امسال با وضعیتی مواجهیم که آشکارا نگران‌کننده‌تر از گذشته است. در سال ۱۳۹۶ شاهد تعطیلی پیاپی مدارس و ادارات بودیم و نفس کشیدن برای عابران و رهگذران هم دشوار شد. این شرایط، با تنگناهای گریزناپذیر در زمینه تأمین منابع برای توسعه حمل و نقل عمومی و ترویج حمل و نقل پاک همراه شده است.
از سوی دیگر، تقریباً هیچ کنترلی بر روند فزاینده تولید و شماره‌گذاری و استفاده از خودرو شخصی در تهران وجود ندارد. نتیجه این شده که در وضع کنونی، طبق گزارش بانک جهانی، تهران سالانه ۲.۶ میلیارد دلار خسارت از آلودگی هوا متحمل می‌شود. اگر با همین روند وارد نیمه دوم سال ۱۳۹۷ شویم، تصویری تیره و تار از پاییز و زمستان پیش رو در انتظارمان خواهد بود.
ما در شهرداری تهران برای آنکه بتوانیم -در حد بضاعت و امکانات موجود- این وضعیت را بهبود بخشیم، به فکر راه‌حل‌هایی افتاده‌ایم که در کوتاه‌مدت به مهار آلودگی هوا کمک کنند و دست‌کم نگذارند وضع بدتر شود.
این راه‌حل‌ها به‌طور مشخص آلایندگی خودروها را هدف گرفته‌اند و تلاش می‌شود با گسترش چتر معاینه فنی، اگزوز خودروها را از «سیاه‌نمایی» فضای شهر، منع کنیم. شاید با منابع و امکاناتی که در اختیار داریم، نتوانیم وعده رسیدن «شهر پاک» در آینده نزدیک را بدهیم؛ اما لااقل می‌توانیم دود را به هوای شهرمان ممنوع‌الورود کنیم و به خودروهای دودزا بدرود بگوییم.
آخرین بررسی‌های علمی می‌گوید به‌طور متوسط حدود ۷۰ درصد تولید ذرات معلق آلاینده، ناشی از وسایل نقلیه است و کامیون‌ها، اتوبوس‌ها، موتورسیکلت‌ها و خودروهای شخصی هرکدام نقشی قابل توجه در تولید آلایندگی دارند.
برنامه ما این است که با کمک همه دستگاه‌ها و مشارکت شهروندان، این آلایندگی‌ها را به حداقل برسانیم. تجربه بسیاری از شهرهای جهان به ما می‌گوید «معاینه فنی» دقیق همه خودروها می‌تواند نقش مؤثری در رسیدن به این هدف داشته باشد.
در تهران هم از دو سال قبل که کنترل معاینه فنی در محدوده زوج و فرد در قالب طرح کاهش «LEZ» آغاز شد، تعداد مراجعات به مراکز معاینه فنی از ۴۰۰ هزار مورد در سال به بیش از یک میلیون مورد در سال رسید.
در این بین، صدها هزار خودرو برای آنکه بتوانند معاینه فنی دریافت کنند، مجبور به تعمیراتی شده‌اند که آلایندگی آنها را کاهش داده است؛ و چه دستاوردی بزرگ‌تر از این. در همین راستا از اول آبان ماه، فاز دوم این طرح به‌طور فراگیر در تهران اجرا خواهد شد: در کل محدوده شهر تهران، در همه ساعات شبانه‌روز و هر روز هفته. ممنوعیت عبور بدون معاینه فنی، صرفاً مربوط به خودروهای شخصی نیست و همه وانت‌بارها، کامیون‌ها، اتوبوس‌های شرکت واحد و اتوبوس‌های سرویس کارخانجات، پادگان‌ها و... هم بعد از این باید معاینه فنی داشته باشند.
ضمناً از آنجا که وجود دود قابل مشاهده در اگزوز از جمله موارد نقص و مانع اخذ معاینه فنی است، مشخصاً در خصوص اتوبوس‌های شرکت واحد، بنده از دو ماه قبل اعلام کرده‌ام که هیچ اتوبوس دودزا و فاقد معاینه فنی از اول مهر حق تردد در تهران را نخواهد داشت.
بر همین مبنا از شهروندان محترم تقاضا می‌کنم در صورت مشاهده هر مورد دودزایی، با شماره تلفن ۱۸۸۸ تماس بگیرند و پلاک اتوبوس و محل تردد آن را اعلام کنند تا برخورد فوری صورت گیرد. همچنین از عموم همشهریان محترم تقاضا دارم که در دو هفته آغازین مهرماه از ترددهای غیرضروری خودداری و تا حد امکان کارهای خود را به نیمه دوم مهرماه موکول کنند.
از دست‌اندرکاران حوزه پخش کالا هم می‌خواهم ممنوعیت فعالیت در ساعات ۶ تا ۹ صبح تا یازدهم مهرماه را رعایت کنند. لازم است که مدیران محترم دستگاه‌های اجرایی و بویژه نهادهای نظامی، انتظامی، صداوسیما و صنایع هم بخشنامه استانداری برای ممنوعیت تردد اتوبوس‌های دودزا و فاقد معاینه فنی به عنوان سرویس کارکنان را رعایت کنند.
بهبود وضعیت آلودگی هوا در شهر ما تهران نیاز به یک عزم همگانی دارد و نمی‌توان بدون مشارکت آحاد مردم، توقع داشت مشکلات زیست‌محیطی و بویژه آلودگی هوا حل شود. از این رو همه شهروندان را به همراهی و نظارت عمومی در این امر دعوت می‌کنم و امیدوارم که در شش ماه دوم سال ۱۳۹۷ تجربه آلودگی‌ها و تعطیلی‌های سال گذشته تکرار نشود.
محسن پورسید آقایی معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران
