به گزارش ایران اکونومیست؛ ما در طول روز با خودمان صحبت‌های زیادی می‌کنیم که این صحبت‌ها عملکرد روزانه ما را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند؛ این صحبت‌های درونی (خودگویی‌ها) با وجود اینکه شنیده نمی‌شوند، اما عامل مهمی در موفقیت یا شکست افراد در زندگی هستند؛ ما در این مطلب قصد داریم تاثیر خودگویی‌های مثبت و منفی را در زندگی روزمره‌مان مورد بررسی قرار دهیم.
خودگویی چیست؟
شکوفه اویار حسینی کارشناس ارشد مشاوره خانواده درباره خودگویی اظهار کرد: خودگویی، گفت‌وگویی درونی با صدای بلند یا آهسته درباره موقعیت‌های درونی‌مان یا محیط و اتفاقات بیرونی ماست؛ خودگویی رفتار ما را مورد ارزیابی قرار می‌دهد بنابراین اگر احساس کنیم که کارایی خوبی داشتیم با انگیزه می‌شویم، اما اگر این صحبت‌های درونی جنبه انتقادآمیز و تحقیر کننده داشته باشند، بی‌انگیزه و دچار آشفتگی عاطفی می‌شویم.
وی درباره اثربخشی خودگویی‌ها بر عملکرد روزانه افراد بیان کرد: تحقیقات زیادی در دنیا انجام شده‌اند که اثربخشی خودگویی‌ها را نشان می‌دهند؛ طبق بررسی‌های انجام شده روی دانشجویان پرستاری درباره سنجش اثربخشی خودگویی‌ها بر میزان اضطراب ناشی از امتحان مشخص شد که وقتی خودگویی‌ها مثبت باشند اضطراب فرد کاهش پیدا می‌کند و اگر منفی باشند اضطراب و نگرانی شخص بیشتر می‌شود.
این کارشناس ارشد مشاوره خانواده افزود: خودگویی‌ها نوعی فکر هستند و بر رفتار ما در زندگی روزانه اثر می‌گذارند؛ برخی از افکار به شکل اتوماتیک (خودکار) به ذهن ما وارد می‌شود بنابراین نباید خودمان را سرزنش کنیم بلکه باید از این فکر‌ها بدون هیچ قضاوت و سرزنشی عبور کنیم.
چگونه از افکار خودکار در زندگی عبور کنیم؟
اویار حسینی گفت: افراد به کمک تمرینات یوگا، مدیتیشن (تن‌آرامی) و ذهن‌آگاهی می‌توانند از افکار خودکار در زندگی به راحتی عبور کنند؛ این روش‌ها باعث می‌شوند که ذهن به گذشته یا آینده نرود و اشخاص در حال زندگی کنند.
وی درباره تمرینات ذهن‌آگاهی تاکید کرد: یکی از تمرینات ذهن‌آگاهی این است که وقتی مضطرب می‌شویم فقط به صدا‌های اطراف گوش بدهیم و هر صدایی که آمد اسمش را بگوییم ما باید به این صدا‌ها آنقدر توجه کنیم تا دیگر صدای جدیدی را نشنویم؛ توجه به صدا‌ها موجب می‌شوند که ذهن به گذشته یا آینده نرود.
این کارشناس ارشد مشاوره خانواده تصریح کرد: افراد برای اثربخشی بیشتر خودگویی‌ها باید این صحبت‌های درونی مثبت را شب‌ها قبل از خواب و صبح‌ها پس از بیدار شدن و پیش از خارج شدن از رختخواب با چشم بسته انجام دهند.
اویار حسینی درباره اثر‌های تخریبی خودگویی‌های منفی بر عملکرد روزانه افراد اظهار کرد: این خودگویی‌ها عزت نفس افراد را کاهش می‌دهند و موجب احساس خستگی و ضعف زودرس در اشخاص می‌شوند؛ خودگویی‌های منفی اشخاص را در چرخه‌هایی از اضطراب و افسردگی به دام می‌اندازند بنابراین عملکرد مطلوب روزانه آن‌ها کاهش پیدا می‌کند.
چگونه مغزی فعال داشته باشیم؟
وی یادآور شد: مغز همچون ماهیچه می‌ماند پس برای اینکه مغزی فعال داشته باشیم باید روزانه طی ساعات مناسب و مشخصی تمرینات ذهن‌آگاهی و خودگویی‌های مثبت را انجام دهیم؛ بنابراین اگر با این روش‌ها مغزمان را قوی کنیم دیگران به راحتی نمی‌توانند ما را عصبانی، ناراحت، افسرده یا مضطرب کنند.
تاریخچه روانشناسی مثبت‌گرا
زهره قربانی دکترای روانشناسی درباره تاریخچه روانشناسی مثبت‌گرا اظهار کرد: روانشناسی مثبت‌گرا یک شاخه جدید از روانشناسی بوده که در سال ۲ هزار میلادی شخصی به نام مارتین سلیگمن آن را مطرح کرده است.
تفاوت روانشناسی سنتی با روانشناسی مثبت‌گرا
وی درباره تفاوت روانشناسی سنتی با روانشناسی مثبت‌گرا بیان کرد: در روانشناسی سنتی هدف درمان افرادی است که مبتلا به اختلال روانی هستند، اما در روانشناسی مثبت‌گرا مقصود این است که علاوه بر درمان اختلالات روانی بتوانیم کیفیت زندگی اشخاص را هم ارتقا دهیم.
این دکترای روانشناسی افزود: طبق نظریه شکوفایی (PERMA) که در سال ۲۰۱۳ میلادی مطرح شد اگر پنج عامل در زندگی افراد وجود داشته باشند در این صورت اشخاص می‌توانند از همه توانمندی‌های بالقوه‌شان استفاده کنند و در مسیر شکوفایی قرار بگیرند.
عوامل موثر در شادکامی و رضایت از زندگی
قربانی درباره پنج عامل مؤثر در شادکامی و رضایت از زندگی تأکید کرد: این پنج عامل شامل هیجانات، درگیری و روابط مثبت، داشتن معنا و هدف در زندگی و دستاورد‌ها می‌شوند.
وی درباره هیجانات مثبت گفت: به طور کلی میزان هیجانات مثبتی که افراد در زندگیشان احساس می‌کنند باید حداقل سه برابر هیجانات منفی باشند.
این دکترای روانشناسی درباره درگیری مثبت اظهار کرد: درگیری مثبت به این معنا است که فرد هر کاری که انجام می‌دهد باید این قدر غرق آن شود و از آن لذت ببرد که زمان و مکان را فراموش کند.
قربانی با بیان اینکه روابط مثبت مهم‌ترین و تأثیرگذارترین عامل در شادکامی و رضایت از زندگی افراد هستند، تصریح کرد: فرد باید رابطه عاطفی با شخص خاصی داشته باشد و بتواند با اطرافیانش به شکل سازنده و مثبت تعامل برقرار کند.
وی افزود: منظور از هدف در زندگی، هدف مادی نیست؛ به طور کلی هدف در افراد مختلف متفاوت است؛ اشخاص باید بدانند که در این دنیا چه نقشی دارند و جایگاهشان کجاست.
این دکترای روانشناسی بیان کرد: منظور از دستاورد‌ها موفقیت‌هایی است که شخص در طول زندگی‌اش به دست آورده است؛ فرد باید احساس کند که حرکت رو به جلو داشته و به اهدافش تا یک حدی رسیده است.
قربانی اظهار کرد: اگر این پنج عامل به طور نسبی در زندگی فردی وجود داشته باشند در این صورت زندگی چنین شخصی با کیفیت است و او از زندگی‌اش رضایت دارد.
وی افزود: افراد برای اینکه بتوانند به این پنج عامل دست پیدا کنند نیاز به ۲۴ توانمندی دارند که سلیگمن و پترسون این توانمندی‌ها را طبقه‌بندی کرده‌اند؛ این توانمندی‌ها جهان شمول هستند و همه افراد آن‌ها را دارند.
این دکترای روانشناسی درباره موضوع اصلی روانشناسی مثبت گفت: موضوع اصلی روانشناسی مثبت در حال حاضر این است که نخست این توانمندی‌ها را در افراد ایجاد کند و آن‌ها را ارتقا دهد سپس راهکار‌هایی را برای رسیدن به این پنج عامل به اشخاص آموزش بدهد.
قربانی با اشاره به متفاوت بودن خودگویی‌های مثبت با عبارات تأکیدی مثبت اظهار کرد: خودگویی مثبت به این معنا است که وقتی اتفاق ناگواری برای ما رخ می‌دهد ما بتوانیم وجه مثبت این رویداد را هم ببینیم؛ این خودگویی‌ها برای آن که بتوانند ما را به موفقیت برسانند باید مبتنی بر واقعیت و با عمل همراه باشند.
تأثیر خودگویی‌های منفی در زندگی
وی درباره تأثیر خودگویی‌های منفی در زندگی بیان کرد: این خودگویی‌ها یکی از عوامل اصلی شکست و ناکامی افراد هستند؛ خودگویی‌های منفی انگیزه فرد را برای انجام کار‌ها از بین می‌برند.
این دکترای روانشناسی افزود: بسته به اینکه در طول روز چه اتفاقاتی برای ما رخ می‌دهد، خودگویی‌های ما متفاوت هستند همچنین برای اینکه ما در زندگی موفق شویم باید از قبل برای انجام کارهایمان برنامه ریزی کنیم و برای اینکه بتوانیم موانع سر راهمان را هم برداریم باید موفقیت‌های قبلی‌مان را مرور کنیم.
قربانی درباره این که خودگویی‌های مثبت را باید تا چه زمانی ادامه بدهیم، یادآور شد: ما باید این خودگویی‌ها را تا زمانی ادامه بدهیم که در عمل هم بتوانیم موفق شویم، گفتن عبارات تأکیدی مثبت به خودی خود باعث رسیدن ما به موفقیت نمی‌شوند پس برای اینکه تأثیر این خودگویی‌ها را در زندگی روزانه خود ببینیم باید حداقل سه هفته این خودگویی‌ها را ادامه دهیم، اما باید توجه داشت که این خودگویی‌ها تنها منوط به این سه هفته نیستند بلکه باید در تمام طول زندگی ادامه داشته باشند.
