به گزارش ایران اکونومیست؛ علی اکبر کلانتر تعداد واحدهای تولید لعاب دارای پروانه یزد را 46 فقره ذکر کرد و از این استان به عنوان قطب اصلی این صنعت در ایران یاد کرد.
وی با بیان اینکه چالش اصلی که این روزها واحدهای تولید لعاب کشور با آن روبروند، نبود ثبات در قیمت مواد اولیه است، تاکید کرد: بهای مواد اولیه داخلی که در بورس کالا عرضه می شود تا سه برابر و قیمت مواد اولیه وارداتی هم با منشا خارجی تا چهار برابر افزایش یافت.
به گفته رئیس انجمن لعاب ایران، 75 درصد قیمت تمام شده تولید لعاب مربوط به مواد اولیه است و افزایش بهای مواد اولیه، قیمت تمام شده را در بعضی محصولات 2 تا 2.5 برابر افزایش داده است.
کلانتر ادامه داد: از طرف دیگر به دلیل صدور مجوزهای بی رویه ساخت واحدهای تولیدی این بخش از صنعت کشور و خصوصا در یزد در 2 دهه اخیر ، منجر به برهم خوردن تعادل میان عرضه و تقاضا تا 2 برابر شد.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت یزد بیان کرد: با وجود افزایش قیمت تمام شده، امکان افزایش قیمت به همان نسبت وجود ندارد در نتیجه سود این محصول روز به روز در حال کاهش است.
این فعال حوزه صنعت استان یزد اضافه کرد: همزمان برخی تولید کنندگان نوپا، ناآگاهانه محصول تولیدی را با قیمتی پایین تر از بهای تمام شده عرضه کرده اند که منجر به ایجاد اختلال در بازار شد.
کلانتر در ادامه تصریح کرد: برخی شرکت های کاشی با تفکر کاهش هزینه ها و افزایش سود شرکت، لعاب های به ظاهر زیبا را خریداری می کنند، غافل از اینکه این معامله تداوم نخواهد داشت و عمر بسیار کوتاهی دارد و به مرور منجر به کاهش کیفیت کاشی تولیدی شرکت خریدار می شود.
رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت یزد، مشکل عمده صنعت لعاب کشور را کمبود نقدینگی دانست و خاطرنشان کرد: خریدار انحصاری صنعت لعاب کارخانه های کاشی هستند که فروش آنها اعتباری است و چون لعاب ، هزینه بالایی در قیمت تمام شده دارد، سعی می کنند با پرداخت اعتباری طولانی مدت این موضوع را جبران کنند.
کلانتر افزود: به همین دلیل دوره بازگشت نقدینگی در صنعت لعاب طولانی است در حالیکه بخش عمده هزینه ها نظیر مواد اولیه خارجی یا واحد هایی که از طریق بورس مواد اولیه خود را تهیه می کنند مانند کربنات سدیم و اکسید روی کاملا نقد است ضمن آنکه با تعداد چک های برگشتی بالایی هم روبرو هستیم.
وی با بیان اینکه مشکل بعدی این صنعت تغییر ثبات کیفیت مواد اولیه معدنی است، خاطرنشان کرد: این مواد در ایران فرآوری نمی شود و با کیفیت های متفاوت تحویل واحدهای تولیدی می شود که چالش بزرگی در فرایند تولید لعاب است.
وی ادامه داد: به دلیل نبود ثبات قیمت مواد اولیه ، باید برای هر مشتری، لعابی با فرمول خاص و متفاوت تهیه شود و برای تولید هر لعاب با فرمول جدید ابتدا باید کوره ها را شست و شو داد که برای هر فرمول جدید حدود یک تن محصول کنار گذاشته می شود و این موضوع موجب تحمیل هزینه اضافی و ضرر تولید کنندگان لعاب خواهد شد.
رئیس انجمن لعاب ایران در ادامه تصریح کرد: این در حالی است در کشورهای توسعه یافته نظیر ایتالیا، تولید گرانول تهیه بیسکویت (بدنه کاشی های آماده شده برای پخت) چند کارخانه کاشی در واحدهای بزرگ تهیه بدنه به صورت یک دست انجام می شود.
وی چالش عمومی بخش صنعت در حوزه های بانکی، مالیاتی و تامین اجتماعی را شامل همه بخش ها دانست و گفت: هم اکنون مشکل اصلی نبود ثبات اقتصادی است که باید هرچه زودتر مسئولان برای برون رفت از این بحران فکری بیندیشند.
کلانتر راهکار برون رفت از شرایط کنونی را انسجام در تیم اقتصادی دولت و قانونگذاری عنوان کرد.
به گفته وی شنیدن و مشورت از بخش خصوصی، ایجاد مراکز تحقیقاتی و ارتقا دانش فنی با حمایت و پشتیبانی اولیه دولت به منظور رشد و ارتقا کیفی محصول ، ایجاد آزمایشگاه برای کنترل کیفیت، مراکز توسعه پژوهش در تولید لعاب از جمله راهکارهایی است که می تواند به حل مشکلات کمک کند.
کاربرد لعاب از دیرباز در تاریخ کهن ایران ثبت شد، ایرانیان از قرن ها پیش ظروف خود را با لعاب های سرامیکی پوشش می دادند و ضمن استحکام بخشی به آن هنر و زیبایی را در ظروف سفالین خلق می‌کردند با این حال صنعت تولید لعاب کاشی و سرامیک عمر طولانی در کشور ندارد.
نخستین واحد تولید لعاب دهه 1350 توسط ایتالیایی ها در تهران برای تامین لعاب کارخانه کاشی ایرانا ایجاد شد.
در اوایل انقلاب اسلامی به علت محدودیت‌های ارزی، واردات و میل به خودکفایی واردات فریت (لعاب) عملا غیرممکن شد، از این‌رو متخصصان این صنعت را بر آن داشت تا خود نسبت به تولید آن اقدام کنند، طوریکه این امر تداوم پیدا کرد، به‌گونه‌ای که هم‌اکنون میزان تولید لعاب به طور تقریبی به حدود 480 هزار تن در سال رسیده است.
محصول تولیدی در کوره های ذوب کارخانجات لعاب، فریت نام دارد که اصطلاحا لعاب نامیده می شود، فریت ماده ای پایدار و سفید کننده یا براق یا مات کننده سطح کاشی به عنوان ترکیب اصلی لعاب در صنایع کاشی استفاده می‌شود.
در فرآیند تولید لعاب مواد معدنی و شیمیایی مانند سیلیس ، فلداسپار، کربنات کلسیم، کائولن، سیلیکات زیرکونیم، اسیدبوریک ، بوراکس، کربنات باریم، اکسید آلومینیوم، اکسید روی و چند نوع ماده معدنی و سنتزی دیگر در فرمولاسیون خاصی ترکیب می شود.
و سپس در کوره‌های ذوب مواد که به 2 صورت دوار و ثابت هستند در دمای 1350 الی 1550 درجه سلسیوس حرارت داده می شوند و مذاب حاصل در آب سرد تخلیه می شود و پس از آبگیری، کنترل و تایید کیفیت، بسته بندی به مبادی مصرف حمل می‌شوند.
یزد نیز به دلیل تولید نیمی از محصول کاشی و سرامیک ایران و نهمین تولید کننده این محصول در دنیا، به قطب تولید لعاب کشور - که عمده ترین نیاز کارخانه های کاشی است - تبدیل شد.
