به گزارش ایران اکونومیست؛ مالیات بر ارث علاوه بر درآمدی که برای دولت به همراه دارد، مزیت دیگری نیز دارد که اهمیت آن را دو چندان کرده و آن این است که مالیات بر ارث نوعی از مالیات های مستقیم است که بر ثروت وضع می شود ودر ذات خود نقشی عدالت بخش در جامعه به همراه دارد.
مالیات بر ارث در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا جزء منابع مهم درآمدهای مالیاتی به شمار می رود چرا که از نرخ مالیاتی بالایی برخوردار است. به طور مثال، نرخ مالیات بر ارث در ژاپن 55 درصد و در کره جنوبی 50 درصد است.
فرانسه مالیات بر دارایی افراد متوفی را با یک نرخ 45 درصدی مطالبه می کند. این رقم در بریتانیا و آمریکا 40 درصد است. اسپانیا، ایرلند، و بلژیک نیز به ترتیب نرخ های 34 درصد، 33 درصد و 30 درصد را برای مالیات بر ارث در نظر گرفته اند. نرخ این مالیات در آلمان نیز 30 درصد است.
مالیات بر ارث در سایر کشورها نیز با نرخ های به نسبت بالایی محاسبه و ستانده می شود.
مالیات بر ارث در ایران جزء یکی از پایه های مالیاتی و از جمله قدیمی ترین آنها است که تاکنون دستخوش تغییرات قانونی زیادی بوده است. جدیدترین این تغییرات نیز مربوط به اصلاحات صورت گرفته در قانون مالیات های مستقیم در سال 1394 است که در آن مالیات بر ارث شکل ساده تری به خود گرفته است.
در قانون مالیات های مستقیم، اصلاح شده در سال 1394، نرخ مالیات بر ارث با توجه به طبقه بندی خاصی که از وراث وجود دارد، محاسبه می شود. در ماده 18 این قانون، وراث به سه دسته به شرح زیر تقسیم شده اند:
- وراث طبقه اول (پدر، مادر، زن، شوهر، اولاد و اولاد اولاد)
- وراث طبقه دوم (اجداد، برادر، خواهر و اولاد آنها)
- وراث طبقه سوم (عمو، عمه، دایی، خاله و اولاد آنها)
مالیات های متعلقه برای هر گروه با نرخ های جداگانه ای محاسبه می شود. مثلا در مورد سپرده های بانکی، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار متعلق به متوفی، نرخ مالیات بر ارث برای وراث طبقه اول 3 درصد است و در صورتی که وراث جز طبقات دوم و سوم باشند این نرخ به ترتیب دو و چهار برابر خواهد شد. در مورد انواع وسایل نقلیه موتوری، زمینی، دریایی و هوایی نیز در مورد طبقه اول 2 درصد و در مورد طبقات دوم و سوم نیز به ترتیب دو و چهار برابر خواهد بود. نرخ مالیات بر ارث در مورد املاک و حق واگذاری محل نیز 1.5 برابر نرخ های مصرح در ماده 59 قانون مالیات های مستقیم است که با توجه به ارزش معاملاتی املاک و ماخذ ارزش روز حق واگذاری در تاریخ ثبت انتقال به نام وراث محاسبه میشود.
نرخ های مصرح در ماده 59 برای املاک 5 درصد و برای حق واگذاری 2 درصد است. این بدان معنا است که مالیات بر ملک برای وارثان طبقه اول با نرخ 7.5 درصد و برای دو طبقه دیگر نیز به ترتیب دو و چهار برابر این نرخ است.
وراث شخص متوفی نیز بر اساس ماده 26 قانون مالیات های مستقیم مکلف شده اند ظرف مدت یک سال از تاریخ فوت متوفی اظهارنامه ای حاوی کلیه اقلام ماترک با تعیین ارزش روز زمان فوت و تصریح مطالبات و بدهی ها طبق فرم نمونه مخصوصی که از طرف سازمان امور مالیاتی کشور تهیه می شود به انضمام مدارکی به شرح زیر تسلیم نماید:
1- رونوشت یا تصویر گواهی شده اسناد مربوط به بدهی ها و مطالبات متوفی
2- رونوشت یا تصویر گواهی شده کلیه اوراقی که مثبت حق مالکیت متوفی نسبت به اموال و حقوق مالی است.
3- رونوشت یا تصویر گواهی شده آخرین وصیتنامه متوفی اگر وصیتنامه موجود باشد.
4- در صورتی که اظهارنامه از طرف وکیل یا قیم یا ولی داده شود رونوشت یا تصویر گواهی شده وکالتنامه یا قیم نامه
5- رونوشت یا تصویر گواهی فوت از مراجع ذی ربط
گفتنی است بر اساس این ماده، هزینه های کفن و دفن در حدود عرف و عادات و واجبات مالی و عبادی در حدود قواعد شرعی و دیون محقق متوفی از ماترک مشمول مالیات قابل کسر است.
بر اساس ماده 24 قانون مالیات های مستقیم، وجوه بازنشستگی و وظیفه و پس انداز خدمت و مزایای پایان خدمت، مطالبات مربوط به خسارت اخراج، بازخرید خدمت و مرخصی استحقاقی استاده نشده و بیمه های اجتماعی و نیز وجوه پرداختی توسط موسسات بیمه یا بیمه گزار و یا کارفرما از قبیل بیمه های عمر و زندگی، خسارت فوت و همچنین دیه و مانند آنها از شمول مالیات بر ارث خارج است.
فصل چهارم کتاب قانون مالیات های مستقیم که دربرگیرنده مواد 17 تا 39 این قانون است، به موضوع مالیات بر ارث اختصاص یافته است که مودیان این نوع از مالیات با مراجعه به آن می توانند نسبت به تکالیف قانونی خود به صورت دقیق آگاهی یابند.
