به گزارش ایران اکونومیست؛ قانون معاینه فنی خودروها یکی از تدابیر اصلی درپیش گرفته شده همزمان با تشدید آلودگی هوای شهرها در سال های اخیر است. بر پایه مطالعات صورت گرفته معاینه فنی خودروها، افزون بر تامین و تضمین سلامتی سرنشینان خودرو، دست کم 10 درصد از آلودگی هوا می کاهد.
همچنین براساس قانون هوای پاک، دوره معافیت انجام معاینه فنی از زمان تولید، برای وسایل نقلیه شخصی و دولتی به چهارسال و برای وسایل نقلیه عمومی به یکسال کاهش یافت. در این میان راهنمایی و رانندگی نیروی انتظامی موظف شد تا وسایل نقلیه ای که نسبت به دریافت گواهی معاینه فنی خودداری کرده یا انقضای گواهی آنان به اتمام رسیده، متوقف و جریمه صادر کنند. خودروهای فاقد معاینه فنی روزانه مبلغ 50 هزار تومان به صورت مکانیزه توسط دوربین یا پلیس جریمه می شوند.
این در حالی است که با وجود تلاش های موجود در سنجش سلامت خودروها و موتورسیکلت ها، شاهد گلایه و نقدهایی نسبت به اجرای این طرح هستیم؛ از مجهز نبودن مراکز معاینه فنی گرفته تا صدور برگه های جعلی معاینه فنی.
در این زمینه، «سید غفار وهابی» معاون بهره برداری ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران ضمن اشاره به نظارت دقیق و تلاش این ستاد برای سنجش سلامت خودروهای شخصی، موتورسیکلت ها و ناوگان حمل و نقل عمومی، از اجرای طرح هایی با هدف مقابله با جعل برگه معاینه و لزوم برابری سن معاینه فنی با سن گارانتی خودروها سخن گفت. مشروح این گفت وگو از این قرار است:
** ساماندهی خودروهای آلاینده با طرح معاینه فنی ویژه
بهبود وضعیت آلایندگی شهرهایی چون پایتخت از اهداف اصلی سیاست های ستاد مرکزی معاینه فنی شهر تهران است. در همین راستا در سال 1396 نیز این سازمان طرح معاینه برتر یا ویژه شهر تهران را پیشنهاد داد که با آن موافقت شد.
وهابی با توجه به وجود برخی ابهامات و پرسش ها در باره طرح معاینه فنی ویژه گفت: این معاینه فنی به طور دقیق همانند معاینه هایی است که در حال حاضر صورت می گیرد با این تفاوت که آلایندگی خودرو در دور بالا در این بررسی سنجیده می شود. این مساله باعث می شود تا شرایط استاندارد تری برای معاینه فنی در شهر تهران پیاده شود.
در حال حاضر برای همه خودروهایی که به مراکز معاینه فنی مراجعه می کنند، معاینه ویژه اجرا می شود. اگر خودرویی توانایی و شرایط احراز آن را نداشت تنها گواهی معاینه معمولی اعطا می شود اما این به این معنا نیست در این نوع گواهی، سنجش به صورت کامل صورت نگیرد.
معاون بهره برداری ستاد معاینه فنی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا شرایط ویژه ای برای دارندگان این نوع از معاینه فنی تدبیر شده است؟ گفت: هر یک از خودروهای دارای معاینه فنی می توانند از طرح ترافیک استفاده کنند اما دارنده خودرویی که برگه معاینه فنی ویژه را دریافت کرده است در عوارض ورود به محدوده ترافیک و هزینه آن مشمول تخفیف خواهد شد.
به گفته وی، هر خودرویی که دارای آلایندگی کمتر و سلامت بیشتری باشد از تخفیفات 20 درصدی برای ورود به محدوده طرح ترافیک بهره مند خواهد شد.
** کسادی بازار فروش معاینه فنی با راه اندازی سامانه سیمفا
از زمان اجباری شدن برگه معاینه فنی تاکنون، عده ای سودجو اقدام به ارائه برگه معاینه فنی در برابر دریافت مبالغی کردند اما اجرای طرحی به نام سیمفا و تجهیز مراکز معاینه فنی خودرو به دوربین ثبت پلاک، امکان خرید و فروش برگه معاینه را با مشکل روبه رو ساخته است اگرچه هنوز در حومه تهران و شهرستان ها این معضل تا اندازه پابرجاست.
با راه اندازی سامانه ای یکپارچه به نام سیمفا در سطح کشور اطلاعات خودروهایی که به مراکز فنی سراسر کشور مراجعه می کنند، به صورت خودکار به بانک اطلاعاتی پلیس وارد شده و به این ترتیب پلیس احاطه بیشتری به اجرای این قانون خواهد داشت و چنانچه خودرویی به این مراکز مراجعه نکند، به صورت نرم افزاری جریمه می شود.
وهابی درباره وجود موضوعی به عنوان فروش تلفنی برگه معاینه فنی، عنوان کرد که این تخلف در سال های گذشته بیشتر بوده و با تدابیر صورت گرفته در حال حاضر به کمترین میزان خود رسیده است. تخلف های اندک موجود نیز در مراکز شهرهای اطراف تهران مانند رباط کریم و ورامین صورت می گیرد.
راه اندازی سامانه سیمفا مهمترین اقدام تازه ستاد معاینه فنی برای پایان دادن به خرید و فروش معاینه فنی بود. وی با بیان اینکه جعل در مدارک مختلف مانند معاینه فنی، شناسنامه یا پایان خدمت به معنای نقص در سیستم نیست، تصریح کرد: راه اندازی سامانه سیمفا با هدف مقابله با ارایه معاینه فنی جعلی، یکی از مهمترین اقداماتی بود که بازار این تخلف را کساد کرده است. شهروندان در این سامانه می توانند برگه های معاینه فنی خود را بررسی کنند. نصب دوربین های پلاک خوان در همه مراکز معاینه فنی تهران نیز گام دیگری است با ثبت پلاک خودروی وارد شده به مرکز، راه را برای سایر تخلفات می بندد. سیمفا امکان کنترل آنلاین اطلاعات خودرو و مالک را برقرار می سازد و امکان دخالت فرد در صدور یا عدم صدور یک معاینه فنی را به کمترین میزان رسانده است.
** تجهیز امکانات؛ گامی به سوی افزایش کیفیت خدمات
این مسئول ستاد مرکزی معاینه فنی شهر تهران در پاسخ به برخی انتقادات مبنی بر مجهز نبودن مراکز معاینه فنی یا اجرای ناقص و سهل گیری مراحل بررسی و سنجش سلامت خودرو عنوان کرد: ستاد مرکزی معاینه فنی به دنبال تحقق دو رویکرد مشخص یعنی ارتقای کمی و کیفی است. در ارتقا کمی براساس قوانین بالادستی ستاد معاینه فنی مکلف به افزایش مراکز و ظرفیت پذیرش در شهر تهران می باشد و در خصوص ارتقا کیفی بروز رسانی تجهیزات ،کالیبره بودن تجهیزات تست،آموزش کارکنان ،ارتقا بحث های نظارتی از لحاظ سخت افزاری و نرم افزاری.
وی افزود: به جرات و با تاکید می گوییم که مراکز معاینه فنی از نظر تجهیزات و به روز بودن امکانات با بسیاری از کشورهای اروپایی برابری می کند. در این میان مسائلی مانند عدم مراجعه به تعمیرگاه های مجاز و همچنین نبود نگاه همچنین در تلاشیم تا با ارتباط با دانشگاه های معتبر داخلی و فعالان این حوزه امکانات را به روزرسانی و بومی سازی کنیم. تکریم ارباب رجوع و مشتری مداری نیز از دیگر تلاش های این ستاد برای ارائه خدمات بیشتر است.
در تکمیل این مسئله و میزان اهمیت ارتقای کیفی برای مجموعه بایستی به پیاده سازی نظام مدیریت امور مشتریان در مجموعه و ایجاد درگاه های ارتباطی دوسویه جدید با مشتریان مانند سیستم نوبت دهی آنلاین، سامانه پاسخگو 41787،کانال تلگرامی،سامانه پیامکی 2000112 جهت اعلام طول صف،پرتال رسمی ستاد معاینه فنی ،پنل' از من بپرسید' در مراکز جهت پاسخگوئی سئوالات فنی اشاره شود.
** لزوم تناسب میان سن معاینه فنی و گارانتی
چالش اصلی کنونی این حوزه، سن معاینه است. اگرچه بر اساس قانون هوای پاک سن معاینه فنی با یک سال کاهش به چهار سال تقلیل یافت اما یکسان سازی و برقراری نظم، میان مدت زمان گارانتی خودرو و معاینه فنی اصلی ترین مطالبه فعالان این بخش است. چرا که از نگاه آنان سن معاینه باید از سن گارانتی خودرو کمتر باشد و تا زمانی که خودرو شامل خدمات گارانتی می شود، نقایص تشخیص داده شده در بررسی فنی خودرو از طریق گارانتی قابل پیگیری و اصلاح خواهد بود.
در این صورت، مالکان خودرو به دلیل استفاده از گارانتی برای رفع نقص خودرو، تمایل بیشتری به مراجعه مراکز معاینه فنی خواهند داشت و هزینه های کمتری را متقبل خواهند شد.
وهابی در این باره گفت: درخواست ما این است که سن معاینه فنی از سن گارانتی خودرو کمتر باشد. چرا که در مدت گارانتی، فرد اقدام به رفع نقص خواهد کرد. پیشنهاد ما کاهش ممنوعیت معاینه فنی به دو سال است. اگرچه اقدام مجلس در کاهش یک ساله نیز گام روبه جلویی بود و بخشی از مشکلات را مرتفع ساخت.
ارتقای سیستم معاینه فنی و سخت گیری های جدی در باره سلامت خودروها اگرچه نتوانسته به گونه ای عمل کند که دیگر شاهد تردد خودروها و موتورسیکلت ها با آلایندگی بالا در سطح شهرها نباشیم اما تا اندازه زیادی از تشدید این وضعیت و افزایش آلودگی خودداری کرده است. به طور حتم، تعمیق همکاری و هماهنگی بیشتر میان سازمان های مربوط مانند راهنمایی و رانندگی، حفاظت محیط زیست و نیروی انتظامی در کنار تقویت تجهیزات، نظارت دقیق تر بر سلامت خودروها و اعمال قوانین سختگیرانه در برابر وسایل حمل و نقل عمومی بر سلامت خودروها خواهد افزود و هدف اصلی یعنی کاهش 10 درصدی آلودگی هوا را محقق خواهد ساخت.
