جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 March 29 - ۱۸ رمضان ۱۴۴۵
۳۰ تير ۱۳۹۷ - ۱۱:۱۰

هامون نیازمند فریاد بین المللی

تالاب بین المللی هامون در شمال سستان و بلوچستان تنها نامی در نقشه است و مردم معتقدند درد نبود این نعمت پس از 20 سال خشکی و رنج و بازگشت به دوران شکوفایی نیازمند فریاد بین المللی است.
کد خبر: ۲۳۵۳۶۶
به گزارش ایران اکونومیست؛ هامون نام دریاچه ای اساطیری در شمال سیستان و بلوچستان است که سبب منفعت کشورهای ایران، افغانستان و پاکستان می شده و از دیرباز زندگی این منطقه حول این دریاچه شکل گرفته بود، از زمان رستم دستان و حتی قبل از آن نام این دریاچه را می توان در متون بسیار قدیمی مشاهده کرد، اما این موضوع به همان زمان قدیم باز می گردد و اینک هامون حدود 20 سال است خشکیده و تمام مشاغل و فعالیت های اطراف آن نیز دچار نیستی و نابودی شده و جز رنج و درد برای مردم چیز دیگری ندارد.
**دریاچه هامون
نام دریاچه هامون در اوستا «کانس اویا» یا «کس‌اُیا» یا «کَنسو»، در پهلوی «کیانسی یا کیانسیه یا کیانسه» و شاهنامه فردوسی «دریاچه زره» و در نوشته‌های فارسی زرتشتی «کانفسه» آمده ‌است.
دریاچه و تالاب بین ‌المللی هامون سومین دریاچه بزرگ ایران پس از دریاچه خزر و ارومیه و هفتمین تالاب بین‌المللی جهان و نیز یکی از ذخیره‌ گاه ‌های زیست‌ کره در ایران اسلامی محسوب می شود.
این تالاب در شمال سیستان و بلوچستان واقع شده‌ و از سه دریاچه (بخش) کوچک به نام های هامون پوزک، هامون صابری و هامون هیرمند تشکیل شده‌ است که در زمان فراوانی آب به یکدیگر پیوسته و تالاب هامون را تشکیل می‌دهند.
رودخانه هیرمند شریان اصلی ورود آب به هامون بوده و رودخانه ‌های خاش ‌رود، فراه، هاروت ‌رود، شور رود، حسین ‌آباد و نهبندان نیز به هامون می‌ ریزند.
دریاچه هامون به طور مستقیم به رودخانه هیرمند وابسته است و این وابستگی باعث شده تا هرگونه نوسان در میزان آب آن، مشکلاتی را برای کل سیستم به وجود آورد.
رود هیرمند از رودهای پر آب فلات ایران است که از بلندیهای کوه ‌های بابا یغما در ۴۰ کیلومتری غرب کابل و از رشته کوه هندوکش در افغانستان سرچشمه می‌گیرد و پس از طی مسافت هزار و 100 کیلومتری وارد دریاچه هامون در سیستانِ ایران می‌شود.
وسعت دریاچه هامون در زمان پر آبی پنج هزار و 660 کیلومتر مربع بوده که از این مقدار سه هزار و 820 کیلومتر مربع متعلق به ایران و بقیه متعلق به افغانستان است.
تالاب هامون در چهارمین کنگره جهانی ذخیره ‌گاه ‌های زیست‌کره که روزهای پایانی سال ۱۳۹۴ در لیما پایتخت پرو برگزار شد، از سوی سازمان یونسکو به‌ عنوان ذخیره‌ گاه زیست ‌کره ثبت شد و دیپلم این ثبت نیز در 25 اردیبهشت ماه جاری اعطا شد و بدین ترتیب تعداد ذخیره‌گاه ‌های زیست‌ کره در ایران به ۱۲ مورد افزایش یافت.
تفاوت عمده این دریاچه با سایر دریاچه ها در این است که کشاورزی و دامپروری به عنوان معیشت اصلی مردم این منطقه بصورت مستقیم و غیر مستقیم به هامون وابسته بوده است و در اطراف آن کارهای زیادی از جمله صید و صیادی، خولک بافی، حصیر بافی و فروش نی انجام می شده و نیز منبع اصلی تامین غذای دام بوده که پس از خشک شدن سبب بیکاری تعداد زیادی از مردم شده است.
در کنار تمام مزیت های هامون که در این منطقه گرم و خشک سبب تعدیل دما می شد اینک خشک شدن آن باعث شده تا توفان های شن سهمگینی بر منطقه حاکم شود و سلامت افراد را به خطر اندازد.
این دریاچه به دلیل موقعیت خاص خود در صورت احیا می تواند به یکی از قطب های گردشگری و اقتصادی در جنوب شرق ایران اسلامی تبدیل شود و نیز می تواند حیاتی دوباره به منطقه سیستان ببخشد.
**درد هامون به اندازه وسعت آن بازگو نمی شود
مردم منطقه سیستان معتقدند هامون و درد نبود آب در آن به اندازه ای که سایر دریاچه ها و مناطق گفته می شوند بازگو نمی شود.
اسماعیل براهویی یکی از ساکنان منطقه سیستان  گفت: در رسانه ها هیچ نامی از بی آبی هامون و تبعاتی که داشته است وجود ندارد.
وی ادامه داد: برخی دریاچه ها که آب شور دارند همواره در رسانه ها توسط مسئولان مطرح می شود اما هامون که منشا زندگی در سیستان بوده به فراموشی سپرده شده است.
این شهروند سیستانی که از خشکیدن هامون دچار زیان و خسارت شده است گفت: نمی دانیم درد خود را چگونه به مسئولان برسانیم زیرا ناله های مردم این منطقه شنیده نمی شود.
براهویی تصریح کرد: نمایندگان استان و مسئولان در مقابل این ظلمی که به مردم و طبیعت منطقه شده سکوت اختیار کرده یا فریادشان کوتاه است و به فریادرس نمی رسد باید مانند نمایندگان سایر استان ها از مظلومیت این دریاچه و مردم اطراف آن سخن بگویند.
یکی دیگر از ساکنان منطقه سیستان  اظهار داشت: هم اینک دریاچه هامون حداقل سه عنوان دارد که در سطح بین المللی مطرح است.
محمد حسین طوفان دیده ادامه داد: عناوین مختلف برای مردم آب و نان نمی شود و اگر مسئولان واقعا به فکر سیستان هستند باید آب را به دریاچه بازگردانند.
وی افزود: هامون باید به اندازه وسعت نامش در جهان فریاد شود تا سازمانهای بین المللی شاید کمکی به احیا آن بکنند.
طوفان دیده بیان کرد: هامون منبع اصلی درآمد و حیات منطقه سیستان است و با آن قدمت و سابقه باستانی نباید به یکباره محو و نابود شود به یقین نسل های آینده ما را نفرین خواهند کرد.
نماینده مردم زابل چندی قبل در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی خطاب به وزیر امور خارجه گفت: امسال 98 درصد آب زراعی سیستان کاهش یافته و کشاورزان علاوه بر این که هیچ محصولی برداشت نکرده‌اند همه چیز خود را از دست داده و در این جا همه چیز سوخته و خاکستر شده و بر باد رفته است.
حبیب‌الله دهمرده ادامه داد: چرا تاکنون در رابطه با حقابه ایران از رودخانه هیرمند از افغانستان اقدام جدی و لازم به عمل نیامده است؟
وی افزود: سیستان در گذشته انبار غله آسیا به شمار می‌ رفته و مردم این منطقه در طول تاریخ دارای افتخارات فراوانی بوده‌ اند.
استاندار اسبق سیستان و بلوچستان تصریح کرد: با وجود اقدامات خوب نظام جمهوری اسلامی به دلیل عدم مدیریت فرصت‌ها، امروز با سرنوشت نامطلوبی روبرو هستیم و استمرار بیش از دو دهه خشکسالی در سیستان و بلوچستان وضعیت معیشتی مرزنشینان را اسفناک کرده است.
نماینده مردم زابل در مجلس افزود: افغانستان روی رودخانه‌هایی که به دریاچه زابل سرازیر می شوند سد احداث کرده و با این کار مانع سرریز شدن حق آبه این دریاچه شده که این امر سبب تداوم خشکسالی و مشکلات عدیده برای مردم منطقه سیستان شده است.
وی با یادآوری پیام امام خمینی (ره) در دهه 50 گفت: اگر به یاد داشته باشید در خشکسالی دهه 50 حضرت امام به شاه پهلوی پیام دادند که آنقدر ولخرجی نکند و به داد مردم سیستان برسد و حاصل این تذکر امام اقداماتی بود که رژیم گذشته در سیستان و بلوچستان انجام داد و اینک نیز مقام معظم رهبری منطقه سیستان را تنگه احد نامگذاری کرده اند.
وی خطاب به دکتر ظریف گفت: دکتر عزیز تذکر، نطق، مکاتبه، نشست و صبحانه کاری متعددی با شما داشتم و البته در قوانین برنامه و بودجه هم برای حل مشکلات دریاچه هامون مصوباتی داریم و براساس این مصوبات دولت مکلف است حق آبه هامون از هیرمند را از طریق اقدامات سیاسی از طرف افغان بگیرد اما حاصل دیپلماسی شما چه بوده است؟ حتی یک مترمکعب آب هم به دریاچه هامون اضافه نشده است.
دهمرده ادامه داد: برای برون رفت از این وضعیت اسفناک لازم است در برنامه بلند مدت و میان مدت آب دریا به دریاچه هامون انتقال یابد.
سیستان با تمام خاطرات خوب و بدش اینک به کشتزاری از خاک و بیماری های تنفسی تبدیل شده و دریاچه ای که روزی عامل نشاط و شادابی در آن بود به معضل بزرگی تبدیل شده است که بجای حیات دادن به اطراف خود زندگی آنان را تلخ کرده و این درد به اندازه بازگو نمی شود.
نظر شما در این رابطه چیست
آخرین اخبار