به گزارش ایران اکونومیست؛ حسن صفرخانی رایزن فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در آنکارا در این همایش با اشاره به اهمیت و جایگاه ایران و ترکیه به عنوان کشورهای صاحب تمدن در حوزه اندیشه و خرد ورزی گفت: جریان های فکری این دو کشور در طول تاریخ از همدیگر تاثیر پذیرفته اند.
وی بیان کرد: مباجث جدی و فکری از جمله موضوعاتی مانند تجدد و اصلاحات فکری، مردم‌سالاری و مشروطیت همواره در دو کشور مورد توجه ویژه قرار گرفته است.
وی با بیان این که برخی کشورهای خاص بر جهانی سازی و تسلط تفکر غربی بر سایر ملل تاکید و برای آن سرمایه گذاری کرده اند، افزود: این امر، از چالش‌های مهم و مشترک دو کشور ایران و ترکیه است.
وی اظهار کرد: ما با هویت ملی، دینی و تاریخ و تمدن خود در جهان امروز، کماکان با چالش تجدد و روشنفکری مواجه هستیم.
صفرخانی با اشاره به این که موضوع تجدد و روشنفکری در طول تاریخ با سه رویکرد بدبینانه، خوش‌بینانه و اعتدالی مواجه بوده، اضافه کرد: با این سه رویکرد در موضوع روشنفکری قضاوت شده است.
وی همچنین گفت: اسلام به عنوان هویت اصلی جامعه ایران و ترکیه، برای مواجهه با تجدد و روشنفکری معیارهایی به ما داده است و بررسی و واکاوی نظرات با آن معیارها می تواند راهکار مفیدی برای ما باشد.
وی گفت و گوی روشنفکران و اندیشمندان دو کشور ایران و ترکیه را امری ضروری و حیاتی خواند و برگزاری این همایش را گامی در این زمینه عنوان کرد.
دکتر دریا اورس رئیس سازمان عالی تاریخ، زبان و فرهنگ آتاتورک ترکیه نیز در این همایش، ترکیه و ایران را دو کشور مهم منطقه با مشترکات تاریخی و فرهنگی بسیار عنوان کرد و گفت: این دو ملت، دارای تمدن و نفوذ فرهنگی عمیق در منطقه هستند که فراتر از سرزمین کنونی خود حضور فرهنگی دارند.
وی ابن سینا، فارابی و مولوی را از جمله میراث فرهنگی مشترک در فرهنگ جهان اسلام ذکر کرد و افزود: ما باید مانند گذشته حول محور فرهنگ اسلامی و این تمدن کهن گردهم آمده و در جهت رشد و بالندگی کشور خود تلاش کنیم.
وی با بیان این که ما در کشور ترکیه و ایران به اصلاحات در افکار و زبان مشترک مدنی و اشتراک فکری نیاز داریم، افزود: باید در دو کشور همان طوری که در طول تاریخ در جریان بوده، مقدمات شناخت بهتر از هم را فراهم کنیم و ذهنیت خود را نسبت به هم کمی تغییر دهیم.
وی با تاکید بر ضرورت حفظ رنگ ها و ویژگی های خاص مدنی و فرهنگی در ایران و ترکیه گفت: ما نیاز داریم که برای حضور مجدد در عرصه جهانی زیر چتر اسلام گرد هم آییم و به مبارزه مجدد بپردازیم.
دکتر اورس با بیان این که نباید همدیگر را از زبان طرف سوم بشناسیم، خواستار یادگیری زبان فارسی و ترکی در کشور مقابل برای فهم بهتر همدیگر شد و افزود: ما باید خودمان را با زبان خودمان بشناسیم.
این استاد دانشگاه آنکارا اضافه کرد: ما در ایران و ترکیه بیشتر از روشنفکر و جریان روشنفکری، به روشنگر و اندیشه روشنگر نیاز داریم.
وی با اشاره به رقابت توام با رفاقت بین ایران و ترکیه در سده های اخیر بیان کرد: ما امروز نیاز داریم که فلسفه و مسیر زندگی اجتماعی خود را خودمان تعیین کنیم و در منطقه ای که شاهد حضور امپریالیسم به اشکال گوناگون است، باید برای برقراری صلح تلاش کرده و برادری خود را به مقامات کشور خود منتقل کنیم.
حسن رحیم پور ازغدی عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران نیز در این همایش با تاکید بر ضرورت گفت و گوی مستمر و مستقیم بین اندیشمندان ایران و ترکیه گفت: متاسفانه شناخت ما از همدیگر از طریق رسانه هایی حاصل می شود که با هر دو ما مخالف هستند.
وی با تاکید بر این که ما باید مراقب باشیم که چه چیزی ما را از همدیگر جدا می کند، افزود: ما امروز بر وحدت مجدد جهان اسلام و تشکیل تمدن اسلامی در سایه اسلام نیاز داریم.
وی خطاب به اندیشمندان ترکیه با بیان این که 'ما آن گونه که شما می اندیشید، نیستیم و شما هم آن گونه که ما اندیشیم نیستید' اظهار کرد: شناخت کنونی ما از همدیگر ناکافی و از زبان طرف سوم و بیگانه است.
رحیم پور ازغدی اضافه کرد: در جهان اسلام کلمه روشنفکری بیشتر به روشنگری نیاز دارد چرا که در طیف وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد.
وی اظهار کرد: جهان اسلام رشنفکر نداشته بلکه بیشتر مترجم دارد و پرسش های اساسی که باید توسط روشنفکران مطرح شده و پاسخ یابی شود، در جهان اسلام مطرح نشده چرا که آنها نه قدرت و نه جرات طرح پرسش های رادیکال را ندارند.
وی اضافه کرد: مسابقه گذاشتن برای ترجمه آثار غربی به معنای روشنفکر بودن نیست ولی این جریان ترجمه بیش از 100 سال است که در جهان اسلام رواج دارد.
این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی همچنین گفت: در سده های اخیر برخی از افراد با شعار اصلاح، در صدد مخالفت با اسلام بوده اند و برخی هم با طرح عبارت روشنفکر دینی بدون مشخص کردن تعریف از دین، به فضای روشنفکری مسیری در راستای ترجمه افکار غربی داده اند.
وی با طرح سوال روشنفکر کیست؟ افزود: این سوال در زمان اقتدار جهان اسلام مطرح نبود چرا که مقیاس روشنفکری جهان غرب نبود ولی از زمانی که شکست جهان اسلام در برابر غرب آغاز شد، روشنفکری به معنای فرار از دین و دنبال جریان فکری غرب شدن رواج یافت و ترجمه جای خالی اندیشه را پر کرد و این روند همچنان ادامه دارد.
وی اضافه کرد: در جهان اسلام افول قدرت و ثروت مقارن با افول دین شد ولی در جهان غرب افول دین منجر به افزایش ثروت و قدرت شد و بر این اساس، روشنفکرانی که مدعی کنار گذاشتن دین برای رسیدن به قدرت و ثروت هستند، موضوع را باید از این منظر ببینند.
وی تاکید کرد: امروزه ترجمه آثار غربی در جهان اسلام هنوز قطع نشده و اگر هم قطع شود، روشنفکران ما حرفی برای گفتن ندارند.
رحیم پور ازغدی با اشاره به بیداری جامعه ایران و ترکیه در برابر تمدن غرب و جریان روشنفکری غربی اضافه کرد: امروزه پرسش اصلی روشنفکری در جهان اسلام این است که 'چه خواهید ساخت؟' و بر این اساس روشنفکری امروزی باید از حالت منفعل ترجمه محور خارج شده و به حالت فاعل و فعال تبدیل شود.
وی تاکید کرد: امروز ما باید به این پرسش پاسخ دهیم که چگونه تمدن جدید و معاصر بسازیم و چگونه به شکل دینی و معاصر زندگی کنیم و با چه روشی از فلسفه غربی به فلسفه اسلامی رسیده و با عقل آشتی کنیم؟
در این همایش یک روزه، سخنرانان ایرانی و ترک در خصوص پایه های فلسفی روشنفکری، روشنفکری دینی، پایه های جنبش روشنفکری در ایران و ترکیه، نوگرایی دینی، حلقه های اتصال فرهنگی ایران و ترکیه، اندیشه روشنفکری در ترکیه و ایران قدیم و جدید، مشروطیت و جمهوریت در ایران و ترکیه، روشنفکری دینی در ایران بعد از انقلاب، باورهای دینی و روشنفکری، تاثیرات مدرنیته در دین و تاثیر روشنفکری در حقوق بشر به مباحثه و ارائه نظر پرداختند.
