پنجشنبه ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 March 28 - ۱۷ رمضان ۱۴۴۵
۰۶ فروردين ۱۳۹۷ - ۱۴:۴۳
آنچه بیژن زنگنه دنبال می‌کرد، روزهای سختی را برایش در سال ۹۶ رقم زد

صنعت نفت؛جتجالی اما پربازده

اگر بگوییم شاگرد اول اقتصاد 96،بیراه نگفته ایم.وزارتخانه ای که بیشترین قرارداد سرمایه گذاری خارجی را در سال 96 بست و با وجود رشد صادراتی غیرنفتی در سالهای گذشته اما نفت،همچنان بخش اعظمی از درآمدهای اقتصاد ایران را تامین می کند.
کد خبر: ۲۱۰۳۸۵
صنعت نفت در سال 96 یکی از پرچالش ترین وزارتخانه ها بعد از خارجه و اقتصاد بود؛رویدادهایی که بخشی از آن حل و فصل اختلاف نظرهای داخلی و بخشی به حل منازعات بین المللی اختصاص یافت.

اگر امضای تفاهم نامه با توتال فرانسه،افتتاح فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج فارس،آغاز صادرات نفت به عراق و افتتاح 5 فاز از فازهای باقیمانده پارس جنوبی مهمترین رویدادهای صنعت نفت 96 نباشد،بی شک در صدر خبرسازترین اخبار اقتصادی کشور قرار گرفته است.هرچند در این میان خبرسازی ماجرای طرح جدید تحریم ایران توسط سنای آمریکا و یا اختلاف نظر با هند بر سر میدان نفتی فرزادB هم نباید نادیده گرفت و مهمتر از آن موضع ایران در اجلاس اوپک که به تمدید قرارداد کاهش تولید نفت منجر شد.

در عرصه بین المللی سال 96 برای صنعت نفت هم سال خوش یمنی بود.سالی که با اصرار اوپکی ها بر ادامه قرارداد کاهش تولید نفت،قیمت ها از نیمه دوم سال شروع به افزایش کرد و در پایان سال 96 از 60 دلار گذشت.اتفاقی که برای کشورهای عضو اوپک نوید بهبود اوضاع صنعت نفت را می داد،هرچند این روزها با شدت گرفتن تولید نفت شیل آمریکا، اوپکی ها نگران شده اند،اما به نظر می‌رسد که اعضای اوپک از جمله ایران بر ادامه سهمیه بندی و حفظ سهمیه های مقرر اصرار دارند.

یک بهار و چند گل

از همان روزهای نخست فروردین 96 خبرها حکایت از سال خوب برای صنعت نفت داشت.سفرحسن روحانی رییس جمهور به روسیه که طی آن یادداشت تفاهم همکاری میان شرکت ملی نفت ایران و هلدینگ زمین شناسی روسیه و یادداشت تفاهم همکاری میان شرکت ملی نفت ایران و شرکت گازپروم روسیه در زمینه گاز امضا شدند،همگی نشانه هایی بود که حکایت از آن داشت ایران و روسیه، قصد دارند همکاری های نفتی و گازی خود را گسترش دهند.بهار که با این قرارداد به پایان رسید، زاروبژ نفت روسیه هم خود را آماده می کرد تا قراردادی برای میدان نفتی پایدار ببندد.قراردادی که در آخرین ماه سال 96 به ثمر نشست.

اگر آغاز سال با تفاهم نامه های بین المللی برای صنعت نفت کلید خورد،بهار به نیمه نرسیده مجادلات نفتی ایران و هند برسر توسعه میدان فرزاد ب بالا گرفت.هندی ها تهدید می کردند که اگر ایران شرایط آنها را برای حضور در این میدان نپذیرد،آنها هم میزان خرید نفت خود از ایران را در سال ۲۰۱۷، به میزان یک پنجم کاهش می دهند.بیژن زنگنه،فرمانده نفت اما در پاسخ به این تهدید گفته بود که نمی‌توان با زبان تهدید قرارداد نوشت و در صورتی که هند واردات نفت خود را از ایران کاهش دهد، ایران ضرر نمی‌کند، چرا که نفت ایران به اندازه کافی مشتری دارد.

پس ازاین اتفاق، ایران در یک اقدام تلافی‌جویانه در برابر تصمیم دهلی نو برای کاهش واردات نفت، مهلت زمان پرداخت پول نفت برای پالایشگاه‌های هندی را یک سوم کاهش داد و هزینه حمل و نقل نفت به این پالایشگاه‌ها را نیز افزایش داد.

بهار 96 با افتتاح پنج فاز پارس جنوبی شامل طرح توسعه فازهای ۱۷و ۱۸، ۱۹، ۲۰ و ۲۱ و همچنین بهره برداری از لایه نفتی پارس جنوبی با حضور رئیس جمهورتکمیل تر شد.حسن روحانی همچنین چهار پروژه پتروشیمی را هم افتتاح کرد. در اردیبهشت 96 فاز نخست بنزین سازی پالایشگاه ستاره خلیج فارس افتتاح شد؛ افتتاح هایی که به جای شادی برای کشور که بعد از 15 سال میزان تولید گاز ایران را قطر برابر شده بود؛ تا مدتها محل انتقاد و حمله مخالفان دولت قرار گرفت که چرا حسن روحانی در آستانه انتخابات دور دوازدهم چنین افتتاح هایی را در دستور کار قرار داده است.

پایان فصل بهار اگرچه با خبر انتخاب دوباره حسن روحانی به عنوان دوازدهمین رییس جمهور ایران به پایان رسید،اما صنعت نفت در زمان رقابت های انتخاباتی و پس از آن یکی از پرچالش ترین و پربحث ترین بخش اقتصاد سیاسی کشور در انتخابات بود.بارها نام وزیر نفت و سیاست های او در رقابت های انتخاباتی له یا علیه به میان آمد که در میان وزارتخانه های اقتصادی کمتر وزارتخانه ای اینچنین به بحث کشیده شد.

بهار با طرح جدید تحریم ایران توسط سنای آمریکا به پایان رسید،تصمیمی که موجب نگرانی برای صنعت نفت ایران و سرنوشت قراردادهای جدید نفتی شد.اگرچه پاتریک پویان مدیرعامل توتال در واکنش به تصمیم سناتورهای آمریکایی مصمم به امضای قرارداد بود،اما شک و شبهه تا روز قرارداد همچنان باقی بود.

قراردادهایی که تابستان رسید

 مهمترین رویداد صنعت نفت  سال 96 در تیرماه افتاد؛رویدادی که بازتاب گسترده جهانی داشت،آنهم درست بعد از آنکه سناتورهای آمریکایی به دنبال تحریم ایران و محدود کردن صنعت نفت ایران را داشتند. قرارداد توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی بین شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی به رهبری توتال فرانسه در12 تیرماه به امضا رسید.

قراردادی که در ردیف نخستین قرارداد از مدل جدید قراردادهای نفتی بود.دراین قرارداد سهم توتال فرانسه در کنسرسیوم ۵۰,۱ درصد، سهم شرکت چینی CNPC سی درصد و سهم شرکت پتروپارس ۱۹.۹ درصد تعیین شد. ارزش این قرارداد بیش از ۴.۸ میلیارد دلار، مدت آن ۲۰ سال و قابل تمدید به مدت ۵ سال اعلام شد.

بیژن زنگنه وزیر نفت در مراسم امضای قرارداد گفت که« این قرارداد دستاورد برجام و دستاورد انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۲۹ اردیبهشت است.»

پس از امضای این قرارداد در داخل کشور حملات تازه ای به وزارت نفت  کلید خورد.نخستین مقابله  طرح سه فوریتی مجلس برای توقف قرارداد توتال بود که پس از بحث های بسیارسرانجام این طرح به رای گیری نرسید و از دستور کار مجلس خارج شد.

شهریور 96 بیژن زنگنه که از سوی حسن روحانی به عنوان وزیر نفت به مجلس معرفی شده بود،توانست با 230 رای موافق،35 رای مخالف و 23 رای ممتنع برای دهمین بار از مجلس رای اعتماد بگیرد.

زنگنه در جریان رای اعتماد خود در مجلس یک جمله کلیدی گفت:« اگر بخواهيم صنعت نفت پيش برود طبق همين برنامه اي كه شما همه ما را متعهد به اجراي آن مي دانيد 200 ميليارد دلار در صنعت نفت ايران طي 5 سال بايد سرمايه گذاري و از اين مقدار نزديك 130 ميليارد دلار منابع خارجي بايد جذب شود و اگر بخواهيم اين منابع خارجي را جذب كنيم و به همراه ساير منابع در بخش هاي بالادستي و پايين دستي رونقي مي توان در اقتصاد كشور ايجاد كرد.»

آنچه زنگنه بر آن تاکید داشت روزهای سختی را برای او در سال 96 در برابر مخالفان داخلی و  خارجی رقم زد.

پاییز با حادثه،زمستان کم حاشیه

پاییز 96 برای صنعت نفت با حادثه تلخ آتش گرفتن چاه شماره 147 رگ سفید همراه بود. حادثه ای تلخ که 48 روز در صدر اخبار کشور قرار گرفت.

بعدازظهر روز هفتم آبان ماه بود که چاه شماره 147 میدان نفتی رگ سفید هنگام عملیات حفاری به‌دلیل فوران گاز، منفجر شد که این انفجار موجب آتش‌سوزی در دکل حفاری 95 فتح شرکت ملی حفاری شد. در همان ساعات ابتدایی خبر جان باختن دو تن از نیروهای شرکت ملی حفاری ایران که در دکل شماره 95 حاضر بودند، حادثه را دردناک تر کرد.

چاه147 میدان رگ سفید وقتی دچار  فوران شد و در کوتاهترین زمان، کوهی از دود و آتش ایجاد کرد. شدت فوران آتش به حدی بود که دکل شماره 95 فتح در همان لحظات اولیه به کلی ذوب شد. آتش با سرعت باورنکردنی همه چیز را نابود کرد . اما سرانجام پس از ۵۸ روز عملیات، توسط کارشناسان شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب و شرکت ملی حفاری ایران و ثبت رکوردهای بی سابقه مهار شد.

حادثه ای که بنا به گفته کارشناسان حدود 580 هزار بشکه نفت خام این میدان در آتش سوخت که با در نظرگرفتن متوسط قیمت 60 دلاری برای هر بشکه نفت خام، در این حادثه فقط در بخش نفت و بدون در نظر گرفتن زیان های بسیاری که به میدان و تجهیزات آن وارد شده، 34 میلیون و 800 هزار دلار زیان متوجه کشور کرد.

دومین خبرساز پاییز حواشی اجلاس 173 اوپک در وین بود.موضع ایران برای تمدید قرارداد کاهش تولید نفت خام همراهی با اوپک بود،اما این اجلاس برای ایران حاشیه های داغی هم داشت.از ملاقات زنگنه با مدیرعامل لوک اویل گرفته تا امضای قرارداد  صادرات گاز به عمان برای تولید ال ان جی و دیگری سوآپ نفت کرکوک عراق به شمال و جنوب کشور که سبب شد ارتباطاتی استراتژیک در منطقه رقم بخورد.

زنگنه پس از دیدار با وزیر نفت عراق درباره قرارداد صادرات گاز به عمان گفته بود:« با عمان قراردادی را امضا کردیم که کار صادرات گاز به این کشور را تسریع می‌کند. قرار است ظرف یک ماه آینده دو طرف قرارداد، کارشناسان و تیم‌هایی را مشخص کنند تا بعد از انجام کارهای کارشناسی در جلسه وزیران که یک ماه دیگر یعنی اوایل ٢٠١٨ برگزار می‌شود، به جمع‌بندی برسیم و وارد فاز عملیاتی شویم.»

سومین اتفاق خبرساز پاییز امضای قرارداد سوآپ نفت خام کرکوک عراق بود.آنطور که فرمانده نفت گفته بود،این توافق در حاشیه اجلاس 173 اوپک با با وزیر نفت عراق صورت گرفت که در نتیجه آن ایران نفت عراق را در تنگ فنی لرستان تحویل خواهد گرفت و سپس سوآپ خواهد کرد.

مطابق قرارداد در مرحله نخست از طریق حمل و نقل جاده‌ای و سپس از طریق خط لوله انجام خواهد شد. درمورد آوردن نفت خام از کرکوک به ایران هفته آینده قرارداد آن امضا می‌شود و پیش‌بینی شده که حجم آن تا ٦٠ هزار بشکه در روز برسد.

زمستان 96 اگرچه فصل سردی نبود،اما در روزهای نخست بهمن ماه که برف کشور را غافل گیر کرد،یکبار دیگر وزارت نفت توانست از امتحان بدون قطعی گاز موفق بیرون بیاید.

و سرانجام در روزهای آخر سال 96 قراردادی با روس ها به امضا رسید که براساس آن شرکت زاروبژنفت روسیه با سهم 80 درصدی به همراه شرکت خصوصی دانا انرژی با سهم 20 درصدی قراردادی به ارزش 742 میلیون دلاری توسعه میادین نفتی پایدار غرب و آبان در استان ایلام را با شرکت ملی نفت ایران امضاء کردند.

قراردادی که بنا بود تولید نفت از این میادین در حال تولید را بالا ببرند. این قرارداد 10 ساله است که قابلیت تمدید تا 20 سال را دارد.براساس قرارداد،مقرر شده تا تولید نفت بصورت تجمیعی از این دو میدان، در مدت 10 سال به میزان 67 میلیون بشکه افزایش یابد.

اگر این قرارداد بسته نمی شد میادین پایدار غرب و آبان مجموعا 38 میلیون بشکه در ده سال آینده نفت تولید می کردند. با انعقاد این قرارداد وزارت نفت انتظار دارد تا تولید نفت این دو میدان در ده سال پیش رو، به 105 میلیون بشکه برسد، که با قیمت های امروز نفت می تواند 4 میلیارد دلار برای ایران درآمد ایجاد کند.

نظر شما در این رابطه چیست
آخرین اخبار