مراسم میلیونی اربعین صرفا از بعد تروریسم مذهبی نیز نگاه کند، ضروری است با ساماندهی و برنامه ریزی مناسب در این زمینه، آن را به یک صنعت موفق و درآمد و اشتغال زا و نیز الگویی موفق برای حکومتداری در سایر بخش ها تبدیل کند، امری که به باور آنها تاکنون برغم همه تلاش ها چندان موفق نبوده است.
