تعامل عزتمندانه، گفت‌وگو از موضع برابر و دیپلماسی فعال از عناصر مهم و اساسی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران محسوب می‌شوند که در این سفر امکان ظهور و بروز در عالی‌ترین سطح کنش سیاسی را می‌یابند.
میان تعامل، گفت‌وگو و دیپلماسی با تقابل و تخاصم و جنگ نسبت و رابطه معناداری برقرار است؛ در واقع یکی نقیض دیگری است. در آموزه‌های علم سیاست و بصیرت‌های دانش روابط بین‌الملل، دیپلماسی را پایان جنگ و مخاصمه و تقابل را آغازی بر پایان دیپلماسی می‌خوانند.
از این رو، با هر معیار و سنجه‌ای، تعامل و گفت‌وگو و دیپلماسی بر تقابل و تخاصم، فضیلت و برتری اخلاقی، عقلی و منطقی دارد. بدیهی است در این سخن، منظور تعامل از موضع ضعف و گفت‌وگو از موضع ذلت نیست که نه عقل سلیم و نه اخلاق انسانی بدان حکم نمی‌دهد.
با این توصیف و توضیح کوتاه، از چند منظر می‌توان به تحلیل و ارزیابی سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به دو کشور اروپایی پرداخت: نخست آنکه انجام این سفر بلافاصله پس از اقدام هنجارشکنانه، غیرقانونی و خلاف حقوق بین‌الملل رئیس جمهوری امریکا در اعلام خروج این کشور از توافق چند جانبه ولی مورد حمایت بین‌المللی برجام صورت می‌پذیرد تا باردیگر تأییدی باشد بر رهیافت منطقی و تعامل محور جمهوری اسلامی ایران که در نقطه مقابل رویکرد خصمانه و تقابلی ایالات متحده امریکا قرار دارد.
دوم اینکه انجام این سفر، پیام روشن و قاطعی از عزم و اراده سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران برای تعامل عزتمندانه و گفت‌وگو از موضع برابر را به جهانیان منتقل می‌نماید.
نکته سوم اینکه، اروپا و اتحادیه اروپا به عنوان یکی از طرف‌های اصلی توافق برجام را مستقیم و بی واسطه مورد خطاب قرار می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران به عنوان بازیگری خردمند، آماده تعامل عزتمندانه و از موضع برابر است و هر که با ایران و ایرانی از موضع تکریم سخن بگوید با عزت و احترام پاسخ مناسب دریافت می‌کند و در مقابل، ملت ایران و مسئولان نظام اسلامی، هیچ گاه در مقابل ظلم و زور و تحمیل تن به ذلت نخواهند داد.
نکته قابل تأمل دیگر اینکه، گرچه انتخاب و برنامه‌ریزی این سفر از مدت‌ها قبل انجام شده، با این حال انتخاب سوئیس و اتریش به عنوان مقاصد سفر اروپایی رئیس جمهوری، مؤید خط مشی اعتدالی سیاست خارجی ایران است. چرا که دو کشور سوئیس و اتریش به بی طرفی و اعتدال در سیاست خارجی شهره‌اند و کشور سوئیس بیش از ۴ قرن و کشور اتریش برای بیش از ۶۰ سال، در سپهر سیاست بین‌الملل برای خود جایگاهی بی‌طرفانه و غیرتعهدآمیز اتخاذ کرده‌اند و تمام اعتبار و امتیاز آنها نیز ناشی از همین میانه‌روی و اعتدال در سیاست‌ورزی است.
بنابراین، دو کشور اتریش و سوئیس مخاطب مناسب و متناسب و بهنگامی برای دیپلماسی فعال و تعامل عزتمندانه جمهوری اسلامی ایران در وانفسای کنونی به حساب می‌آیند، هنگامه‌ای که دولت قانون شکن امریکا با نقض عهدها، یکجانبه‌گرایی و منفعت‌طلبی برپا کرده است.
جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر آموزه‌های اسلامی و تعالیم قرآنی و برمبنای اسناد بالادستی از جمله قانون اساسی و فرامین و تعالیم رهبری، نظامی نرم‌افزاری است که بر پایه منابع قدرت نرم خود شکل گرفته و بیش و پیش از توان و قوت نظامی، متکی بر منابع متنوع و متعدد قدرت نرم‌افزاری خویش است.
از جمله منابع غنی نرم‌افزاری جمهوری اسلامی ایران که ملهم از مکتب و تعالیم متعالی اسلام است، منطق قوی، زبان گویا و کلام احسن است. دیپلماسی بهترین ابزار و عرصه برای تجلی و ظهور منطق، زبان و کلام احسن ماست.
بدیهی است قدرت نرم نظام اسلامی زمانی نافذ و مؤثر است که متکی و مبتنی بر قدرت و توان سخت افزاری باشد. از این روست که امروزه اندیشمندان عرصه روابط بین‌الملل، قدرت نرم و قدرت سخت را به تنهایی کافی نمی‌دانند بلکه معتقدند کشورهای موفق در عرصه تعاملات
بین المللی آنهایی هستند که موفق به ایجاد ترکیبی متوازن و متناسب از هر دو وجه قدرت سخت و نرم شوند که به آن قدرت هوشمند می‌گویند.
و سرانجام اینکه، تا سر حد امکان بایستی به دیپلماسی فرصت و مجال داد چرا که «گفت‌وگو در برابر گفت‌وگو بهتر و ارجح‌تر از جنگ در برابر جنگ» است.
مردم رشید ایران و نظام قدرتمند جمهوری اسلامی ایران، با کوله‌باری از ۴۰ سال حکمرانی و ۸ سال دفاع مقدس، از چنان بلوغ و کارآیی برخوردار است که به مدد منطق قوی، زبان گویا و دیپلماسی فعال و عزتمندانه خویش در دام مکر و حیله دشمنان نیفتد.
هر چند توان و قدرت سخت‌افزاری ایران تضمینی است برای صلح، ثبات و امنیت نه تنها برای مردم و کشور ایران، بلکه برای کشورهای همسایه و غیرمعارض در منطقه حساس غرب آسیا.
بهرام قاسمی سخنگوی وزارت امور خارجه
