به گزارش ایران اکونومیست؛ خراسان رضوی با وسعت 119 هزار کیلومتر مربع و حدود هزار و 500 کیلومتر مرز با جمهوری ترکمنستان و افغانستان در جوار کشورهای آسیای میانه 2 بازارچه فعال مرزی و حدود 400 هزار مرزنشین دارد که معیشت آنان بسته به تبادل کالا در این بازارچه ها است.
از سوی دیگر سه گمرک این استان در مناطق سرخس، لطف آباد و باجگیران در مرز ترکمنستان مستقر است. در مرز رسمی دوغارون با افغانستان نیز قدیمی ترین گمرک ایران فعالیت دارد.
مبادلات مرزی از طریق بازارچه های مرزی باعث افزایش صادرات، امنیت مرزها و کاهش روند مهاجرت از مرز به داخل کشور می شود لذا توسعه بازارچه ها ضروری است و در کنار آن تسهیل در روند ترخیص کالا در گمرک و افزایش دقت در کنترل کالاها به منظور جلوگیری از ورود مواد مخدر و کالای قاچاق باعث تثبیت اقتصاد و حفظ امنیت کشور می شود.
دولت تدبیر و امید با وجود مشکلات بیرونی و سیاست های دشمنانه برخی کشورها، موفق شد در هر 2 بخش گمرک و بازارچه مرزی و معیشت مرزنشینان اقدامات مفیدی انجام دهد که تاثیرات آن را می توان در شاخص های اقتصادی کشور و بهبود معیشت در مرز مشاهده کرد.
*سامانه جامع امور گمرکی
سامانه جامع امور گمرکی برای حذف کاغذ در شبکه گمرک و شتاب دادن به ترخیص کالا از سوی دولت تدبیر و امید به اجرا درآمد. اجرایی شدن این سامانه در کل گمرک کشور منجر به مدیریت ورود کالا از طریق مدیریت خطرپذیری هوشمند، افزایش سرعت و امنیت ورود کالا به کشور شد.
شتاب گرفتن عملیات تخلیه و بارگیری کالا از مبادی ورودی تا انبار صاحب کالا، شفافیت چرخه تجارت داخلی و جلوگیری از اعمال نظرهای سلیقه ای، افزایش سرعت فرآیند تشریفات گمرکی و ترخیص کالا، کاهش میزان تردد در سطح شهر و انجام تشریفات گمرکی از دیگر دستاوردهای این حوزه بوده است.
ناظر گمرک خراسان رضوی در این باره گفت: سامانه جامع امور گمرکی در اظهار کالا در گمرک، منجر به شفافیت شده است به طوری که این امکان برای صادر کننده کالا ایجاد شده که صاحب کالا از طریق دریافت پیامک و ورود به سامانه، تغییرات اعمال شده توسط کارشناسان و مدیران مربوطه را ردیابی کرده و نظراتی را که روی اظهارنامه داده می شود، مشاهده کنند.
امید جهانخواه اظهار داشت: اجرایی شدن ارائه درخواست توسط ذی نفعان از راه دور و نزدیک از دیگر امکاناتی است که توسط گمرک ایران برای صاحبان کالا در دولت تدبیر و امید فراهم شد که با اجرای این طرح نیازی به حضور صاحب کالا در گمرک برای پیگیری درخواست نیست.
وی بیان کرد: صاحب کالا درخواست خود را از طریق سامانه به گمرک ارائه کرده و گمرک کل مراحل را انجام می دهد، یک شماره پیگیری به صاحب کالا ارائه می شود که از طریق آن، پیگیری درخواست خود را مرحله به مرحله از طریق سامانه مشاهده نماید.
*افزایش کنترل در مرزها
ناظر گمرک خراسان رضوی، افزایش کنترل ها به صورت دقیق تر و با سرعت بیشتر را از دیگر طرحهای اجرا شده در گمرک برشمرد و گفت: در این دولت با استفاده از سامانه های کنترلی پیشرفته، نظارت بیشتر همراه با سرعت ترخیص کالا در گمرک ممکن شد.
وی گفت: دستگاه ایکس – ری مسافری و کامیونی به صورت مجزا در گمرک نصب شد که این دستگاه ها علاوه بر اینکه دقت را در کنترل کالاها افزایش می دهد، سرعت ترخیص کالا را نیز بیشتر کرده و توقف کالا را در گمرک کاهش داده است.
جهانخواه اظهار داشت: هم اینک از چهار گمرک مرزی خراسان رضوی، سه گمرک دارای دستگاه ایکس ری کامیونی پیشرفته است که این دستگاه ها بویژه در دوغارون و سرخس جزو پیشرفته ترین و به روزترین دستگاه های ایکس ری کشور است.
وی افزود: از آنجا که سه گمرک خراسان رضوی در مرز 2 کشور افغانستان و ترکمنستان قرار دارد، کنترل کالا به لحاظ وجود مواد مخدر یا پیش سازهای مواد مخدر نیز صورت می گیرد که برای این منظور در این دولت از سگ های موادیاب که هزینه بسیار زیادی داشته اند، استفاده می شود.
وی بیان کرد: در این زمینه در پنج ماه گذشته با بهره گیری از سگ های موادیاب و تجهیزات گمرکی، بیش از 60 تن مواد پیش ساز مواد مخدر و 146 کیلو مواد مخدر در گمرک دوغارون کشف شد.
*سرعت در ترخیص کالا
ناظر گمرک خراسان رضوی گفت: در دولت تدبیر و امید با اقدامات انجام گرفته، سرعت ترخیص کالاهای صادراتی و وارداتی از گمرک افزایش یافت به طوری که در صورت اخذ مجوزهای مقرراتی و قانونی توسط صاحب کالا، مدت زمان ترخیص کالای وارداتی در گمرک از 26 روز به سه روز و کالای صادراتی از هفت روز به یک روز کاهش یافت.
وی استفاده از کارشناسان مجازی را از دیگر اقدامات در مسیر تحولات گمرکی در دولت تدبیر و امید برشمرد و افزود: به سبب ارتقای سلامت اداری و کاهش ارتباط ارباب رجوع با کارمند و افزایش سرعت در امور، 400 کارشناس مجازی در بستر سامانه جامع امور گمرکی ایران استقرار یافت.
جهانخواه اظهار داشت: از این تعداد 11 کارشناس مجازی مربوط به خراسان رضوی است و استفاده از آنها رسیدگی به اظهارنامه ها را سرعت می بخشد و دقت و کنترل و سرعت ترخیص کالا را افزایش می دهد.
*بسته های حمایتی از صادرات و واردات
ناظر گمرک خراسان رضوی، ارائه بسته های حمایتی از واردات و صادرات کالا در گمرک را از دیگر اقدامات دولت برای بهبود فرآیند ترخیص کالا دانست و گفت: استفاده از ضمانت نامه های بانکی، پذیرش اظهارنامه با حداقل اسناد، ترخیص کالا به صورت اقساط از جمله این بسته های حمایتی است.
وی افزود: در راستای ارائه این بسته های حمایتی، صاحبان کالا می توانند از انبارهای اختصاصی خود در مورد انجام تشریفات گمرکی استفاده کنند تا در زمان و هزینه آنها صرفه جویی شود.
جهانخواه بیان کرد: اخیرا رئیس کل گمرک ایران بخشنامه ای صادر کرد تا مالیات بر ارزش افزوده کالا نیز در قالب ضمانت نامه بانکی گرفته شود.
ناظر گمرک خراسان رضوی، انتخاب مسیر اظهارنامه گمرکی براساس شاخص خطرپذیری کالا را از دیگر طرحهای دولت در مسیر تحولات امور گمرکی برشمرد و گفت: در این طرح کالاها براساس درجه خطرپذیری در سه مسیر سبز، زرد و قرمز طبقه بندی می شوند.
وی افزود: اکثر کالاهای مربوط به شرکت های مصرفی در مسیر سبز قرار گرفته و بلافاصله ترخیص می شوند، کالاهایی که نیاز به استفاده از مجوزهای قانونی دارند در مسیر زرد قرار می گیرند و کالاهایی که از حساسیت بالا و لزوم کنترل بیشتر برخوردار هستند، در مسیر قرمز قرار می گیرند.
ناظر گمرک خراسان رضوی گفت: از آنجا که کاغذ از سامانه گمرک حذف شده، درصدد هستیم امسال تصاویر کالا را که از دستگاه ایکس ری دریافت می شود، در بستر سامانه جامع امور گمرکی به دیگر گمرک ها انتقال دهیم تا امور تشریفاتی شتاب گیرد.
جهانخواه افزود: امسال تلاش شده است که امکان اظهار کالا قبل از ورود کالا به گمرک میسر شود به این معنا که زمانی که کالا وارد اماکن گمرکی می شود، این امکان برای صاحب کالا فراهم شود که کالای خود را اظهار کند و پس از ورود کالا به گمرک، فقط اقدامات مربوط به مطابقت کالا با اظهارنامه انجام شود.
*توسعه گمرک و افزایش درآمدها
ناظر گمرک خراسان رضوی گفت: در راستای اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی در دو شهرک صنعتی خیام و عطار نیشابور، شهرک صنعتی توس دفاتر گمرکی مستقر شد که کمک شایانی به تسهیل امور گمرکی و صدور کالاهای تولیدی واحدهای صنعتی مستقر در این شهرک ها کرد.
جهانخواه اظهار داشت: این دفاتر به شهرک های صنعتی سبزوار و جغتای نیز ارائه خدمات می دهند.
وی اضافه کرد: اجرایی شدن سامانه جامع امور گمرکی منجر به افزایش درآمدهای گمرکی در دولت تدبیر و امید شد به طوری که پارسال 112 درصد از درآمدهای پیش بینی شده گمرکی در کشور وصول شد یعنی تحقق درآمدهای گمرکی 12 درصد از رقم مورد نظر در بودجه بیشتر بوده است.
*مهاجرت معکوس مرزنشینان
نزدیک به 400 هزار مرزنشین در خراسان رضوی وجود دارد که دولت تدبیر و امید برای تامین امنیت مرز و اشتغالزایی برای مرزنشینان، اجرای چندین طرح را دنبال کرد که مهمترین آن طرح عرضه سوخت مرزی و صدور کارت الکترونیکی بود.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی در این باره گفت: در دولت تدبیر و امید برای ساماندهی و مدیریت یکپارچه مرزنشینان، برای آنان کارت الکترونیکی صادر شد.
علی رسولیان اظهار داشت: در این زمینه تاکنون برای 13 هزار سرپرست خانوار مرزنشین خراسان رضوی کارت الکترونیکی صادر شده است.
وی بیان کرد: اجرای طرح عرضه سوخت مرزی از سال گذشته برای مرزنشینانی که در شعاع 20 کیلومتری مرز ساکن هستند در استان های مرزی از جمله خراسان رضوی آغاز شد.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: هدف از اجرای این طرح در استان کمک به معیشت مرزنشینان و تامین سوخت مورد نیاز افغان ها و کامیون های ترانزیتی یا صادراتی خارجی بود که وارد بازارچه مرزی یا منطقه ویژه اقتصادی دوغارون می شدند.
رسولیان اظهار داشت: این سوخت با نرخ مشخص در اختیار کارگزاری قرار می گیرد که به نمایندگی از مرزنشینان آن را به صورت تزریق به باک خودرو به افغان ها یا صاحبان کامیون های صادراتی یا ترانزیتی خارجی داده و سود حاصل از این عرضه در اختیار خانوارهای مرزنشین قرار می گیرد.
وی گفت: از محل اجرای این طرح، 18 هزار و 848 خانوار مرزنشین استان در هفت مرحله، سود حاصل از عرضه سوخت را به میزان 660 هزار تومان برای هر خانوار در سال گذشته دریافت کردند.
وی افزود: تلاش شده است امسال افزایش شمولیت خانوارهای مرزنشین خراسان رضوی در این طرح به 52 هزار خانوار برسد.
رسولیان اظهار داشت: عرضه سوخت مرزی باعث بهبود وضعیت معیشتی روستاییان و مهاجرت معکوس آنان شده به طوری که نزدیک به سه هزار مرزنشین استان مهاجرت معکوس از شهر به روستاهای مرزی داشته اند.
*فعال شدن بازارچه های تعطیل
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: 2 بازارچه مرزی دوغارون و باجگیران در مرز استان با افغانستان و ترکمنستان در ماهها و سال های قبل به دلایلی تعطیل بود اما در دولت تدبیر و امید، دوباره رونق گرفت که این امر باعث خوشحالی مرزنشینان شد.
علی رسولیان افزود: با فعال شدن این دو بازارچه در دولت تدبیر، برای بیش از 800 نفر مرزنشین فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم فراهم شد.
وی اظهار داشت: در طول پنج سال گذشته در بازارچه های مرزی خراسان رضوی شاهد افزایش صادرات کالاهای تولیدی استان از جمله مصالح ساختمانی، صنایع غذایی و همچنین تنوع در صدور انواع کالاها بوده ایم.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: یکی از مهمترین اقدامات دولت در چند سال گذشته در بازارچه مرزی باجگیران، دریافت مصوبه واردات 6 قلم کالای تولید شده در ترکمنستان برای بهره مندی مرزنشینان از معافیت های مالیاتی بود.
وی اظهار داشت: خدمات زیربنایی در بازارچه های مرزی دوغارون و باجگیران در طول پنج سال گذشته از جمله بهره برداری از غرفه های جدید، محوطه سازی، ایجاد جایگاه عرضه سوخت و در واقع در راستای بهسازی آنها ارائه شد.
رسولیان افزود: در این مدت سهمیه واردات مرزنشینی برای برخی اقلام قابل ورود به کشور مانند کنجد از افغانستان افزایش یافت.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی گفت: هم اینک نیز تهیه فهرست اقلام قابل واردات از سوی مرزنشینان در استان های مرزی که متناسب با تولید کشور مقابل و نیاز کشورمان باشد، در دستور کار قرار گرفته است.
