تامین امنیت غذایی پایدار با تقویت اقتصاد کشاورزی

به گزارش ایران اکونومیست؛ کشاورزی همواره در طول تاریخ و از ابتدای خلقت بشر تامین کننده غذای آنان بوده و باعث تحول در زندگی انسان ها شده است.
کشاورزی می‌تواند در فرایند توسعه اقتصادی جوامع مختلف نیز نقش بی‎ نظیری داشته باشد، به همین دلیل موقعیت ممتاز جغرافیایی و تنوع آب و هوایی ایران برای کاشت محصولات مختلف بخش کشاورزی، وجود نیروی کار مناسب در روستاها و مراکز تولید عاملی برای کشت محصولات مختلف و در فصول مختلف سال شده است.
بررسی روند تاریخی توسعه اقتصادی کشورها نشان می‎دهد که عمده کشورهای توسعه یافته دنیای امروز، کشاورزی را به عنوان بخش زیربنایی توسعه اقتصادی خود انتخاب کرده و با استفاده از ظرفیت‎های فراوان این بخش توانسته‎اند علاوه بر تامین نهاده‎های مناسب برای رشد سایر بخش‌ها، به توسعه سایر بخش‎ها نیز دست یابند.
کشاورزی در روند رشد و توسعه اقتصادی بخش های مختلف کشورها نقش‎های متعددی بر عهده دارد که از جمله مهم‎ترین آن‎ها می‎توان تامین مواد خام و اولیه مورد نیاز صنایع بالادستی، تامین نهاده‎هایی مانند نیروی کار، مصرف تولیدات سایر بخش‏های صنعتی از قبیل کودها و سموم شیمیایی و ماشین‌آلات کشاورزی، ارزآوری برای کشور و تامین مالی سایر بخش‎های زیربنایی را یاد کرد.
علاوه بر نقش‎های ذکر شده، سلامت و امنیت غذایی یک کشور مستقیما به تولیدات بخش کشاورزی وابسته است و هر گونه اختلالی در روند تولید این بخش می‎تواند به طور مستقیم امنیت غذایی و حتی سیاسی آن کشور را تهدید کند.
تاثیر بخش کشاورزی در اقتصاد کشور به قدری اهمیت دارد که سالانه هزینه ی زیادی بابت واردات برخی از محصولات، بذر محصولات و نهادهای مربوطه صرف می شود در حالیکه اگر این محصولات در داخل تولید شوند نه تنها در بهبود اقتصاد کشور نقش دارند بلکه می توانند به عنوان صادر کننده نیز ارزآوری مناسبی را برای کشور داشته باشند.
علیرغم تاثیری که کشاورزی در امنیت غذایی و حیات کشور دارد نتوانسته جایگاه خود را در بازارهای جهانی به صورت ثابت کسب کند و در داخل نیز کشاورزان با توجه به مشکلات مختلف و هزینه های سربار و بهره وری پایین روز به روز میل خود را به ادامه کار از دست داده و اراضی خود را تغییر کاربری می دهند.
برای بررسی وضعیت موجود و دلایل آن خبرنگار  با چند تن از کارشناسان این بخش گفت و گو کرد.
**بخشی از تولیدات فقط با نگرش تامین نیاز داخل است
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان البرز با بیان اینکه بخشی از تولیدات کشاورزی فقط با نگرش تامین نیاز داخل صورت می گیرد، گفت: تولید این محصولات رویکرد صادرات محور ندارد.
سید مجید موسوی در خصوص وضعیت تولیدات کشاورزی، افزود: اقلام کشاورزی اعم از محصولات زراعی، باغی و دامی و فرآورده های آن از گذشته تا کنون با نوسانات زیاد جزء اقلام صادراتی کشور محسوب می شوند که از مهم ترین این اقلام، محصولات زراعی شامل سبزی و صیفی و محصولات جالیزی و برخی گیاهان دارویی و زعفران است.
وی همچنین از جمله محصولات باغی را پسته، خرما، سیب و انارو کشمش و محصولات دامی شامل روده و سالامبور و در مواقعی مرغ و تخم مرغ و دام سبک عنوان کرد و اظهار داشت: باید شرایطی را فراهم کرد که جایگاه کشورمان در صادرات محصولات کشاورزی نسبت به گذشته بهتر شود.
وی به مشکلات پیش روی صادرات اشاره کرد و گفت: یکی از الزامات صادرات محصولات کشاورزی توجه به کیفیت و استانداردهای بین المللی، بازاریابی، برند سازی و تامین مستمر سفارشات است.
موسوی بیان داشت: از طرفی تولیدکننده خوب به طور حتم صادر کننده خوب محسوب نمی شود و نیاز داریم که شرکت های صادراتی که به دانش روز مجهز باشند در این زمینه فعالیت کنند.
وی گفت: محصولات کشاورزی با توجه به ماهیت فساد پذیری جهت صادرات نیازمند کیفیت و بسته بندی مناسب، شبکه حمل و نقل سریع، ارزان و مطمئن می باشد که ضروری است شرایطی فراهم شود که بتوان با اعطای مشوق های لازم از این بخش مهم و استراتژیک حمایت کرد
رئیس جهاد کشاورزی البرز در خصوص مشکلات موجود در فرآوری محصولات کشاورزی، عنوان کرد: فرآوری محصولات کشاورزی، مهم ترین راهکار جهت کاهش ضایعات محصولات، افزایش ارزش افزوده و صادرات مطمئن است.
وی ادامه داد: قدم های خوبی برای افزایش فرآوری و جلوگیری از خام فروشی محصولات برداشته شده که تکمیل زنجیره تولید و زنجیره ارزش در سایه افزایش با کیفیت فرآوری محصولات کشاورزی است.
موسوی گفت: به همین منظور بایستی در ابتدا سرمایه گذاری در صنایع تبدیلی افزایش یابد و پس از آن به دنبال ایده های نو در محصولات باشیم.
وی اضافه کرد: همچنین نوسازی صنایع تبدیلی و تکمیلی، بازار یابی، برند سازی و استقرار صنایع در قطب های تولید کشاورزی و سهولت در صدور مجوزهای مرتبط و حذف عوارض غیر متعارف از سرمایه گذاران از مواردی است که باید بیشتر به آن توجه کنیم.
وی افزود: در زمینه صادرات قوانین و مقررات باید به نفع صادرکنندگان و در جهت تسهیل و تشویق صادرات باشد و موضوع زمینه یابی صادرات محصولات کشاورزی باید از اولویت های سفرای جمهوری اسلامی در خارج کشور قرار گیرد و مناسبات اقتصادی مناسب شکل گیرد.
موسوی بیان داشت: همچنین ناوگان صادراتی کشور نیازمند بروز رسانی و چابک سازی است و خصوصا در عرصه صادرات هوایی و دریایی باید تجهیز شویم و در کنار این مسائل باید به مقوله بسته بندی و داشتن علم بازرگانی نوین و توجه به ایجاد پایانه های صادراتی توجه ویژه کرد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان البرز در خصوص مشکلات موجود کشاورزان و دلایل تمایل برخی به تغییر کاربری اراضی کشاورزی اظهار داشت: شکی نیست که فعالیت کشاورزی نسبت به سایرفعالیت ها ریسک و زحمت بیشتری دارد و درآمد آن نسبت به فعالیت های واسطه گری و دلالی قابل مقایسه نیست.
وی گفت: تغییرات اقلیمی، مشکل آب و شرایط اقتصادی ناپایدارشرایط دشواری را برای کشاورزان بوجود آورده است و در کنار این مسائل شاهد هستیم که در برخی استان های مهاجر پذیر در سایه توسعه حریم شهرها، قیمت اراضی کشاورزی جهت تبدیل به پدیده باغ ویلا به شدت رشد کرده است و این موضوع کشاورز را ترغیب به فروش اراضی و تغییر کاربری می کند.
موسوی اضافه کرد: همچنین قوانین ارث در کشور موجب کوچکتر شدن سطح اراضی و غیر اقتصادی شدن تولید در این اراضی می شود و تمام این عوامل دست در دست هم داده تا با چالش بزرگ تغییر کاربری اراضی روبرو شویم هر چند که هنوز کشاورزان واقعی رنج کار پر مشقت کشاورزی را به درآمد کم زحمت تغییر کاربری ترجیح داده اند.
**کوچک بودن اراضی مهم ترین دلیل بهره وری پایین
رئیس انجمن اقتصاد کشاورزی ایران نیز یکی از مشکلات عمده در کشاورزی کشورمان را که دلیلی برپایین بودن بهره وری است کوچک بودن اراضی کشاورزی عنوان کرد و گفت: مقیاس مزارع باعث شده تا مزارع کشورمان اقتصادی نباشد.
حبیب الله سلامی افزود: در تحقیقات انجام شده مشخص شده که اگر اندازه مزارع گندم را اقتصادی بکنیم 20 درصد امکان کاهش قیمت وجود دارد یعنی اگر یکپارچه سازی اراضی صورت بگیرد تمام مکانیزاسیون و کارهای کشاورزی مقرون به صرفه است که به عنوان مقیاس بهینه زمین از آن یاد می شود.
وی با بیان اینکه این تحقیقات بر روی محصولات مختلف انجام شده، اظهار داشت: اگر فقط با بزرگ کردن میزان اراضی 20 درصد کاهش هزینه داشته باشیم به اقتصادی کردن کشاورزی کمک زیادی می کند که یکی از نتایج آن پایین آمدن قیمت تمام شده محصول است.
وی با اشاره به اینکه در دستگاه اجرا چه مشکلی وجود دارد که چنین اتفاقی نمی افتد، گفت: رشد بهره وری در سال های مختلف چقدر است و در تکالیف قانونی چند درصد از رشد تولید باید در قالب افزایش بهره وری باشد و چه میزان آن را محقق کرده ایم و دلایل تحقق نیافتن آن چیست؟
سلامی افزود: اگر این قوانین به درستی انجام شود به شدت تولید کشاورزی را اقتصادی خواهیم کرد و در این میان کشاورز بر خلاف آنچه اکنون هست، سود زیادی خواهد برد.
وی یکی دیگر از دلایل زیان دهی بخش کشاورزی را بازار آشفته محصولات کشاورزی و همچنین واسطه گری های بی حد و حصر در این بخش عنوان کرد و بیان داشت: این بازار آشفته موجب ضایعات بسیار زیادی در این بخش شده است.
وی با اشاره به وجود واسطه ها و دلالان در بخش کشاورزی و حضور آنان از سر مزرعه تا سفره مردم، گفت: پولی که به دست تولید کننده می رسد درصد بسیار پایینی از پولی است که مصرف کننده می پردازد که در مواردی عدد به قدری پایین است که برای کشاورز ارزش برداشت به خصوص در محصولات باغی وجود ندارد و در مناطق مختلف بعضا شاهد بوده ایم که کشاورز محصولش را برداشت می کند ولی با مشاهده این وضعیت از عصبانیت محصول را بر روی زمین باقی می گذارد یا در جایی د پو می کند و به دور می ریزد تا بپوسد.
سلامی به نبود مدیریت مناسب در کشت نیز اشاره کرد و افزود: چرا یکسال به قدری سیب زمینی داریم و یکسال کم داریم و یا در محصولات دیگر هم همینطورکه در اقتصاد معنایش این است که اطلاع رسانی به موقع انجام نمی شود.
وی با بیان اینکه کشاورزان در عرضه محصولاتشان به مردم نقشی ندارند، اضافه کرد: از گذشته میدان های میوه و تره بار را برای قطع کردن دست دلالان در چرخه عرضه محضولات ایجاد کردند در حالیکه غرفه های این بازارها نیز اجاره داده شد و کشاورز نیز دوباره از میدان به در شد.
وی گفت: بسیاری از کشاورزان به ویژه خرده پایانی که بیشترین فشار بر روی آن هاست چنین حجمی از کار و توانی از کار ندارند که حتی محصولات خودشان را به صورت مستقیم عرضه کنند.
وی با تاکید بر اینکه آیا دستگاه های اجرایی برای این مشکل فکری کرده اند؟، افزود: روزی اتحادیه تعاون روستایی ایجاد کردند برای اینکه به همین افراد خدمت رسانی کنند که متاسفانه موفق نبوده اند بنابراین زارع با آن مشخصات همچنان تنها مانده است.
رئیس انجمن اقتصاد کشاورزی ایران با بیان اینکه که مشکل بازاریابی داریم، مشکل بازاررسانی داریم، مشکل اندازه مزرعه داریم، مساله بهره وری داریم و مساله پایین بودن سطح سواد در سطح مزارع را نیز داریم، اظهار داشت: اکنون جوانان ما از روستاها بیرون آمده اند در حالیکه که کشاورزی امروز همچون کشاورزی 100 سال پیش نیست و کشاورزی دانش می خواهد و نباید توقع داشته باشیم این دانش را یک فرد مسن بتواند به مزرعه خودش منتقل کند وباید یک جوان تحصیل کرده در رشته تخصصی به سر مزارع برود ولی جوانان به مزارع نمی روند برای اینکه شرایطی که برای زندگی مناسب باشد باید برایش در منطقه ایجاد شود در حالیکه نتوانسته ایم این شرایط را ایجاد کنیم.
وی تاکید کرد که یک مجموعه مسایل به هم پیچیده ای است که اگر حل شود حتما مشکل کشور در خصوص محصولات کشاورزی بر طرف می شود.
**پایین بودن بهره وری مهم مشکل در بخش کشاورزی
عضو هیات علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران نیز  با بیان اینکه مهم ترین مشکل بخش کشاورزی پایین بودن بهره وری است، افزود: از نظر علمی بهره وری 3 عامل را تکنولوژی، مقیاس و کارایی را شامل می شود که اگر هر کدام از آن ها پایین باشند بهره وری پایین می آید.
وحیده انصاری گفت: بهره وری از نظر علمی یعنی میزان تولیدی که از یک مقدار معین نهاده می گیریم و هرچه تولید بیشتر باشد، نهاده کمتر و بهره وری بالاتری داریم که نشان از موفقیت است.
وی با بیان اینکه برای تقویت این بهره وری ما به چه چیزی نیاز داریم؟، اظهار داشت: برای تقویت بهره وری باید کارایی خوب باشد یعنی استفاده بهینه از تمام نهاده ها انجام شود یعنی به طور مثال اگر قرار است 4 هزار کیلوگرم از یک هکتار زمین به دست بیاوریم 3 هزار کیلوگرم به دست نیاوریم .
وی یگی دیگر از عوامل بالا بردن بهره وری را نقش تکنولوژی دانست و گفت: زمانی که تکنولوژی در اراضی کشاورزی پیشرفته نباشد، بهره وری پایین می آید که منجر به استفاده بیشتر از نهاده ها و پایین آمدن میزان تولید با قیمت تمام شده بالا می شود.
انصاری افزود: زمانیکه هزینه بالا می رود رقابت پذیری پایین می آید که نه مردم رغبتی به خرید دارند و نه کشورهای خارجی که باعث ناامیدی کشاورز می شود.
این عضو هیات علمی گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه تهران با بیان اینکه مقیاس های کشاورزی نیز خوب نیست و خیلی کوچک است، تصریح کرد: در تحقیقات انجام شده به طور مثال در زنبورداری مقیاس بهینه این است که حداقل 500 کندو وجوددداشته باشد در حالیکه خیلی کمتر از این تعداد است که منجر به پایین آمدن بهره وری می شود.
وی با اشاره به اینکه یکپارچه سازی اراضی موجب پایین آمدن هزینه تمام شده می شود، گفت: بعضی مواقع زارع به جای اینکه یک زمین بزرگ داشته باشد سه قطعه کوچک به صورت پراکنده دارد که هزینه های کاشت، داشت و برداشت را تا حد زیادی افزایش می دهد.
** کشاورزی بستر زندگی و حیات است
رئیس موسسه تحقیقاتی تهیه، تولید و اصلاح نهال و بذر کشور نیز گفت: ایران در یک منطقه خشک و نیمه خشک واقع شده است و میزان تولید محصولات در کشور ما با میزان تولید در کشوری که بارندگی زیادی دارد برابری نمی کند.
گودرز نجفیان بذر را به عنوان یکی از نهاده های بسیار مهم در فرایند تولید عنوان کرد و افزود: بذر به عنوان یک تکنولوژی است و یکی از دروازه های مقابله با خشکی، شوری آب و خاک و مشکلاتی که در اقلیم نهفته است مثل بیماری ها و آفات؛ بذر هست یعنی از طریق بذرهای اصلاح شده و استفاده از پتانسیل دانش ژنتیک و اصلاح نباتات برای مقابله با این چالش ها می توان وارد شد.
وی اظهار داشت: در موسسه در قالب تولید ارقام اصلاح شده و فعالیت های به نژادی به رفع چالش های تولید کمک می کنیم و سعی می کنیم بذرهایی اصلاح کنیم و به کشاورزان بدهیم تا در شرایط سخت و مشکلاتی که هست در تنگناهای اقلیمی و آبی بتوانند امنیت غذایی کشور را تضمین کنند و تولید کافی و پایدار داشته باشند.
وی گفت: به طور مثال ارقام گندمی را اصلاح کردیم و به کشاورزان دادیم که بایک یا دو آب کمتر می توانند محصولی معقول، منطقی و خوبی تا 6-5 تن در هکتار برای کشاورز تضمین کرده و برداشت کنند، یعنی استفاده از پتانسیل ژنتیک و نهاده بذر برای مقابله با اقلیم و کم آبی و قدم زدن و حرکت در جهت امنیت غذایی کشور را داریم.
نجفیان افزود: بنابراین اگر در اشل کلان و در دنیا هم نگاه کنیم تجارت جهانی بذر در حدود 50 میلیارد دلار در سال است که شرکت های بسیار بزرگی در دنیا این فعالیت را داشته و سهم عمده ای از این تجارت را دارند به طوریکه تجارت بذر یکی از تجارت های خیلی سودآور و مهم در دنیا هست که ریشه ی آن این است که بذر یکی از نهاده های بسیار تاثیرگذار در تولید غذا و آنچه که دانش ژنتیک می تواند فراهم کند، می باشد.
این محقق بیان داشت: گوناگونی و تناوبی که خداوند به صورت خیره کننده در ذات محصولات مختلف گذاشته می تواند به بشر کمک کند تا از این پتانسیل استفاده کند برای اینکه بتواند مشکلاتش را حل کند و در شرایط متفاوت آب و هوایی در جاییکه آفات مختلف هست و بیماری های مختلف هست با تولید ارقام اصلاح شده زودرس، متحمل به کم آبی و شوری و مقاوم به بیماری ها و آفات بتواند کشاورزی ش را نگه دارد.
وی با اشاره به اینکه بذر یکی از نهاده های مهم و مطرح حتی در اقتصاد کشاورزی کشور است، گفت: کشاورزی هم خودش در اقتصاد کلان کشور به خصوص برای کشور ما نقش اساسی دارذ و در دنیا هم همین طور است زیرا کشاورزی بستر زندگی و حیات است و اگر کشاورزی چراغش خاموش شود زندگی معنا نخواهد داشت.
رئیس موسسه تحقیقاتی اصلاح، تهیه وتولید نهال و بذر کشور ادامه داد: بنابراین تولیدات کشاورزی هم باعث اشتغال شده و هم نقش اساسی در تامین امنیت غذایی کشور که قطعا به عهده بخش کشاورزی است دارد و به همان نسبت هم نقش اساسی در اقتصاد کشور دارد.
وی افزود: همانطور که دولتمردان اعلام کرده اند در سال های اخیر نقش بخش کشاورزی یکی از بخش هایی بوده که رشد مثبت داشته است یعنی در راستای کاهش تراز منفی مالی کشور علیرغم اینکه با بحران های کم آبی و تنگناهای اقلیمی مواجه بوده ایم، قدم های اساسی برداشته شده است.
نجفیان با بیان اینکه وزارت جهاد کشاورزی طرح های خوبی برای خوداتکایی در بخش کشاورزی دارد، اظهار داشت: 8-7 طرح خود اتکایی فقط در محصولات زراعی داریم و در بحث انرژی، پروتئین گوشت، مرغ، شیر، تخم مرغ و... برنامه های خوبی دارند که همه از بطن کشاورزی برمی آید که به اقتصاد کشور کمک می کند.
وی یادآور شد که در حال حاضر ما نیز تلاش می کنیم در حوزه محصولات زراعی سالانه حداقل 15 بذر جدید یا 15 رقم جدید به کشاورزان معرفی کنیم که در محصولات مختلف مثل گندم، جو، کلزا، گلرنگ، سورگوم ،ذرت، حبوبات، لوبیاهای مختلف، سبزی و صیفی صورت می گیرد در با معرفی این ارقام تلاش می کنیم کشاورزی کشور را رو به اقتصادی شدن پیش ببریم.
نجفیان تاکید کرد که اقتصاد کشاورزی مهم است و بحث اشتغال در این بخش برای ما خیلی مطرح است و تمام دولت ها سرمایه گذاری در بحث کشاورزی را در سرلوحه کار خود دارند به طوریکه سوبسیدهای خیلی خوب به بخش کشاورزی می دهند و ایران هم حمایت خوبی از آن می کند.
وی با اشاره مجدد به نقش بذر در اقتصاد کشاورزی، گفت: در بذر بعضی محصولات کمی وابستگی به خارج از کشور داریم و این در حالی است که خیلی از کشورهای توانمند هم واردات دارند و هم صادرات یعنی تلاش می کنند از بذرهای مختلف که شرکت های مختلف در جهان تولید می کنند، استفاده کنند.
نجفیان با اشاره به اینکه هزینه های تولید در بحث اقتصاد نیز مطرح است، ادامه داد: هر کشوری تلاش می کند نیازهای داخلی خودش را تامین کند و تولیداتش با هزینه کمتری انجام شود و هر چقدر هزینه تولید پایین تر باشد میل به صادرات آن بیشتر می شود.
** هزینه ی بالای صادرات دلیلی برای اقتصادی نبودن کشاورزی
یک صادر کننده و تولید کننده محصولات کشاورزی نیز موضوع اقتصادی شدن کشاورزی را یک موضوع کشوری دانست و گفت:
بعضی از این مشکلات فراگیر تمام استان ها بوده و برخی دیگر نیز مختص استان خاصی می باشد و یکی از این مشکلات فراگیر بالا بودن هزینه سوخت و حمل و نقل ماشین های حامل محصولات کشاورزی برای صادرات به کشورهای مختلف است.
سید احمد میرجلیلی افزود: به دلیل قابلیت های استان البرز در صادرات، دیگر استان ها محصولات تولیدی خود را به این استان انتقال داده و یا صادرکنندگان البرزی محصولات آنان را خریداری کرده و از طریق این استان به دیگر کشورها همچون عراق، امارات متحده، بحرین، قطر حمل محصولات را به سوی گمرک بندرعباس انجام داده و از آنجا محصولات با کشتی به سوی این کشورها فرستاده می شود.
این صادرکننده افزود: در صورتیکه برای ارسال محصولات با کمبود کانتینریخچال دار و کشنده ها روبرو شویم باید هزینه ی بالایی را برای کرایه این ماشین ها متحمل شویم.
وی یکی از مشکلات در این حوزه را کمبود سوخت گازوییل این ماشین ها دانست و اظهار داشت: سهمیه دولتی برای این ماشین ها روزانه 300 لیتر به قیمت 300 تومان است که هر 100 کیلومتر 40 لیتر سوخت برای این ماشین ها مصرف می شود و تا گمرک بندرعباس که یکهزار و 450 کیلومتر است باید 500 لیتر گازوییل مصرف شود.
میرجلیلی ادامه داد: به این طریق برای اینکه بار زودتر به مقصد برسد یا راننده باید از سوخت آزاد به قیمت لیتری 600 تومان استفاده کند و یا اینکه پس از پایان سوخت دولتی شب را در بین راه برای استفاده مجدد از سوخت دولتی به سر ببرد تا بتواند روز بعد دوباره گازوییل به قیمت دولتی سوختگیری کند که به این طریق بار باید چند روز در راه بماند.
وی با پیشنهاد اینکه بهتر است سوخت آزاد و دولتی را یک قیمت بینابین مصوب کنند، گفت: این در حالی است که کانتینر و کشنده هر کدام مخزن سوخت جدا داشته و جداگانه باید سوختگیری شوند زیرا کانتینربرای یخچال از سوخت استفاده می کند ولی سوخت دولتی را فقط به کشنده می دهند در حالیکه هر کدام سند جداگانه دارند.
وی یکی دیگر از مشکلات کشاورزان را نقدینگی و سرمایه گردش عنوان کرد و اظهار داشت: با وجود نوسانات بازار بیشتر کشاورزان معوقات بانکی دارند که بیشتر با فشارهای زیادی از سوی بانک ها روبرو هستند.
میرجلیلی یکی دیگر از مشکلات کشاورزان را بروکراسی اداری دانست و گفت: یک کشاورز بایستی برای استعلام و دریافت مجوز ایجاد یک گلخانه، انبار و یا ادوات کشاورزی مراجعات موازی و بدون نتیجه در سیستم اداری انجام دهد که وقت و هزینه زیادی بر دوش کشاورز می گذارد.
وی به نوسانات قیمت ارز و وجود ارز دولتی و آزاد نیز اشاره کرد و بیان داشت: در نظام بانکی و برای واردات کالا ارز با قیمت دولتی تعلق می گیرد ولی برای تهیه مایحتاج لازم برای صادرات بایستی به نرخ آزاد تهیه کنیم.
وی افزود: از مسئولین دولتی انتظار دارم همانطور که در بحث واردات ارز پافشاری می کنند برای سرمایه مملکت و برای خروج محصولات هم دلسوزی کنند که کشاورز و صادرکننده باید با این وضع ارز چه کند.
این صادرکننده محصولات کشاورزی اضافه کرد: چرا یک کانتینر یخچال دار که به کشورهای مختلف می رود سوخت آزاد باید مصرف کند و آیا این هزینه سربار صادرکننده نیست و هزینه سربار تولید نیست؟
وی گفت: کیفیت محصولات ایرانی به گونه ای است که خیلی از کشورها خواهان محصولات باغی و زراعی ایران هستند زیرا بهترین طعم و مزه به محصولات ایرانی اختصاص دارد.
میرجلیلی افزود: کشاورز ما به قدری به کار خود اطمینان دارد که محصول صادرات محور تولید می کند زیرا با علم روز پیش می رود و باید مقداری حمایت شود تا خودش مشتاق تولید شود و سرمایه اش از بین نرود و بتواند رقابت کند.
وی با بیان اینکه بهترین صادرکننده محصولات کشاورزی به کشورهای حاشیه خلیج فارس و کشورهای همسایه کشور ایران است، اضافه کرد: ما مازاد تولید داریم که اگر صادرات نشود ضرر جبران ناپذیری به بدنه کشاورزی کشور وارد می شود و تولید این محصولات هنر تولید کننده و کشاورز است.
وی یادآور شد: امسال نسبت به سال گذشته طبق آمار 40 درصد افزایش نرخ صادرات داریم که به هزینه بسته بندی و حمل و نقل و... برمی گردد به طوریکه هزینه های سربار موجب بالارفتن قیمت تمام شده محصولات صادراتی می شود.