درختان نگهبانان آینده سبز

به گزارش ایران اکونومیست؛   یک درخت بالغ در یک فصل به اندازه اکسیژن مصرفی 10 نفر درسال اکسیژن تولید می کند، در نتیجه جنگل ها به عنوان فیلترهای غول پیکرهوای زمین را تصفیه می کنند. درواقع درختان و جنگل ها همواره در تلاش اند تا جهان بهتری برای ما بسازند.
درختان دراکثر فرهنگ ها و ادیان جایگاه ویژه وارزشمندی دارد.در دین مبین اسلام هم بر حفظ طبیعت و درخت تاکید شده است به طوری که شکستن شاخه درخت را به شکستن بال فرشته تشبیه کرده است. از همین رو درایران از 15 تا 22 اسفند ماه به عنوان ' هفته منابع طبیعی' نامگذاری شده است که نخستین روز این هفته یعنی 15 اسفند روز ‌درختکاری نامگذاری شده است.
درختان توانایی پالایش خاک را دارند و طی مکانیسمی مواد آلوده وارد خاک شده را ذخیره و یا تبدیل به موادی می کنند که سمیت کمتری دارند. همچنین درختان توانایی کنترل آلودگی صوتی را نیز دارند؛ درختان می توانند به اندازه یک دیوار سنگی سر وصدای ناشی از فرودگاه ها و بزرگ راهها را کاهش دهند. درختان با کاهش سرعت روان آبها باعث نفوذ بیشترآنها به درون آبخوان ها و جلوگیری از هدررفت آب می شوند. درختان همچنین با کاهش سرعت بادها موجب کاهش فرسایش خاک می شوند.
همچنین درختان گاز دی اکسید کربن را در بخش های چوبی خود ذخیره می کنند و در نتیجه گازهای گلخانه ای که موجب تغییرات اقلیمی و افزایش گرمای زمین می شود کاهش می دهند.

** نابودی دو میلیون هکتار از جنگل های شمال از دهه 30 تاکنون
حدود 1.6 میلیون هکتار از جنگل های شمال کشور باقی مانده است که این رقم در دهه 30 حدود 3.5 میلیون هکتار بود یعنی دراین مدت حدود دو میلیون هکتار را از دست دادیم و از این 1.6 میلیون هکتار نیز نیمی مخروبه است.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها، مراتع و تحقیقات بیابان کشور  گفت:آمارهای موجود از تصاویر ماهواره ای و عکس های هوایی نشان می دهد از سال 1330 تاکنون در تهران بیش از 70 درصد پوشش گیاهی موجود در آن از بین رفته و به ساختمان و بزرگراه تبدیل شده است، این یکی از مصادیق بارز بیابان زایی در قلمرو 750 کیلومتر مربعی تهران است.
محمد درویش با بیان اینکه درختان به علت 33 خدمتی که به اکوسیستم ارائه می کنند یکی از ارزشمند ترین موجودات زنده در جهان هستند، افزود: اگر درختان نبودند در تولید اکسیژن، ترسیب کربن، حفاظت از تنوع زیستی، حفاظت از خاک و انباشت سفره های آب زیر زمینی با مشکلات جدی روبرو می شدیم.
وی با تاکید بر اهمیت درخت در حفظ اکوسیستم ادامه داد: به همین دلیل یک درخت 50 ساله تا 200 هزار دلار به خاطر خدماتی که به اکوسیستم یا همان بوم سازگان ارائه می دهد ارزشگذاری شده است.
درویش تاکید کرد: با تمام این ارزش ها باز هم آنطور که باید از این موجود ارزشمند حفاظت نمی کنیم، اکنون به صورت رسمی حدود 1.6 میلیون هکتار از جنگل های شمال کشور باقی مانده است که این رقم در دهه 30 حدود 3.5 میلیون هکتار بود یعنی در این مدت حدود دو میلیون هکتار را از دست دادیم و از این 1.6 میلیون هکتار نیز نیمی مخروبه است.
وی تصریح کرد:اولویت ما باید کاشت درخت در جنگل های هیرکانی باشد که میانگین بارندگی به گونه ای است که اجازه می دهد اگر درخت مستقر شود دوباره تاب آوری خود را به دست آورد.
درویش افزود: در زاگرس هم 30 درصد از عرصه 6 میلیون هکتاری جنگل را از دست داده ایم، برآوردها می گوید در طول دو دهه اخیر حدود 18 میلیون درخت بلوط و بنه خشک شده و باید تلاش کنیم تا این تعداد درخت را جایگزین کنیم.
وی ادامه داد: همچنین در مدت 5 سال اخیر 4 میلیون درخت شمشاد را در شمال کشور از دست دادیم، شمشاد گونه اندمیک و منحصر به فرد ایران است که باید به سرعت برای جبران خسارت وارد شده اقدام کنیم.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع و تحقیقات بیابان کشور اظهار کرد: همچنین رویشگاه های حرا و مانگرو در سواحل خلیج فارس و دریای عمان نیاز به مرمت و تاب آوری مجدد نیاز دارند زیرا زیستگاه پرندگان آبزی و کنار آبزی زیادی است.
وی ادامه داد: همچنین در بخش هایی از مناطق ایران تورانی در مرکز ایران رویشگاه های طبیعی گیاهان بیابانی مانند گز و استبرق را داریم که آنها هم می توانند به وسیله مردم در استان های یزد، سمنان، اصفهان و کرمان مرمت و بازسازی شوند.
وی به نقش انسان و تغییر اقلیم در نابودی جنگل ها اشاره کرد و گفت: اگر هم تغییر اقلیم سهمی داشته باشد همان هم حاصل فعالیت و دخالت انسان در طبیعت است بنابراین مهمترین عامل تخریب جنگل ها نقش منفی و آزمندی انسان ها است که بر این اساس بیشترین تخریب را در زاگرس و بعد در ارسباران و هیرکانی داشتیم.
عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع و تحقیقات بیابان کشور اظهار کرد: اما به رغم تمام ارزش های تقریبا بی رقیب درخت جدای ارزش چوب و میوه آن و چالش های پیش روی آن، باز هم مجاز نیستیم هر درختی را در هر مکان و زمانی بکاریم، این بسیار مهم است که ما در انتخاب گونه هایی که قصد کاشت آنها را داریم وضعیت اقلیمی منطقه، بارش های آسمانی و زمان کاشت را در نظر بگیریم زیرا ممکن است گاهی یک گونه خوب را انتخاب کنیم اما در زمان و مکان نامناسب اقدام به کاشت آن نکنیم که دراین صورت به عمل نخواهد آمد.
وی به پویش هایی که اخیرا در فضای مجازی راه افتاده اشاره کرد و گفت: اخیرا می بینم پویش هایی راه افتاده که از مردم می خواهند به جای سبزه نهالی را بر سر سفره های هفت سین بگذارند و در سیزده بدر آنها را بکارند در حالی که سیزده بدر زمان کاشت نهال نیست.
این فعال محیط زیست افزود: در ایران در نیمه جنوبی در آذرماه زمان کاشت به پایان می رسد و نیمه شمالی و مرکزی هم حداکثر تا 15 اسفندماه زمان نهال کاری است.
وی گفت: مساله مهم دیگر این است که هر نهالی را نباید بکاریم بلکه باید بومی منطقه باشد، بدون نیاز به آبیاری بتواند با شرایط منطقه سازگاری پیدا کند و خودش تحمیل و فشار مضاعفی را به منطقه وارد نکند، خودش سبب نشود تا در رقابت با گونه های بومی آنها را حذف کند اینها مواردی است که باید حتما با سازمان تخصصی ذیربط یعنی سازمان جنگل ها مراتع و آبخیرداری کشور هماهنگ شود.
درویش اظهار کرد: پیشنهاد من به تمام دوستداران محیط زیست این است که با هماهنگی با این سازمان تلاش کنیم تا بخشی از جنگل های تخریب شده کشور در سه استان شمالی گیلان، مازندران و گلستان، همچنین ارسباران در اردبیل و آذربایجان شرقی و زاگرس در 14 استان غربی و رویشگاه های حرا و مانگرو در سواحل خلیج فارس و دریای عمان در اولویت ترمیم قرار گیرند.
وی تاکید کرد: نباید سوار موج های احساسی شویم و یادمان باشد که کاشت درخت به صورت مطلق ارزش نیست، در برخی از مناطق کشور کاشت درخت می تواند به تشدید بیابان زایی منجر شود باید به چهره طبیعت نگاه کنیم، جایی که استعداد رویش درخت دارد درختکاری صورت گیرد جایی که مرتع است باید همان مرتع حفظ شود چون اگر استعداد رشد درخت داشت، حتما در آن درخت سبز می شد.
درویش اظهار کرد: نباید اقدام به کاشت درختانی کنیم که نیاز به آبیاری مستمر داشته باشند این می تواند فشار بیشتری بر اکوسیستم منطقه تحمیل کند.
امروزه بیشتر کشورهای دنیا روز درختکاری را محترم شمرده و در این روز به کاشتن درخت ها و نهال های متفاوت اقدام می کنند. البته تاریخ این روز با توجه به آب و هوای هر کشور متفاوت است و بیشتر سعی می کنند تا در موقعی از سال این کار را انجام دهند که درخت قابلیت رشد کردن را داشته باشد.
درختان نگهبانان آینده سبز هستند. ما برای نجات خود و آینده فرزندانمان به درختان احتیاج داریم بیایید برای حفظ آینده، امروز یک درخت را به سرپرستی قبول کنید.