با پایان یافتن هر دوره از رقابت‌های لیگ برتر فوتبال، انتخاب سرمربی و کادر فنی برای لیگ جدید به یکی از دغدغه‌های مدیران باشگاه‌ها تبدیل می‌شود که البته برخلاف کشورهای صاحب فوتبال اغلب در سایه انتخاب و جذب بازیکنان قرار می‌گیرد و جز در مورد تیم‌های بزرگ کمتر مورد توجه است. آنچه مشخص است این‌که فوتبال در ایران به دلیل نتیجه‌گرا بودن بیش از حد، برای کسانی که حرفه‌شان مربیگری است حاشیه امنیت شغلی ندارد و بر همین اساس است که هر فصل چه در پایان رقابت‌ها و چه در میانه آن، شاهد جابه‌جایی زیاد مربیان و تغییر و تحولاتی در این عرصه هستیم.
موضوع مهم شیوه انتخاب مربیان برای هدایت تیم‌های لیگ برتری است، گر چه اصولا باید کارنامه مربیان، سابقه و تجربه آنها ملاک ارزیابی و حضورشان روی نیمکت مربیگری یک تیم باشد، اما در فوتبال ما که قاعده و قانون روشنی ندارد برخی عوامل دیگر، از جمله ارتباط‌های موثر برخی مربیان با مدیران، واسطه‌ها و اعضای هیات مدیره باشگاه‌ها یا به اصطلاح لابی که مربیان کنار گود مانده از آن یاد می‌کنند تاثیرگذار است. به هر حال بر پایه این فاکتورها، تیم‌های لیگ برتری برای لیگ سیزدهم که از چندی دیگر آغاز می‌شود، مربیان خود را برگزیده‌اند و هر یک در جستجوی اهدافشان هستند. جالب این‌که عده‌ای از مربیان بدون تیم مانده‌اند یا باید راهی لیگ دسته اول شوند یا منتظر لغزش‌های احتمالی همتایان خود با گذشت چند هفته از مسابقه‌ها بمانند، گروه دیگری قراردادهایی به مراتب فراتر از انتظار خودشان بستند و مربیانی که البته پس از یک فصل خانه‌نشینی و استراحت دوباره به لیگ برگشتند و حتی خارجی‌هایی که تعدادشان به مراتب از فصل قبل کمتر شده است. با مرور چهره تازه نیمکت مربیان در لیگ سیزدهم، نکات نهفته در انتخاب‌ها را در این گزارش از نظر می‌گذرانیم.
*کاهش تیم‌های لیگ برتری و بیکاری برخی مربیان
نگاهی به جابه‌جایی مربیان در چند سالی که از عمر حرفه‌ای فوتبال کشورمان می‌گذرد، از این نشان دارد که جز یکی دو مورد، این لیگ در پرورش و معرفی مربیان تازه وارد و جوان که در کارشان ثبات داشته باشند، تقریبا ناتوان بوده است. دایره مربیان داخلی محدود بوده و مدیران برای ایجاد تحول در تیم‌هایشان بناچار یا از بین همین مربیان، فردی را برمی گزینند یا پای مربیان خارجی را به لیگ باز می‌کنند که یا هزینه‌بر بوده و هستند و یا کارایی لازم را در مقابل پولی که می‌گیرند، ندارند.
با کاهش تعداد تیم‌های لیگ برتری از 18 به 16، برخی مربیانی که فصل قبل هدایت تیمی را در سطح اول فوتبال کشورمان به عهده داشتند بدون تیم ماندند و اگر به باشگاه‌های لیگ دسته اول نروند احتمالا باید حداقل تا میانه‌های فصل جدید استراحت کنند. در این میان مربیان خارجی مثل تونی اولیویرا، مانوئل ژوزه و لوکا بوناچیچ که در لیگ دوازدهم هدایت تیم‌هایی از کشورمان را به عهده داشتند، بعید است دوباره به ایران بازگردند. صمد مرفاوی، امید هرندی، حمید درخشان، فرهاد پورغلامی، محمد احمدزاده و رسول کربکندی نیز مربیانی هستند که برای لیگ سیزدهم کنار گود مانده‌اند.
یکی از این مربیان که نخواست نامی از او ببریم، در این مورد به «جام‌جم» می‌گوید: مربیان فوتبال هم به سرنوشت برخی بازیگران سینما مبتلا شدند، غیر از کارنامه و شرط و شروط‌هایی که معمولا مطرح می‌شود خیلی مسائل دیگر هم برای تیم گرفتن موثر است، برخی مدیران فقط توصیه واسطه‌ها را قبول می‌کنند؛ مربیانی که لابی‌های قوی‌تری دارند، تیم می‌گیرند و عده‌ای دیگر کنار می‌مانند.
*گرانی ارز، بازار مربیان داخلی را گرم کرد
از بین 16 تیم حاضر در لیگ برتر فقط سه تیم در لیگ سیزدهم سرمربی خارجی روی نیمکت خود دارد، در این میان دو تیم یعنی سپاهان و سایپا صنعتی هستند و گفته می‌شود مشکلی برای تهیه هزینه‌های مربی خارجی ندارند، هر چند سبحانی، مدیرعامل سایپا مدعی است مبلغ قرارداد انگین فیرات ترکیه‌ای از یک مربی داخلی کمتر است، به هر حال این تیم که فصل قبل با تقوی نهم شده، از فیرات هم انتظار معجزه ندارد.
سپاهان، قهرمان جام حذفی و تیم سوم لیگ دوازدهم با تغییراتی که در فصل قبل داشت نتایج فراتر از انتظاری با کرانچار گرفت و همین باعث شده خطر نکند و با نگه داشتن این مربی کروات به شایعاتی مبنی بر بازگشت قلعه‌نویی به این تیم پایان دهد. گفته می‌شود مبلغ قرارداد کرانچار 20 درصد بیشتر از فصل قبل است. به هر حال علاوه بر کارنامه گذشته کرانچار با تیم‌های دیناموزاگرب،، ربیکا، تیم ملی کرواسی و تیم ملی مونته نگرو، الشعب امارات و پرسپولیس، این مربی نشان داده شناخت خوبی از بازیکنان سپاهان دارد و می‌تواند امیدهای آنها را برای فصل بعد زنده نگه دارد.
*ملوان سنت‌شکنی کرده است
ملوان که در این سال‌ها بیشتر از سرمربی داخلی و بومی بهره برده است با انتخاب دراگان اسکوویچ برای لیگ سیزدهم سنت‌شکنی کرده است. مربی چهل و چهار ساله‌ای از کرواسی که سابقه مربیگری در تیم‌های رجیکای کرواسی، اینتربلاک اسلوونی، العربیه کویت و النصر عربستان را در کارنامه دارد و گفته می‌شود با تلاش یکی از مدیران آژانس نقل و انتقال بازیکنان و مربیان خارجی فعال در ایران به ملوان پیشنهاد شده و البته قرارداد گرانقیمتی ندارد. باید ببینیم ملوانی‌ها از این شوک و تغییر چه تاثیری می‌پذیرند.
*2 مربی داخلی تازه‌نفس در لیگ سیزدهم
تراکتورسازی و فجرسپاسی برای لیگ جدید فوتبال با مربیانی قرارداد بستند که فصل قبل استراحت داشتند و در لیگ دوازدهم حاضر نبودند. مجید جلالی که در کارنامه‌اش قهرمانی با پاس در فصل 83ـ82 لیگ برتر، قهرمانی جام حذفی فصل 84ـ83 با صبا و سوپرجام ایران در همان سال با صبا را در کارنامه دارد به تبریز رفته تا بعد از دو سال نایب قهرمانی، آرزوی هواداران پرتعداد تراکتورسازی را برای رسیدن به قهرمانی برآورده کند که البته به نظر کار سختی دارد.مربی دیگر، غلامحسین پیروانی است که انگار نامش با فجرسپاسی شیراز عجین شده است . پیروانی فصل قبل در میانه راه از ابومسلم جدا شده بود و در فصل 93-92 با فجری‌ها به لیگ برتر می‌آمد تا باز هم با تکیه بر جوانگرایی بتواند حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد.
*باشگاه‌هایی که مربیان خود را حفظ کردند
سپاهان، استقلال، داماش و فولاد باشگاه‌هایی هستند که مربیان خود را برای لیگ سیزدهم حفظ کردند. کرانچار، قلعه‌نویی، ناظمی و فرکی فصل قبل همراه تیم‌هایشان بودند، البته در مورد ناظمی باید گفت او پیشتر به عنوان سرپرست، کنار داماش بوده و ظاهرا تجربه رسمی مربیگری ندارد. در این میان باید به حضور گسترش فولاد تبریز در لیگ برتر هم با رسول خطیبی اشاره کرد که فصل قبل همین مربی هدایت آن را بر عهده داشته است. از بین ذوب آهن و پاس همدان هم عذر فرهاد کاظمی خواسته شده و فعلا از محمود یاوری دعوت به کار شده تا در دیدار با پاس، عصای دست ذوبی‌ها برای بقا در لیگ برتر شود. وضع پاس هم معلوم نیست و فعلا امید طیری را روی نیمکت خود دارد.
*امید به انتخاب‌های جدید
سایر تیم‌ها هم با ایجاد تغییرات به آینده امیدوارند. پرسپولیس به علی دایی دل بسته است، نفت تهران با گل‌محمدی لیگ سیزدهم را شروع می‌کند، تقوی سرمربی مس کرمان شده، ابراهیم‌زاده جای دایی در راه‌آهن را گرفته، مایلی‌کهن این بار روی نیمکت صبا می‌نشیند و ویسی استقلال خوزستان را همراهی می‌کند. به هر حال پشت این انتخاب‌ها دلایلی از سوی مدیران نهفته مانده که گذشت زمان نشان می‌دهد تا چه حد درست بوده است، هر چه هست امیدواریم لیگ فوتبال شرایطی برای تولد نسل جدیدی از مربیان فراهم کند و کارنامه و عملکرد، معیار اصلی مدیران جهت انتخاب باشد.
منبع: روزنامه جام‌جم
