به گزارش ایران اکونومیست، پرورش شترمرغ به دلیل سازگاری با محیط زیست و آب و هوای متفاوت (از 30 درجه سانتی گراد زیر صفر تا پنجاه درجه سانتی گراد بالای صفر) در استان مرکزی ایده آل و کم هزینه است و تنها با حصارکشی بر روی زمین‌های خاکی و ایجاد سایه بان می‌توان این مهم را عملی کرد اما، آنچه در این صنعت اهمیت دارد سرمایه گذاری بر فعالیت های جانبی و فرآوری محصولات است.
پرورش شترمرغ به دلیل رشد سریع و تولید مثل بالا مقرون به صرفه است و بهره مندی از گوشت قرمز کم چرب و کم کلسترول با طبیعتی گرم و دارای آهن، پوست نرم، لطیف و با مقاومت برای تولید چرم با کیفیت و روغن سرشار از امگا 3، 6 و 9 تنها بخشی از مزایای پرورش این گونه از طیور است.
گوشت شترمرغ به دلیل استفاده نشدن آنتی‌بیوتیک و دارا بودن کمترین چربی و املاح بالا نسبت به سایر گوشت‌های قرمز اهمیت خود را در حفظ سلامت جامعه نمایان می‌سازد.
بزرگترین واحد پرورش شترمرغ ایران و خاورمیانه در شهرستان زرندیه از توابع استان مرکزی قرار دارد و نبود واحد فرآوری در این مجتمع از مشکلاتی است که سبب شده ارزش افزوده بهره گیری از این پرنده مفید به طور کامل حاصل نشود و سود ناشی از پرورش شترمرغ به جیب دلالان و واسطه ها سرازیر شود.
ایجاد کشتارگاه و واحد فرآوری شترمرغ استان مرکزی کاهش هزینه قیمت گوشت برای مصرف کنندگان و افزایش درآمد برای پرورش دهندگان شترمرغ را به همراه دارد.
خلاء واحدهای فرآوری صادرات خام گوشت و پوست شترمرغ و واردات چرم با چند برابر قیمت در استان و کشور را به همراه داشته است و راه اندازی این واحدها ضمن افزایش درآمد برای تولیدکنندگان ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی را سبب می شود.
مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی در این زمینه گفت: بزرگترین واحد پرورش شترمرغ ایران و خاورمیانه به ظرفیت 29 هزار و 100 قطعه در 97 واحد تولیدی در مجتمع پرورش شترمرغ شهرستان زرندیه این استان قرار دارد.
حمیدرضا اخوان افزود: اکنون 2 واحد پرورش شترمرغ در آشتیان، یک واحد ساوه، یک واحد جوجه کشی در شازند، چهار واحد در اراک و 78 واحد در شهرستان زرندیه فعالیت دارند.
وی، ظرفیت واحدهای فعال پرورش شترمرغ استان مرکزی را 27 هزار و 290 قطعه عنوان کرد و ادامه داد: از واحد های پرورش شترمرغ استان 84 واحد به ظرفیت 26 هزار و 600 قطعه در زمینه تولید گوشت و پوست و پنج به ظرفیت 690 قطعه در حوزه مولد فعالیت دارند.
مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی خاطر نشان کرد: این واحدها به دلیل برخی مشکلات اقتصادی و فراهم نبودن زیرساخت ها پرورش شترمرغ با 40 درصد ظرفیت به فعالیت اشتغال دارند.
اخوان، از صدور پروانه تاسیس 26 واحد پرورش شترمرغ به ظرفیت 12 هزار و 50 قطعه و 2 واحد مولد با ظرفیت 475 قطعه ای در استان مرکزی خبر داد و افزود: با بهره برداری از این واحدها 50 درصد به تولید گوشت شترمرغ در این استان افزوده می شود.
وی، بیشترین صرفه اقتصادی پرورش شترمرغ را در زمینه پوست و تولید چرم عنوان کرد و گفت: نبود واحدهای فرآوری موجب شده اکنون پوست شترمرغ و تولید سالمبون و پوست این پرنده توسط دلالان به صورت خام از تولیدکنندگان خریداری می شود و با 10 برابر قیمت در کشورهای دیگر به فروش می رسد.
مدیر امور طیور سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی ادامه داد: همچنین نبود کشتارگاه تخصصی شتر مرغ در استان مرکزی و کشور موجب شده است تولیدکنندگان برای فروش تولیدات به صورت تک تک سفارش گرفته و نسبت به فروش آن ها اقدام کنند.
اخوان گفت: ناآشنایی جامعه با خواص گوشت شتر مرغ موجب شده است که مردم نسبت به استفاده از گوشت گوسفند و گاو علاقه بیشتری از خود نشان دهند که رفع این نقیصه نیازمند فرهنگ سازی و آموزش از سوی مسئولان به جامعه دارد.
وی افزود: نبود نقدینگی در واحدهای پرورش شترمرغ از دیگر عوامل تحقق نیافتن فعالیت این واحدها با تمام ظرفیت است و برای بهبود ظرفیت تولید در این واحدها در بودجه سال آینده از محل تسهیلات اشتغال روستایی به بخش اختصاص یافته است.
مدیر صنایع تبدیلی سازمان جهاد کشاورزی استان مرکزی نیز در این خصوص گفت: مجوز ایجاد 2 کشتارگاه شترمرغ برای افزایش ارزش افزوده در این صنعت اکنون صادر شده و عملیات اجرایی در یکی از این مجوزها آغاز شده است که به دلیل کمبود اعتبارات به صورت نیمه کاره باقی مانده است.
رضا باجلان افزود: در شهرستان اراک نیز مجوز فرآوری چربی، تخم و محصولات شترمرغ در شهرستان اراک صادر شده که به دلیل مشکلات مالی و نداشتن شرایط دریافت تسهیلات به نتیجه نرسیده است.
وی، ایجاد واحدهای صنایع تبدیلی در صنعت شترمرغ برای جلوگیری از خام فروشی و افزایش ارزش افزوده در این صنعت را از برنامه های اولویت دار سازمان جهاد کشاورزی استان عنوان کرد و گفت: برای توسعه این صنعت زمینه پرداخت تسهیلات اشتغال روستایی فراهم است و متقاضیان می توانند در صورت داشتن شرایط لازم برای دریافت این تسهیلات اقدام کنند.
عضو هیات مدیره مجتمع شتر مرغ زرندیه نیز گفت: 90 واحد پرورش شترمرغ با ظرفیت تولید 27 هزار قطعه اکنون در قالب یک شرکت تعاونی در مجتمع شترمرغ این شهرستان به تولید اشتغال دارند.
پرویز شیبانی افزود: 77 فقره از این واحدها پروانه بهره برداری دریافت کرده اند که 30 واحد فعال است اما با کمتر از 50 درصد ظرفیت اشتغال فعالیت می کنند.
وی، کمبود نقدینگی و سرمایه در گردش را از مهمترین عوامل فعالیت واحدهای پرورش شترمرغ با کمتر از ظرفیت اسمی خود دانست و گفت: پرداخت تسهیلات با سود 18 درصد به بخش کشاورزی توجیه اقتصادی ندارد و این مهم تعطیلی واحدهای تولیدی این بخش را به همراه داشته است.
این تولیدکننده گوشت شترمرغ افزود: زمینه پرداخت تسهیلات خود اشتغالی روستایی به واحدهای پرورش شترمرغ فراهم شده و امید است با تسهیل در ضمانت نامه ها بستر دریافت این تسهیلات و افزایش تولید فراهم شود.
شیبانی اظهار کرد: یک واحد کشتارگاه شترمرغ در زندیه با بیش از 80 درصد پیشرفت فیزیکی در دست ساخت است که به دلیل مشکل نقدینگی و کمبود سرمایه نیمه کاره رها شده است.
وی ادامه داد: با ساخت و تجهیز کشتارگاه مجتمع شترمرغ زرندیه زمینه عرضه گوشت به صورت مستقیم در این مجتمع فراهم می شود، گوشت این پرنده با قیمت کمتری به دست مصرف کننده می رسد و و تولیدکنندگان نیز از سود بیشتری بهره مند می شود.
شیبانی خاطر نشان کرد: به دلیل نبود واحدهای فرآوری گوشت، پوست و تخم شتر مرغ در استان مرکزی تولیدات این واحدها به صورت خام و زنده فروخته می شود و از سوی دیگر چرم شترمرغ که بستر تولید آن در استان مرکزی وجود دارد، وارد می شود.
وی گفت: نبود واحدهای فرآوری در استان مرکزی موجب شده است که سالانه حدود 30 میلیون تخته پوست سالامبون با قیمت نازل به خارج از کشور صادر شود.
یکی از تولیدکنندگان مجتمع پرورش شترمرغ شهرستان زرندیه گفت: 90 واحد پرورش شترمرغ در این مجتمع وجود دارد که یک سوم این واحدها فعال است.
وحید جلالی ادامه داد: سال نخست ایجاد مجتمع شترمرغ زرندیه تسهیلاتی توسط بانک ملی دریافت شد که سود بالای این تسهیلات موجب شده برخی از واحدها دراین مجتمع تعطیل شوند.
وی، مشکلات اعتباری و کمبود آب را مهمترین چالش های موجود در حوزه پرورش شتر مرغ عنوان کرد و گفت:برای ایجاد واحد پرورش شتر در زرندیه مرغ یک میلیارد و 400 میلیون ریال تسهیلات از بانک های عامل دریافت شده است که به ازای آن چهار میلیارد و 200 میلیون ریال به بانک برگردانده شده و این مهم مشکلات اقتصادی فراوانی به همراه دارد.
جلالی، ظرفیت تولید مجتمع شترمرغ زرندیه را حدود سه هزار قطعه در سال عنوان کرد و گفت: برای فعالیت 100 درصدی این مجتمع هر واحد نیازمند چهار میلیارد ریال سرمایه در گردش است که به دلیل تسهیلات با نرخ سود 18 درصد، توجیه اقتصادی برای توسط تولیدکنندگان ندارد.
مرتضی تفنگساز یکی دیگر از تولیدکنندگان مجتمع شترمرغ زرندیه استان مرکزی نیز نبود بازارمناسب فروش، آب و واحدهای صنایع تبدیلی را از مهمترین مشکلات تولیدکنندگان استان مرکزی عنوان کرد و گفت: کشتارگاه این مجتمع با تخصیص 10 میلیارد ریال اعتبار تکمیل و زمینه فرآوری و عرضه گوشت به صورت مستقیم برای تولیدکنندگان فراهم می شود.
وی، نبود روشنایی معابر در مجتمع شترمرغ زرندیه را از دیگر مشکلات این واحدها دانست و افزود: تقاضای ایجاد روشنایی معابر به اداره برق داده شد اما این نهاد معتقد است ایجاد روشنایی در این مجتمع باید توسط تولیدکنندگان و واحدهای فعال در آن ایجاد شود.
این تولیدکننده شترمرغ در زرندیه افزود: پوست شترمرغ از استحکام پنج برابری نسبت به پوست گاو برخوردار است که به دلیل نبود واحد فرآوری درحال حاضر به صورت خام صادر می شود و از سوی دیگر کشور واردات چرم آن را با چند برابر قیمت دارد.
تفنگساز گفت: مردم به درستی خواص و ارزش غذایی گوشت شترمرغ را نمی دانند درحالیکه مصرف این پروتئین ضمن کاهش بیماری های قلبی و عروقی می تواند نیاز بدن را به بسیاری از ریزمغذی ها و املاح تامین کند.
وی ادامه داد: ایران سومین کشور تولیدکننده گوشت شترمرغ است ولی مصرف آن در سفره های ایرانی جایگاهی ندارد.
استان مرکزی به عنوان دومین قطب صنایع مادر تخصصی، چهارمین قطب صنعت کشور محسوب می شود و در زمینه تنوع تولیدات صنعتی رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است.
این استان با وجود صنعتی بودن در زمره 10 استان نخست کشور در بخش کشاورزی است که 90 هزار بهره بردار شامل 20 درصد شاغلان استان در این حوزه فعال هستند.
670 هزار هکتار اراضی باغی و کشاورزی در استان مرکزی وجود دارد که یک و 2 دهم درصد تولیدات کشاورزی مازاد بر نیاز استان به سایر مناطق ارسال می شود.
استان مرکزی با تولید حدود 54 هزار تن گوشت سفید، 53 هزار تن تولید گوشت قرمز، 320 هزار تن شیر، حدود 41 هزار تن تولید تخم مرغ از جایگاه ویژه ای در تولیدهای بخش کشاورزی و دامداری در سطح کشور برخوردار است.
استان مرکزی رتبه اول صادرات ماهیان زینتی را به خود اختصاص داده و حدود 90 درصد صادرات این ماهیان از این استان انجام می شود.
این استان رتبه چهارم تولید بچه ماهی قزل آلا، رتبه اول در تنوع تولید گل و گیاهان زینتی، رتبه دوم تولید گل ها شاخه بریده، رتبه سوم در تولید گل و گیاهان زینتی، رتبه دوم سطح زیر کشت و تولید انار کشور، رتبه ششم تولید پسته، مقام هشتم تولید گل محمدی، مقام نهم در تولید انگور، رتبه سوم در تولید لوبیا و رتبه پنجم در تولید جو را به خود اختصاص داده است.
استقرار ایستگاه انار ساوه، پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات، ایستگاه ملی تحقیقات لوبیای خمین، وجود شعبه ششم تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، وجود ایستگاه تحقیقات ماهیان زینتی و مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی نیز از ظرفیت های علمی و تحقیقاتی استان مرکزی است.
استان مرکزی با دارا بودن 8.1 درصد از مساحت کل کشور دارای منابع آبی محدودی است اما ظرفیت تولید 16 هزار تن انواع آبزیان پرورشی را داشته که با وجود همه کمبودها و محدویتها، توانسته در این زمینه خوش بدرخشد و جایگاه ویژهای در کشور به دست آورد.
