به گزارش ایران اکونومیست؛ مختصات توپوگرافی چهارمحال و بختیاری نشان می دهد که این استان از نظر شیب و ارتفاع در بلندترین نقطه از سطح دریا در کشور قرار دارد و یکی از استان های کوهستانی زیبای ایران است.
این جغرافیای کوهستانی هیچ مزیتی که نداشته باشد می تواند الگویی برای گردشگری ' آلپاین' یا ماجراجویانه باشد یا حتی گردشگری ' هیچایک ' (هیچ هایکینگ Hitchhiking ) را برای گردشگران رقم زند.
چهارمحال و بختیاری یکی از استان هایی است که با 3 تا 4 ساعت سفر با خودرو آفروید یا دو تا 3 روز پیاده روی می توان آن را با تمام مختصات مرزی اش پیمود و خاطرات شادابی را با خود به ارمغام برد.
*** کاهش تحرک در گردشگری عمومی
گردشگری عمومی این روزها به گونه ای شده است که برخی از مردم حتی برای رفتن به پای چشمه یا کوه با خودرو شخصی از کوهها بالا می روند.
این بی تحرکی باعث شده است گردشگری به نوعی تنها یک هواخوری ساده تبدیل شود و کمتر به اصل و اساس گردشگری توجه می شود.
تعدادی از مردم حتی در کنار رودخانه ها نیز با خودرو شخصی می روند و نه تنها حریم رودخانه را رعایت نمی کنند بلکه در این تردد برای دیگر گردشگران نیز اسباب زحمت را فراهم می کنند.
لذت پیاده روی در دل طبیعت یا قدم زدن در کنار درختان بند بید و بهره مندی از هوای پاک در این نوع گردشگری به واسطه حضور خودروهای زیاد از بین می رود.
*** پیوند ناگسستنی ورزش و گردشگری
بدون شک ورزش، در قرن حاضر یکی از پیچیده ترین مولفه های اجتماعی به شمار می رود که کنش ها و واکنش های متفاوتی را در جوامع به همراه دارد.
تاثیر ورزش بر روی اقتصاد، فرهنگ و نهادهای اجتماعی در عصر حاضر بر کسی پوشیده نیست، به گونه ای که از رقابت کسب میزبانی مسابقات جام جهانی فوتبال در جهان به عنوان نبرد میزبانی نام می برند.
ورزش علاوه بر ایجاد هیجان در جوامع، بر روی سلامت افراد و یا افزایش نشاط اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی نیز به صورت مستقیم و غیرمستقیم اثر می گذارد و همین امر عاملی برای پیچیده شدن امور ورزش شده است.
ورزش در همه کشورها دو جنبه همگانی و قهرمانی دارد که در ایران نیز این دو رویکرد برای متولیان ورزش به یک اندازه اهمیت دارد. کسب درآمدهای میلیاردی و یا سرمایه گذاری های عظیم در ورزش قهرمانی نشان می دهد که این پدیده اجتماعی می تواند حتی به عنوان محرک چرخه اقتصادی مطرح شود. نقش ورزش در چرخه اقتصادی باعث شده تا عده ای به دنبال ایجاد گردشگری ورزشی در کنار این پدیده جهانی باشند تا هم ورزش قهرمانی و هم ورزش همگانی برای مخاطب جذاب باشد و حتی مخاطب برای دسترسی به آن هزینه کند.
در نقاط مختلف جهان برای کسب درآمد در حوزه ورزش به مساله اقتصادی گردشگری توجه شده است و بسیاری از باشگاه های بزرگ ورزشی بخشی از درآمدهای خود را در کنار فروش لباس و فروش بلیت به گردشگری ورزشی معطوف کرده اند.
این درآمدهای ورزشی بدون شک در زیرمجموعه اقتصاد گردشگری تعریف می شود و توسعه اقتصاد منطقه ای را به همراه دارد.
*** وضعیت گردشگری ورزشی
در ایران به گردشگری ورزشی توجه چندانی نشده است و به طور خاص نمی توان یک شهر را نماد گردشگری ورزشی قلمداد کرد.
شاید تهران به واسطه پایتخت بودن، برای عده ای از تماشاگران شهرستانی که دغدغه تماشای مبارزه تیم های قرمز و آبی یا تیم ملی را دارند، جنبه سفر ورزشی داشته باشد که آن نیز این روزها رو به کاهش است و یا اینکه این سفر نیم روزی یا یک روز بدون هدف گردشگری و تنها برای دیدن یک مسابقه انجام می شود.
آمار درآمدی نشان می دهد که در ایران باشگاه های ورزشی هیچ کدام بخشی به نام گردشگری ورزشی ندارند و حتی یک ریال از درآمدشان به گردشگری ورزشی اختصاص نیافته است.
توریست یا گردشگر ورزشی به این مفهوم است که شخصی برای دیدن مسابقات ورزشی یا شرکت در رقابت ها یا حضور در برنامه های ورزشی از شهر یا کشور خود سفر می کند و برای آن هزینه می کند.
برخی کارشناسان معتقدند که یک دهم از سهم 600 بیلیون دلاری اقتصاد گردشگری به گردشگری ورزشی اختصاص دارد.
در ایران این نوع گردشگری هنوز به موفقیت دست نیافته است و نتوانسته است چرخه درآمدزایی را برای خود راه بیندازد.
سهم ایران را از درآمد صنعت گردشگری جهان نیم درصد است و مشخص نیست از این نیم درصد چه میزان به گردشگری ورزشی اختصاص دارد.
این در حالی است که حوزه ورزش، حوزه پر سفری است و می تواند نقش کلیدی در توسعه گردشگری ایجاد کند.
بر اساس آمار در سال 2014 میلادی یک میلیارد و 200 میلیون گردشگر در دنیا جابجا شدند که یک هزار و 476 میلیارد دلار درآمد خالص حاصل از این سفرها بود و سهم تفریحات و سرگرمی از این رقم، 6 هزار و 500 میلیارد دلار بود.
سهم گردشگران ورزشی خارجی در تورنمنت هایی مثل المپیک، مسابقات جهانی یا لیگ قهرمانان جهان و اروپا 7 تا 8 درصد، تعداد کل گردشگران است.
*** گردشگری ورزشی نیازمند اطلاع رسانی
یک کارشناس گردشگری می گوید: برای توسعه گردشگری در ایران باید از مولفه های بازاریابی، شناخت و معرفی قابلیت ها و ظرفیتها،حمایت سیاسی و قانونی، تدوین بسته های گردشگری ورزشی، آموزش نیروی انسانی ماهر و ساخت امکانات ورزشی و زیرساختی بهره گرفت.
احسان میرهادی افزود: هدف از توسعه گردشگری ورزشی جذب گردشگر، ترویج سفر در مسابقات خارج از فصل، افزایش درآمد و چرخش پول، مشارکت اسپانسر و ترغیب ورزشکاران برای سفر به یک شهر است که باید به صورت یک بسته گردشگری تدوین شود.
به گفته وی، آژانس های گردشگری مهمترین مولفه برای معرفی بسته های گردشگری ورزشی هستند و باید در این زمینه آژانسها به صورت اختصاصی به معرفی و اطلاع رسانی زیرساخت های ورزشی بپردازند.
*** جاذبه های ورزشی تقویت کننده گردشگری
یک کارشناس ارشد مدیریت ورزش می گوید: در توسعه گردشگری ورزشی فدراسیون های مانند کوهنوردی، قایقرانی، شنا، سوارکاری، دوچرخه سواری، تیراندازی، دو و میدانی، ورزش های همگانی، اسکی و گلف می توانند نقش آفرین باشند.
شیما صباغیان افزود: جاذبه های طبیعی ورزشی ایران شامل دامنه نوردی، شکار، صید و ماهیگیری، ورزش های زمستانی، ورزش های ساحلی و آبی، بیابانگردی، طبیعت درمانی و کوهنوردی و غارنوردی است که می تواند در توسعه گردشگری ورزشی نقش داشته باشد.
به گفته وی، از این جاذبه ها 5 تا 6 گونه در چهارمحال و بختیاری وجود دارد و می توان این استان را یکی از مهمترین مکانها برای توسعه گردشگری ورزشی معرفی کرد.
*** توسعه ورزش های ماجراجویانه
عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تهران می گوید: برای جذب مردم به سمت ورزش باید رشته های ورزشی ماجراجویانه و هیجان انگیز فعالتر از گذشته شود و مردم از این رشته ها استقبال می کنند.
فرهاد قدیری افزود: برای جذب مردم به سمت ورزش، باید ورزش های نوین در کشور توسعه یابد.
به گفته وی،بر اساس آخرین پژوهش های انجام شده، برای استقبال عمومی از ورزش همگانی می توان از رشته های ورزشی ماجراجویانه و ایجاد هیجانی بهره گرفت.
وی افزود: امکانات شهری و انجام ورزش همگانی به صورت سنتی در قالب پیاده روی عمومی، توانایی ایجاد پویایی و نشاط عمومی در جامعه را ندارد بر همین اساس در کشورهای پیشرفته از 10 سال گذشته برای جذب مردم به ورزش همگانی از محیط های جذاب، طبیعی و ورزش های ماجراجویانه استفاده می کنند.
قدیری افزود: ظرفیت های طبیعی چهارمحال و بختیاری می تواند به خوبی پاسخگوی نیاز ورزشی مردم باشد زیرا در زمینه گردشگری و توریسم ورزشی قابلیت های این استان در آب های خروشان، بانجی جامپینگ، ورزش های هوایی، ورزش های زمستانی و طبیعت کوهستانی این منطقه بسیار مناسب است.
*** ارتفاعات چهار محال ظرفیتی برای اردوبام ها
مدیرکل ورزش و جوانان چهارمحال و بختیاری می گوید: ارتفاع دو هزار متری از سطح دریا باعث شده است این استان به یکی از مهمترین مناطق برای برپایی اردوبام های ایران تبدیل شود.
حمید کریمی افزود: طرح اردوبام ورزشی برای استان تدوین شده است که مورد قبول برخی از مدیران ورزشی از جمله دبیرکل فدراسیون فوتبال و برخی از روسای فدراسیون ها نیز قرار گرفته است.
به گفته وی، این استان دارای 3 هزار کیلومتر رودخانه است بنابراین باید قطب قایقرانی ایران شود و در این زمینه نیز افق روشنی برای استان طراحی شده است.
وی گفت: به منظور توسعه گردشگری ورزشی امسال تور دوچرخه سواری پاییزه زاینده رود در شهرستان سامان برگزار خواهد شد.
*** ظرفیت های گردشگری ورزشی چهارمحال و بختیاری
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری ظرفیت گردشگری ورزشی این استان را شامل قایقرانی در آب های خروشان، پیست اسکی چلگرد، سنگ نوردی آبهای عمیق یا دیپ واتر (Deep Water)، بانجی جامپینگ، پاراگلایدر و اسکی و کوهنوری عنوان کرد.
بهمن عسگری سوادجانی افزود:سایت گردنه رخ در چهارمحال و بختیاری با ارتفاع پایه 2 هزار و 800 متر و ریج لاین شمالی و جنوبی که امکان پرش در هر دو سمت غربی و شرقی را فراهم می کند، یکی از بهترین سایت های پرواز ایران است.
به گفته وی، بلندترین سکوی طبیعی بانجی جامپینگ کشور در روستای دوپلان شهرستان کیار قرار دارد و سکوی آن 55 متر ارتفاع دارد که این سکوی پرش مشرف به رودخانه کارون و در مجاورت ایل راه عشایری تاریخی دز پارت و در مناطق حفاظت شده سبزکوه و هلن، دره عمیق، پل سیمی و اثر ملی جاده لینچ قرار دارد.
به گفته وی، اکنون چهارمحال و بختیاری به دلیل داشتن دریاچه سد کارون 4 و صخره های سخت و کوههای بلند یکی از استانهای مستعد رشته دیپ واتر در ایران است.
عسگری خاطر نشان کرد: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری چهارمحال و بختیاری از آمادگی کامل و لازم برای جذب سرمایه‌گذاران حوزه‌های مختلف به ویژه بخش گردشگری از جمله گردشگری ورزشی برخوردار است.
*** حمایت از طرح های گردشگری ورزشی
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و دیوان محاسبات مجلس شورای اسلامی گفت: یکی از نیازهای اصلی در حوزه اشتغال جوانان توجه به صنعت گردشگری است و حوزه گردشگری ورزشی می تواند در ایجاد اشتغال سهم داشته باشد.
علی کاظمی باباحیدری افزود: نمایندگان مجلس شورای اسلامی از طرحهای اشتغالزا در بخش گردشگری ورزش به ویژه در مناطق کمتر برخوردار حمایت جدی می کنند.
به گفته وی، شهرستان های اردل، فارسان، کوهرنگ و کیار از طرفیت بالایی برای توسعه گردشگری ورزشی برخوردارند و باید زیرساخت های گردشگری در این شهرستان ها فراهم شود.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و دیوان محاسبات مجلس شورای اسلامی افزود: زمانی که بارش برف در کوهرنگ مطلوب بود، در زمستانها روزانه 5 هزار نفر از ظرفیت این پیست استفاده می کردند که این نشان می دهد مراکز ورزشی می تواند به توسعه گردشگری کمک کند.
کاظمی باباحیدری اظهارداشت: چهارمحال و بختیاری به عنوان یکی از نقاط بکر و خوش آب و هوا می تواند بخشی از گردشگری ورزشی ایران را به خود اختصاص دهد.
شرایط آب هوایی چهارمحال و بختیاری باعث شد تا این استان به یکی از مکانهای مهم برای برگزاری اردوهای تیم های ملی تبدیل شود، اما گاهی این اردوها از نظر گردشگری ورزشی هیچ درآمدی برای این استان ندارد.
وجود 9 اقلیم آب و هوایی و ارتفاع دو هزار متری از سطح دریا باعث شده این منطقه از ایران به عنوان یکی از مهمترین مناطق تمرینات هوازی برای ورزشکاران مطرح باشد.
پیش از این قرار بود دهکده المپیک ورزشی و گردشگری چهارمحال و بختیاری در روستای ˈشوراب کبیرˈ شهرستان سامان احداث شود ولی هنوز این دهکده اجرایی نشد.
این طرح ورزشی و توریستی در زمینی به مساحت 250 هکتار قرار بود ساخته شود که در این طرح پیش بینی شده بود سالن های ورزشی، مجموعه های تجاری، دریاچه مصنوعی، استخر شنا، دهکده گلف، هتل 5 ستاره و واحدهای اقامتی و سیاحتی ساخته شود.
تاکنون ورزشکاران نامی ایران و تیم های مهم ورزشی در این استان اردوهای خود را برپا و اغلب آنان بر احداث کمپ های تیم های ملی در چهارمحال و بختیاری تاکید کرده اند.
