به گزارش ایران اکونومیست؛ ممنوعیت صادرات شیرخشک بر اساس تصمیم جلسه شورای‌عالی هماهنگی اقتصاد سران سه قوه در ۲۷مرداد و به استناد بند سه و چهار ابلاغیه ریاست جمهوری در ۲۹ مردادماه امسال صادر شد که بر اساس آن درباره نرخ تعرفه و ضوابط صادرات و واردات به وزیر صنعت، معدن و تجارت تفویض اختیار شد و این وزارتخانه خواستار قراردادن شیرخشک در گروه اولویت یک شد؛ یعنی شیرخشک وارداتی با نرخ دولتی (4200 تومان) تامین و وارد کشور می شود.
بر اساس همین رویکرد، از ابتدای شهریورماه جاری صادرات انواع شیرخشک صنعتی و شیر خشک اطفال ممنوع شده است.
این ممنوعیت در حالی اعمال شده که به گفته فعالان صنعت دامپروری، به دلیل تولید این محصول در کشور، حتی نیازی به واردات شیرخشک با ارز رسمی نداریم.
** صنایع لبنی خواهان واردات شیرخشک با ارز دولتی هستند
«سیداحمد مقدسی» رئیس هیات مدیره کانون انجمن‌های صنفی گاوداران ایران روز چهارشنبه در نشستی خبری در این باره به خبرنگاران گفت: دبیر انجمن صنایع لبنی در نامه ای به وزیر صنعت خواستار واردات ۲۵ هزار تن شیرخشک به کشور شده، درحالی که رونوشت نامه واردات این محصول به وزارت جهادکشاورزی ارسال نشده است.
وی افزود: وزیر جهادکشاورزی از این موضوع بی اطلاع بوده و حتی مکاتبه وی برای برقراری صادرات شیرخشک تاکنون به جایی نرسیده است.
مقدسی با انتقاد از ادعای برخی مبنی بر کمبود شیرخام و شیرخشک در کشور افزود: تولید شیرخام از سال ۹۲ تاکنون، از هشت میلیون تن به ۱۱ میلیون تن رسیده که حدود سه میلیون تن افزایش تولید را نشان می دهد که این افزایش در تولید شیرخشک نیز موثر بوده است.
به گفته وی، ایران در سالهای اخیر صادرکننده شیرخشک بوده و تولید شیرخشک کشور نیاز داخلی را تامین می کند و نیازی به واردات این محصول نداریم.
وی تاکید کرد: پشت پرده ممنوعیت صادرات شیر خشک، کارخانجات لبنی قرار دارند در حالی که این ممنوعیت باعث از دست رفتن بازار های صادراتی ما می شود.
مقدسی تصریح کرد: با وجود اینکه وزارت جهادکشاورزی با این ممنوعیت مخالف است، اما این بخشنامه اجرا شده و در صورتی که ممنوعیت صادرات شیرخشک لغو نشود، ما به دیوان عدالت اداری اعتراض خواهیم کرد.
رئیس هیات مدیره کانون انجمن‌های صنفی گاوداران ایران گفت: پیش از این کارخانجات لبنی، شیر را از گاودار می خریدند و آن را در اختیار کارخانجات شیرخشک می گذاشتند که با این اقدام علاوه بر استثمار تولیدکنندگان شیرخام، کارخانجات شیرخشک را نیز کنترل می‌کردند؛ اما طی سالهای اخیر با همکاری انجمن صنفی گاوداران و انجمن صنفی کارفرمایی شیرخشک ایران محصول شیرخشک بدون واسطه توسط تولیدکنندگان داخلی تولید و صادر می شود و نیازی به یارانه وارداتی ندارد.
وی اضافه کرد: کارخانجات لبنی تا تیرماه امسال، پول شیرخام خریداری شده را با وقفه سه تا چهارماهه به دامداران پرداخت می‌کردند، اما از زمانی که تولیدکنندگان شیرخام با کارخانجات شیرخشک ارتباط مستقیم پیدا کرده اند دیگر کارخانجات لبنی نقشی ندارند و این مسئله سبب ناراحتی این گروه را فراهم کرده است.
مقدسی اظهار داشت: اقدام نامناسب کارخانجات لبنی درخصوص خرید شیرخام پایین تر از نرخ مصوب طی سالهای اخیر باعث شد دولت وارد عمل شود و در برخی موارد روزانه حدود 2 هزارتن شیرخام را از دامداران خریداری و تبدیل به شیرخشک می کند که هزینه های هنگفتی را برای دولت در پی داشته است.
به گفته وی، دولت در همان زمان 200 میلیارد تومان اعتبار برای این بخش هزینه کرد.
رئیس هیات مدیره و کانون انجمن‌های صنفی گاوداران ایران ادامه داد: اکنون هشت هزار تن ذخیره شیرخشک در انبارهای تعاون روستایی موجود است که این میزان تا پایان سال کافی است.
** کارخانجات هر کیلو شیرخام را 2100 تومان نمی خرند
وی ادعای برخی مبنی بر افزایش قیمت شیرخام و خرید آن به نرخ 2100 تومان را تکذیب کرد و گفت: تاکنون کارخانجات لبنی شیرخام را کیلویی 2100 تومان خریداری نکرده اند بلکه این محصول با نرخ مصوب 1570 تومان معامله می شود.
رئیس هیات مدیره کانون انجمن‌های صنفی گاوداران ایران افزود: به دلیل شرایط متعادل بازار، سازمان مرکزی تعاون روستایی خرید حمایتی شیرخام را در اوایل تیرماه متوقف کرد.
وی گفت: به طور معمول در فصل گرما با کاهش تولید شیر خام مواجه می شویم، به طوری که در این فصل تولید شیر خام بین ۱۰ تا ۱۵ درصد کاهش پیدا کرد اما این موضوع باعث نمی شود با کمبود اساسی مواجه باشیم.
مقدسی با اشاره به اینکه در برخی از فصول سال با مازاد تولید شیرخام و شیرخشک در کشور مواجه هستیم، گفت: اکنون سالانه یک میلیون تن شیرخام به فرآورده های لبنی و صادرات می شود.
به گفته این مقام صنفی، سالانه بیش از 20 هزار تن شیرخشک مازاد به 12 کشور دنیا صادر می شود.
** ایران با مازاد تولید شیرخشک مواجه است
«سیاوش سلیمی» دبیر انجمن صنفی کارفرمایی شیرخشک ایران نیز در این نشست خبری تولید فعلی شیرخشک کشور را بیش از نیاز داخلی دانست و گفت: سالانه بین 80 تا 90 هزارتن شیرخشک در کشور تولید می شود درحالی که نیاز داخلی ما به این محصول بین 60 تا 70 هزارتن است.
وی افزود: در پنج ماهه امسال 10 هزارتن شیرخشک مازاد بر نیاز داخلی به ارزش 20 میلیون دلار به کشورهای هدف صادر شد در حالی که میزان صادرات این محصول پارسال به 12 کشور و در حدود ۳۰ هزار 500 تن به ارزش 70 میلیون دلار انجام شد.
سلیمی با انتقاد از عملکرد وزارت صنعت گفت: اگر ممنوعیت صادرات برای تامین بازار داخلی است، چرا در پنج ماهه امسال 140 هزار تن فرآورده لبنی توسط کارخانجات لبنی صادر شده و هیچ اقدامی برای کاهش صادرات اقدامی صورت نگرفته است.
این مقام صنفی، ظرفیت تولید شیرخشک در کشور را روزانه ۲۵۰۰ تن عنوان کرد و گفت: روزانه در کشور ۳۰ هزار تن شیر تولید می شود و هشت درصد شیر کشور در کارخانجات شیرخشک فرآوری و به طور عمده در اختیار کارخانجات لبنی قرار می گیرد تا در فرمولاسیون خود بکار گیرند.
وی درباره مابه التفاوت قیمت شیرخشک تولید داخل و وارداتی گفت: براساس نرخ بازارهای جهانی و نوسان نرخ ارز درایران واردات هرکیلوگرم شیرخشک در ایران 25 تا 26 هزارتومان است درحالی که نرخ پایه این محصول از سوی سازمان مرکزی تعاون روستایی 13 هزارتومان و از سوی واحدهای تولیدی شیرخشک بین ۱۶ تا ۱۷ هزار تومان است.
وی اظهارداشت: به طور حتم واردات این محصول رانتی را برای کارخانجات لبنی ایجاد می کند که می تواند موجب زمین خوردن صنعت دامپروری و تولیدکنندگان شیرخشک کشور شود.
** جزئیات درخواست صنایع لبنی برای واردات چه بود
رضا باکری دبیر انجمن صنایع فراورده های لبنی ایران سوم مردادماه امسال در نامه ای به سید محمود نوابی رئیس سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان نوشت: «قیمت شیرخام به دلیل عملکرد تعدادی از دامداری ها و مدیریت و هماهنگی و پشتیبانی مالی وزارت جهادکشاورزی با هدف کاهش تحویل شیرخام به کارخانجات لبنی و انتقال آن به واحدهای تولید شیرخشک میانگین خرید کارخانجات لبنی توام با کاهش ورودی 20 تا 30 درصدی شیرخام هرکیلوگرم از مبلغ 1700 تا 1950 تومان افزایش یافته است.»
در این نامه تاکید شده است: «با توجه به اینکه نهاده های دامی مشمول گروه یک کالاهای اساسی بوده و از ارز رسمی برخوردار می شود و کنترل و نظارت کل زنجیره به دستور مقام عالی وزارت الزامی بوده به طور حتم بدون رعایت قیمت مصوب شیرخام ، رعایت قیمت فراورده های لبنی نیز امری محال و غیرممکن خواهد بود.»
باکری در این نامه پیشنهاد داد: «تحویل نهاده های دامی به دامداری ها که توسط شرکت ها و موسسه های واردکننده اعم از دولتی و خصوصی که از ارز رسمی استفاده می کنند فقط در قبال قرارداد شیرخام با قیمت مصوب در سر برگ کارخانجات لبنی و ممهور به مهر و امضای کارخانه و دامدار و تایید انجمن صنفی گاوداران ایران و انجمن صنفی صنایع فراورده های لبنی ایران امکان پذیر باشد و همچنین شیرخشک صنعتی و خامه فله تولیدی در واحدهای شیرخشک قیمت گذاری و مشابه سایر فراورده های لبنی تعیین قیمت شود.»
باکری همچنین پیشنهاد کرده است که با استفاده از اهرم واردات 25 هزارتن شیرخشک صنعتی که معادل یک تا دو درصد شیرخام دریافتی هر کارخانه لبنی که تا شش ماه آتی قابل توزیع خواهد بود، بازار شیرخام تنظیم شود.
دبیر انجمن صنایع لبنی خاطر نشان کرده است که «احتکار مواد اولیه شیرخام در قالب شیرخشک و ایجاد کمبود در تولید کالای لبنی کارخانجات با هدف گران فروشی آن از مصادیق مسلم تخلف احتکار و گران فروشی بوده و مستوجب پیگرد قانونی است.»
باکری در نامه خود خواستار آن شده است که «به منظور توسعه صادرات فرآورده های لبنی، ورود موقت همه اقلام مورد نیاز اعم از شیرخشک، کره و مواد تکمیلی و مواد بسته بندی بدون هیچ قید و شرطی آزاد شود.»
رونوشت این نامه به مدیرکل نظارت بر محصولات کشاورزی و مواد غذایی و مدیرکل دفتر بررسی قیمت ها سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان ارسال شده است.
