جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 March 29 - ۱۸ رمضان ۱۴۴۵
۲۷ تير ۱۳۹۷ - ۱۱:۰۰

جام جهانی فوتبال وتصویری متفاوت از روسیه برای جهان

جام جهانی فوتبال 2018 روسیه در حالی با قهرمانی تیم ملی فرانسه پایان یافت که روس ها با میزبانی خوب خود توانستند تصویری متفاوت از آنچه که در بیرون از این کشور توسط رسانه های غربی از آن به نمایش گذاشته می شود، به جهانیان ارایه دهند.
کد خبر: ۲۳۴۹۴۰
به گزارش ایران اکونومیست؛ پرونده بزرگترین رویداد ورزشی فوتبالی جهان که از 24 خرداد ماه گذشته در 11شهر و 12 ورزشگاه روسیه آغاز شده بود 24 تیرماه در حضور روسای جمهوری روسیه، فرانسه و کرواسی و با اهداء جام جهانی فوتبال به قهرمان این رقابت ها بسته شد.
فوتبال ورزشی جذاب و مورد علاقه عموم مردم دنیاست و برگزاری جام جهانی فوتبال به عنوان پرمخاطب ترین رویداد ورزشی جهان بی شک فرصت خوبی به میزبان برای نشان دادن آنچه که می خواهد بی واسطه به سایر ملت ها نشان دهد، محسوب می شود و یکی از ابزارهای دیپلماسی عمومی است.
در کنار حضور سران کشورهای مختلف دنیا برای حمایت از تیم های ملی کشورشان یا تنها تماشای مسابقات جام جهانی، مردم نقاط مختلف دنیا حتی آنان که تیم ملی کشورشان راهی روسیه نشده بود، برای دیدن این مسابقات به کشور میزبان سفر کردند.
در ادوار مختلف همواره از رویدادهای بزرگ ورزشی جهان به عنوان ابزاری قدرتمند برای پیشبرد برنامه های سیاسی کشورها و دیپلماسی عمومی یاد شده است، نگاهی به دوره های گذشته رقابت های مهمی همچون المپیک و جام جهانی گواهی بر این مدعاست.
روسیه نیز از این قاعده مستثنی نیست و مسئولان این کشور در سالیان اخیر همواره به دنبال راهی بودند تا بتوانند تصویری متفاوت از آنچه رسانه های غربی از این کشور به جهانیان مخابره می کنند، عرضه کنند.
بی شک همه کشورها دوست دارند تصویری زیبا و مناسب از خود به دیگران عرضه کنند تا بتوانند روابط خود را با سایر کشورهای جهان گسترش دهند و در این رهگذر منافع بیشتری بدست آورند و روابط مناسبتری با سایرین داشته باشند.

**مقابله با روس هراسی غرب
موضوعی که در سالیان اخیر بارها و به صراحت از زبان مقامات غربی شنیده شده است و حتی در فیلم های هالیوودی به کرات دیده می شود، داستان «روس هراسی» است.
بسیاری از مشکلات جهان غرب در دهه های اخیر پیش از اثبات شدن به روسیه نسبت داده شده و در فیلم های هالیوودی نیز بیشتر اوقات هر جا که نیاز به چهره منفی و مافیایی است، یک فرد روس در فیلم نقش منفی را برعهده دارد.
مساله روس هراسی یا به نمایش گذاشتن تصویری از روسیه که در امور دیگر کشورها دخالت می کند یا رئیس مافیای قاچاق انسان، مواد مخدر یا فروش اسلحه است باعث شده که خیلی ها در خارج از روسیه تصویری غیر واقعی از این کشور داشته باشند.
برخی از کارشناسان روس معتقدند که پروژه دخالت در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در سال 2016 جدا از درست یا غلط بودن، یکی از برجسته ترین اقدامات ضد روسی رسانه های غربی در دو سال اخیر بوده چرا که همچنان خبر یک رسانه های جهان است و روز دوشنبه نیز به خبر یک نشست روسای جمهوری آمریکا و روسیه در هلسینکی تبدیل شد.
به گفته آنان، مقامات کرملین در دو سال گذشته همواره اعلام کرده اند که در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نقشی نداشته اند با این وجود انتخاباتی در گوشه و کنار جهان نیست که در حال برگزاری باشد و رسانه های غربی از خطر دخالت روسیه در آن سخن نگویند.
در خود روسیه، مردم به این مساله آگاهی کامل دارند و با خنده از کنار آن می گذرند، به طوری که وقتی اتفاقی در هر نقطه ای از جهان می افتد، کاربران شبکه های اجتماعی در روسیه پیش دستی می کنند و به کنایه می گویند، «کار روس ها بوده است».
چهار ماه پیش، سرگئی اسکریپال جاسوس روس و دخترش در شهر سالزبوری لندن با آنچه گاز عامل اعصاب گفته می شود مسموم شد و انگلیس بلافاصله آن را اقدامی از سوی روسیه دانست و در پی آن نزدیک به 150 دیپلمات روس از حدود 30 کشور غربی عمدتا عضو ناتو اخراج شدند.
پس از آن مقامات انگلیس از دیگر کشورها خواستند که جام جهانی فوتبال را هم تحریم کنند و در طول جام جهانی به روسیه سفر نکنند حال آنکه در پایان رقابت ها، انگلیس یکی از چهار تیم برتر این رقابت ها بود و بازیکنان این کشور به دلیل همین اظهار نظرها در زمان برگزاری مسابقات، هیچ حامی دولتی نداشتند که از درون ورزشگاه آنان را تشویق کند.
گمان می رود روس ها میراث دار جنگ رسانه ای هستند که میان غرب و شرق در زمان اتحاد پیشین جماهیر شوروی بوجود آمد، چرا که همچنان نمایش تصویری متفاوت از آنان پیوسته، مستمر و هدفمند در اغلب رسانه های غربی ادامه دارد و این را می توان بلافاصله در صحبت های هر فردی که برای نخستین بار به روسیه سفر می کند، مشاهده کرد.
برخی دیگر از کارشناسان روس معتقدند که در بیشتر مواقع اگر فردی از روسیه تصویر متفاوتی از آنچه تصور می شود ارایه کند به سمت و سو داشتن با این کشور متهم می شود و برای این موضوع نیز رسانه های غربی برای هیچ کس استثنایی قائل نیستند حتی اگر او رئیس جمهور آمریکا باشد.
روسیه در سالیان اخیر برای بهبود این وضع و تغییر افکار عمومی جهان اقدامات فراوانی انجام داده است که باز کردن درهای این کشور به سوی گردشگران خارجی با تسهیل شرایط ویزایی از جمله برجسته ترین موارد آن بوده است.
واقعیت این است که روس هااگر چه به شدت برعظمت و بزرگی دوران گذشته خود می بالند و خود را کشوری بزرگ و هم سطح با آمریکا می دانند اما کاملا با آن کشور پلیسی اتحاد پیشین جماهیر شوروی فاصله گرفته اند و خبری از بگیر و ببندهای فیلم های هالیوودی و شنود و تعقیب و گریز جیمز باندی در این کشور نیست.
در روسیه امروز، نظم و انضباط فراوانی حاکم است و مردم باید به قوانینی که حاکم است تمکین کنند، در این کشور تخلف در رانندگی با جریمه نقدی مواجه می شود و بی احترامی پی در پی به قوانین رانندگی حتی می تواند منجر به اخراج یک گردشگر از کشورشان شود.
امروز در بسیاری از خیابان های پایتخت روسیه، اینترنت رایگان در دسترس مردم قرار دارد و رانندگی در بالاترین سطح ایمنی در آن جریان دارد و وسایل حمل و نقل عمومی به اندازه ای رشد کرده است که به راحتی و با وجود زمستان های طولانی و سرد به راحتی می توان از نقطه ای به نقطه دیگر شهر مسافرت کرد، هر چند که هنوز در حاشیه شهرها امکانات در سطح استانداردهای بین المللی نیست اما توسعه خدمات عمومی و الکترونیکی در کلان شهرها نشانگر آن است که روسیه مسیری رو به توسعه را طی می کند.
با این وجود احساس می شود روس ها راه زیادی در پیش دارند تا بتوانند تصویری واقعی از کشوری نوین به جهانیان نشان دهند.
مقامات روسیه و دستگاه دیپلماسی این کشور در یک دهه گذشته تلاش زیادی برای بهبود وجهه روسیه در سطح بین المللی کردند که یکی از آنها میزبانی جام جهانی 2018 روسیه بوده است.
در چند سال اخیر تصاویر سیاهی از این کشور به عموم مردم جهان نشان داده شده است به شکلی که مقامات روسیه بارها در کنفرانس های خبری خود از آن انتقاد کرده اند.
ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت خارجه روسیه اخیرا جریان رسانه ای غرب را مانند هشت پایی خواند که دنیا را گرفتار کرده است و از سلطه آن بر رسانه های ملی سایر کشورها ابراز تاسف کرد.
مقامات و بسیاری از مردم روسیه معتقدند که غربی ها به دنبال سیاه نمایی و روس هراسی زمان جنگ سرد هستند و قصد ندارند به مردم خود این حقیقت را بگویند که روسیه نوین متفاوت از اتحاد جماهیر شوروی است و تلاش دارد روابط عادی با مردم جهان داشته باشد.
آنان معتقدند که تاپیش از شروع جام جهانی، بسیاری از رسانه های غربی تلاش کردند تصویری سیاه از روسیه به نمایش بگذارند تا مردم کمتری به کشورشان سفر کنند.

** نگاه متفاوت هوداران فوتبال پس از سفر به روسیه
نظرهای هواداران فوتبال انگلیس در شبکه های اجتماعی شاید برجسته ترین دستاورد روسیه از میزبانی جام جهانی باشد، چرا که با وجود روابط سرد دو کشور در چند ماه گذشته، این مردم انگلیس بودند که با حضور در روسیه با انتشار تصاویر و فیلم های خود مدعی شدند که رسانه های انگلیسی در خصوص روسیه اطلاعات دروغین به آنها داده اند و واقعیت چیز دیگری است.
شاید صفحه توئیتر @Thogden متعلق به یک هوادار انگلیسی برجسته ترین مورد از اختلاف نظر هواداران انگلیسی با نظر رسانه های قدرتمند این کشور بود که تشکر وزارت خارجه روسیه را هم به همراه داشت.
این پسر نوجوان که به همراه پدر خود به روسیه آمده بود از مهمانوازی روس ها تشکر و اشاره کرد که وقتی روس ها متوجه شدند او نمی تواند بلیت مسابقه تیمش را خریداری کند، به رایگان به او بلیت مسابقه هدیه دادند و روزهای خوبی را در روسیه پشت سر گذاشته است که با آنچه رسانه های کشورش می گفتند، زمین تا آسمان فاصله دارد.
بسیاری از ایرانی ها هم که برای حمایت از تیم ملی فوتبال ایران به روسیه آمده بودند و سری به شهرهای سنت پترزبورگ، مسکو، کازان و سارانسک زدند، نظرهای مشابهی داشتند، آنها موافق بودند که روسیه کشوری زیباست و مردم روسیه با مهمانان خود به گرمی رفتار می کنند و تصویری که از روسیه داشته اند با آنچه گمان می کردند، متفاوت است.
علی میر جباری یکی از هواداران فوتبال ایران در زمان برگزاری مسابقات ایران  گفت: پیش از آمدن به روسیه نظر خوبی از این کشور نداشتم چرا که تاریخ پر فراز و نشیبی با آنها داشتیم.
وی افزود: به هیچ وجه فکر نمی کردم که با روسیه متفاوتی روبرو شوم و روس ها با احترام با ما برخورد کنند و دوست داشتند با ما عکس یادگاری بگیرند و از تیم ملی فوتبال کشورمان تعریف کنند.
جباری ادامه داد: واقعا تصویر ذهنی من از روسیه تغییر کرده است، کشور پیشرفته ای است که رفاه مردم در آن بالاست و خدمات عمومی عالی است و از لحاظ فناوری نیز همه جا اینترنت رایگان یافت می شود، فکر می کنم کاری که اینجا در خصوص اینترنت صورت گرفته است در کره جنوبی نشده باشد، (باخنده) البته من تاکنون به کره سفر نکرده ام.
علی خرم دیگر ایرانی که فرصت شد در حاشیه مسابقات جام جهانی با هم درباره شرایط روسیه گفت وگو کنیم، گفت: دوست دارم بار دیگر به روسیه بیایم و به دوستانم هم توصیه می کنم با توجه به رفتار خوب روس ها به این کشور زیبا سفر کنند، تنها مشکل من در روسیه زبان سخت آنها و کمبود علائم انگلیسی بود، بنظر می رسد روس ها خیلی به زبان کشور خود افتخار می کنند چرا که تعداد آنها که به زبان انگلیسی آشنایی دارند از تعداد ما ایرانی ها کمتر است.
وی افزود: پیش از آمدن به روسیه فکر می کردم این کشور ترسناک است و روس ها افراد خشنی هستند اما آنها به گرمی با من و دوستانم برخورد کردند و در کازان چند روزی مهمان خانه یکی از آنها بودم و دوستان جدیدی پیدا کرده ام که قرار است به ایران سفر کنند.
لیلا جنیدی که به همراه خانواده خود به روسیه برای حمایت از تیم ملی آمده بود، هم معتقد است: روسیه کشوری زیبا با مردمی مهربان است و مسلمانان در این کشور زندگی راحتی دارند.
وی با بیان اینکه گمان می کنم برای روس ها، مذهب مردم دیگر کشورها تفاوتی نمی کند، افزود: در کازان مشاهده کردم که در نزدیکی مسجد معروف این شهر، کلیسا و کنیسه قرار دارد و مردم با مذاهب مختلف به مانند ایران در کنار هم به راحتی و آرامش زندگی می کنند.
جنیدی ادامه داد: من به برخی از کشورهای غربی سفر کرده ام و به جرات می توانم بگویم که در دیگر کشورها چنین چیزی ندیده بودم، در آن کشورها بارها در خصوص نحوه حجابم از من سوال می شد، اما در روسیه حتی یک بار هم با چنین سوالی مواجه نشدم.
«راسل کریستوفر» هوادار انگلیسی که برای حمایت از تیم ملی کشورش به روسیه آمده بود و دیدار رده بندی میان انگلیس و نروژ را از نزدیک مشاهده کرده بود، می گفت: رسانه های ما تصویر وحشتناکی از روسیه به تصویر می کشند، اما واقعیت چیز دیگری است، روسها خیلی با ما خوب بودند و وقتی متوجه می شدند انگلیسی هستیم، احترام بیشتری به ما می گذاشتند چیزی که قبل از آمدن، فکرش را هم نمی کردم.
وی گفت: پیش از آمدن به روسیه بارها از طرف خانواده و دوستانم می شنیدم که باید خیلی مراقب باشم چرا که روس ها با ما دشمنی دارند اما وقتی وارد روسیه شدم در همان ابتدا نگاهم تغییر کرد و متوجه شدم که تا چه اندازه فریب رسانه های معتبر کشورم را می خوریم.
آندرس گریزمان شهروند آرژانتینی که برای حمایت از تیم ملی کشورش به روسیه آمده واکثر روزها به میدان سرخ مسکو رفته تاازتیم ملی کشورش حمایت کند و به شادمانی بپردازد، در خصوص روسیه گفت: بنظرم روس ها ما را خیلی دوست دارند، چرا که تا متوجه می شوند ما اهل آمریکای جنوبی هستیم، با ما به گرمی رفتار می کنند و شبیه به ما می شوند.
وی افزود: روسیه کشور زیبایی است هر چند که به نظر من هوا کمی سرد است و بیش از حد معمول در تابستان باران می بارد.
وی (باخنده) افزود: مادربزرگم وقتی تصاویر من با مردم روسیه را از طریق اینترنت دید، از من خواست که در این کشور بمانم و تشکیل خانواده دهم، نمی دانم چه کار خواهم کرد فعلا که مقامات روسیه اعلام کرده اند با کارت هواداری جام جهانی می توانم تا پایان سال 2018 در روسیه بمانم، شاید اگر کار مناسبی پیدا کردم در روسیه بمانم.
وقتی از او پرسیدم که اطلاعی از زمستان های سرد روسیه دارد؟، با خنده گفت: شنیده ام هشت ماه از سال برف می بارد، خود روس ها از این وضعیت گلایه دارند ودوست دارند به کشورهای گرمسیر سفرکنند و می گویند تفاوت دمای هوای تابستان تا زمستان به بیش از 70 درجه می رسد.
 در دوران جنگ سرد رقابت شدیدی بین دو ابرقدرت شرق و غرب وجود داشت و حتی در رقابت های ورزشی نیز این رقابت ملموس بود.
در آن زمان در طول برگزاری مسابقات ورزشی، بیشتر افتخارات نصیب اردوگاه غرب به رهبری آمریکا و اردوگاه شرق به رهبری شوروی می شد.
امروز دیگر خبری از اردوگاه شرق به رهبری شوروی نیست و سرعت تغییرات در جهان بسیار بالا رفته است به شکلی که بسیاری از تحلیلگران نیز به آن اذعان دارند و معتقدند پیش از آنکه بتوانند در خصوص رویدادی اظهار نظر کنند، باید به نظاره رویداد جدید دیگری بنشینند چرا که ممکن است فرصت مشاهده آن را از دست بدهند.
بنظر می رسد روس ها نیز مانند ما ایرانی ها و دیگر کشورهای مستقل در جهان، گرفتار تبلیغات هدفمند و منفی رسانه های عمدتا غربی و قدرتمند هستند که تلاش می کنند تصویری سیاه و خطرناک از جوامعی نشان دهند که تمایل دارند مسیری متفاوت به جای دنباله روی از آنان طی کنند.
با این حال بر کسی پوشیده نیست که در جهان امروز برای رشد اقتصادی و مقابله با سیاست انزوا و خطر تحریم یا ضربه زدن به اقتصاد کشورها توجه به روابط رسمی و غیر رسمی به نیازی ضروری تبدیل شده است و دولت ها برای بهبود این امر، از دیپلماسی سنتی و دیپلماسی عمومی استفاده می کنند.
دیپلماسی سنتی را مقامات دولتی، سیاستمداران، توافقات و موافقتامه های بین المللی تعیین می کنند و نتایج آن شاید آنگونه که همیشه انتظار می رود، نباشد.
اما دیپلماسی عمومی غیر رسمی در اقدامات فرهنگی، هنری و ورزشی کشورها نمود پیدا می کند که بهترین فرصت به نمایش گذاشتن آن در فضایی وسیع، رویدادهای بزرگی همچون مسابقات ورزشی و جام جهانی است.
پرونده جام جهانی 2018 فوتبال در روسیه بدون اقدامات تروریستی و حواشی منفی بر روند اجرای آن بسته شد و میزبانی روس ها و رفتار ملت روسیه با مردم دیگر نقاط جهان تقدیر بسیاری از افراد سرشناس و سیاستمداران را در پی داشت.
در طول برگزاری این رقابت ها، سیاستمداران متعددی از کشورهای جهان یک بار یا بیشتر به روسیه آمدند و عملا مسکو به پایتخت خبری جهان تبدیل شد و تحولات سیاسی و ورزشی در روسیه یک ماه در صدر اخبار جهان قرار گرفت. ابراز رضایت هواداران فوتبال نشان می دهد که روس ها به اهداف خود در برگزاری جام جهانی دست یافته اند و علاوه بر اینکه از این فرصت برای تعامل سازنده با دیگر فرهنگ ها و برقراری ارتباطی صلح آمیز و پایدار میان خود و سایر ملت ها استفاده کرده اند، سفیران زیادی را به کشورهای خود بازگردانده اند که از روسیه امروز در میان مردم خود به خوبی یاد کنند.
نظر شما در این رابطه چیست
آخرین اخبار