به گزارش ایران اکونومیست؛ طالقان مرکز شهرستان طالقان از استان البرز ایران، در منطقه‌ای ییلاقی در میان رشته کوه البرز و در 120 کیلومتری شمال غربی تهران قرار گرفته است.
شهر طالقان به لحاظ قرار گرفتن در رشته کوههای البرز میانی دارای آب و هوای کوهستانی و ییلاقی است به همین دلیل دارای جمعیت فصلی بوده و در تابستان جمعیت آن به بیش از 12 هزار نفر می‌رسد، این در حالیست که جمعیت ثابت شهر طالقان حدود پنج هزار نفر است.
طالقانی‌ها تات هستند و به زبان تاتی از زبان‌های ایرانی شمال غربی سخن می‌رانند.
**شماری از جاذبه های گردشگری طالقان
- منزل آیت‌الله طالقانی در گلیرد و یادمان درویش عبدالمجید طالقانی در مهران از آثار دیدنی و تاریخی و فرهنگی طالقان به شمار می‌آیند.
- از دیگر آثار و بناهای تاریخی طالقان - مصون مانده از آسیب‌های طبیعی - می‌توان به برخی قلعه‌ها، امامزاده‌ها، مقابر، حمام‌ها و آسیاب‌های آبی اشاره کرد.
- بقعهٔ شیخ حسین الهی معروف به جد بزرگوار در روستای دیزان، جنب مسجد آیت‌الله شیخ مرتضی دیزانی
- ارژنگ قلعه در میناوند، قلعه منصور و قلعه کیقباد در شمال هرنج، قلعه دختر در گته ده، قلعه پراچان و قلعه فالیس، امامزاده هارون در جوستان، شاه محمد حنیفه در کرکبود، امامزاده زکریا در میراش، امامزاده ابراهیم در در تکیه ناوه و نیز امامزاده‌های روستاهای سیدآباد، اورازان، کش، کشرود، کلاه رود، اسفاران، خچره، بقعه میر در وشته و مقبره پیران در دیزان، مهران، گته ده و اوانک، بقایای آسیاب‌های آبی در برخی از روستاها و نیز آثار نهر بزرگ انتقال آب از طالقان به قزوین در امتداد قله‌های رشته کوههای جنوبی طالقان، بسیار دیدنی است.
- حمام قدیمی دیزان- قلاسی- آقای باغ- هفت قلای سی- قلا یاک- طاقی لایه (ساعت آفتابی اهالی روستا) در روستای دیزان (وجود اسامی مانند قلایاک، قلاسی، هفت قلای سی، نشان از قدمت تاریخی دیزان و وجود قلعه‌های متعدد در زمانهای گذشته این روستا است.
- قلعه ارژنک در بالای قله قلادوش واقع در میناوند قرار دارد.
- مرتفع‌ترین آبشار طالقان: در روستای بزجواقع است که نامش « شل بن»است.
- یخچال طبیعی: واقع در روستای خودکاوند یکی از روستاهای میان طالقان - یخچال مذکور در اسپی سنگ خودکاوند بالاتر از دره نرکده شفت واقع است.
آنچه به ارتفاعات و قله های طالقان زیبای درخور و ظرافتی دلچسب و جان افزا می دهد وجود مزارع سرسبز و پر گل و گلگشت های با طراوت و مفرح و تفرجگاه های دامنه ای است. گوناگونی و زیبایی دامنه های کوه های طالقان یکی از ویژگی های کم نظیر این منطقه است.
در فواصل بین کوه های طالقان روستاهای متعدد و مزارع نسبتا هموار وجود دارد که طالقان را به لحاظ طبیعی از جلوه های چندگانه ای از زیبایی های توام با دشت و کوه بهره مند می سازد. طالقان تنها عزیمتگاه کوهنوردان نیست بلکه تفرجگاهی معتدل برای خانواده ها نیز هست.
این ویژگی به ویژه در سالیان اخیر توجه و علاقه بسیاری از گردشگران را به طالقان جلب کرده است، با توجه به نزدیکی این بخش به کانون های اصلی جمعیت شهری نظیر تهران، اجرای برنامه های یک روزه برای بهره مندی از گلگشت های طالقان امکان پذیر است.
** معروف ترین گل گشت های طالقان :
1- مسیر پیاده رو روستای حسنجون به مزرعه دو روان، بارزترین ویژگی این مسیر زیبا وجود درختان گردو در حاشیه جویبار آن در تمام طول مسیراست.
2- مسیر پیاده رو روستای گوران به روستای اورازان از پر درخت ترین دره های طالقان به شمار می رود، این مسیر در فصل زمستان دارای جلوه منحصر به فرد تنگه اورازان از زیباترین مناطق طالقان است. وجود یخشارهای مرتفع درحاشیه این تنگه خاکی و زندگی جانوری ویژه، از نوادر طبیعت طالقان محسوب می شود.
3- مسیر پیاده رو روستای خچیره به هفت چشمه: روستای خچیره از با طراوت ترین و زیباترین روستاهای طالقان است که به حق، کلمه خچیر و نیکو را بر آن نهاده اند. این مسیر در واقع مسیر صعود به قلعه وارکش است که در فصل تابستان نیز طراوت ویژه ای دارد.
4- گلگشت گته ده به دختر قلعه گته ده که مسیر صعود به قله کاهار بزرگ نیز هست.
5- گلگشت دیگر کته ده به مندانین که مسیر صعود به قله میان کاهار است.
6- گلگشت تکیه ناوه به عالی سر که بهترین دیدار از آن، فصل آن پاییز و جلوه رنگ آمیزی برگهای درختان است.
7- مسیر پیاده رو جنگل آسفاران از رودخانه به روستای آسفاران که متاسفانه اخیرا با احداث جاده دسترسی به روستا آن را مورد تخریب قرار داده اند.
8- مسیر باغ کوچه روستای کوئین به چشمه سار زیبای آن
ویژگی های عمده طبیعی طالقان، به راستی این منطقه سرسبز و پر جاذبه را همچون نگینی سبز بر سینه ستبر کشور ایران درخشان ساخته است.
یکی دیگر از دلایل توجه کوهنوردان به طالقان نیز وجود رشته کوه طالقان است.
طالقان از دیرباز مورد توجه کوهنوردان بوده و شاید یکی از عمده ترین دلیل آن وجود رشته کوه طالقان با یکی از بلندترین رشته کوه های ایران یعنی تخت سلیمان هم مرز است.
روستای پراچان یکی از روستاهای مبدا صعود به قله مرتفع تخت سلیمان و علم کوه و دیگر قلل محسوب می شود، این روستا از معدود اماکنی است که می توان از آن، بیش از 26 قله با ارتفاع بیش از 3500 متر صعود کرد و سه مسیر پیاده رو مشهور به رود بارک، کلاردشت و دره سه هزار دارد که این ویژگی را در کمتر روستای ایران می توان سراغ گرفت.
سد مخزنی طالقان که چند سال پیش افتتاح شد، با ظرفیت 420 میلیون متر مکعب که بر روی شاهرود ساخته شده، نقطه عطف مهمی در تاریخ، جغرافیا و محیط زیست منطقه محسوب می شود و تحولات و آثار عظیمی را از خود بر جای خواهد گذاشت.
دریاچه که در پشت سد (از کرج تا شهرک طالقان 82 کیلومتر) قرار دارد دارای محیطی بسیار جذاب و دلنشین است.
کرانه های اطراف این دریاچه به صورت خلیج های کوچکی به داخل مصب رودخانه های دائمی و فصلی که از قدیم الایام به طالقان رود سرازیر می شده اند پیش‌روی کرده است و باعث به وجود آمدن مناظر بسیار بدیعی از پیش‌روی آب به خشکی شده اند.
آب این دریاچه سبز رنگ بوده و دارای چندین نوع ماهی از جمله کولی است.
