به گزارش ایران اکونومیست؛ سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی به عنوان منبع تامین مالی طرح های دانش بنیان باید تا سال ها، بقاء و استمرار داشته باشد. ضمن اینکه صندوق ردیف بودجه جاری و هزینه ای ندارد که هر ساله اعتباراتش را به اتمام برساند، بلکه سرمایه دارد.
اگر فرض کنیم که آمار ارائه شده صحیح بوده است(که متاسفانه آمار ناقصی ارائه شده است)، به این معنی است که 25 درصد تسهیلات داده شده و اگر فرض شود سال های بعد تعداد طرح ها و شرکت های دانش بنیان زیاد نشوند، و همین 25 درصد از صندوق بگیرند، تا چهار سال بعد سرمایه صندوق مصرف شده و به پایان می رسد.
زمان طرح های دانش بنیان معمولاً 4 تا 6 ساله است. یعنی تا 5 سال دیگر برگشت تسهیلات به اندازه لازم نخواهد بود و پس از 4 سال به هیچ شرکتی نمی توان تسهیلات داد و باید چند سال صندوق تعطیل شود، تا تسهیلات برگردد. بنابر این دیوان محاسبات به تفاوت مفهوم سرمایه با اعتبارات هزینه ای و عمرانی توجه نکرده است.
** کمبود طرح های دانش بنیان دارای توجیه و در مقابل عدم کمبود منبع مالی
تاکنون طرح هیچ شرکت دانش بنیانی به دلیل کمبود منابع مالی، ردّ نشده است. اگر 25 درصد ذکر شده در گزارش صحیح باشد (که نیست) نشان دهنده حجم طرح های دارای توجیه فنی – اقتصادی دانش بنیان در کشور بوده است.
قطعاً مسئولین و کارشناسان محترم اعتقاد ندارند که به طرح هایی که توجیه ندارد باید تسهیلات داده شود.
** عدم توجه به نگهداری تعهد
میزان مصوبات صندوق تا پایان سال 1395، 1557 میلیارد تومان بوده است (که معلوم نیست، چرا در گزارش دیوان محاسبات ذکر نشده است). اگر فرض شود که فقط 503 میلیارد تومان پرداخت شده و مابقی یعنی 1054 میلیارد تومان در مراحل بعدی پیشرفت طرح ها به شرط تایید گزارش نظارت از پیشرفت طرح در طی یک سال آینده پرداخت می شود.
این مبلغ را (551 میلیارد تومان) طبق تکلیف هیات امناء و نظر رییس کل بانک مرکزی باید تعهد نگهداری شده و صندوق حق هزینه کرد و تصویب طرح جدید روی باقیمانده تعهدات قطعی را ندارد.
اگر تعهد قطعی نگهداری نشود، صندوق مانند بسیاری از دستگاه های اجرایی دیگر که دچار کسری بودجه هستند و با بدهی خود به شرکت های خصوصی، باعث تضعیف، نابودی و انحلال آنها شده اند، خواهد شد.
** عدم توجه به دریافت سرمایه سال 95 در انتهای سال
سرمایه دریافتی صندوق بر اساس گزارش های ارسالی به دیوان محاسبات تا اوایل اسفند ماه 1395، اندکی بیش از 1423 میلیارد تومان بوده است. بدیهی است تایید می فرمایید که دریافت 599 میلیارد تومان در روزهای پایانی سال، نمی تواند قانوناً به عنوان بخشی از سرمایه صندوق که باید در ظرف دو هفته استفاده می کرده است، لحاظ شود.
لذا رقم بیان شده 2033 میلیارد تومان در گزارش تفریغ بودجه مجلس نمی تواند تصویر صحیحی از واقعیت رقم دریافتی و زمان آن ارائه دهد (ارقام دریافتی همراه با تاریخ ها به صورت کامل ارائه شده است).
** عدم توجه به اسناد بالادستی و تکالیف قانونی صندوق
گزارش دیوان محاسبات به درستی، به صحت سپرده گذاری بر اساس اساسنامه صندوق اشاره کرده است؛ ولی خواهشمند است، به کل فصل دوّم اساسنامه، سرمایه اولیه و منابع مالی، که از مادّه 4 با تعریف سرمایه صندوق شروع شده و در مادّه 5 به منابع مالی پرداخته و در مادّه 6 به نحوه ارائه خدمات، از محل سپرده گذاری و جذب و هدایت منابع بانک ها اشاره کامل شود.
بدیهی است مدیران اجرایی صندوق بر اساس اساسنامه ای که با تصویب در دو دولت (دهم و یازدهم) و شورای نگهبان و با نظارت هیات تطبیق مجلس به تصویب رسیده است، اقدامات اجرایی خود را انجام داده و سپرده گذاری تعهدات نگهداشته شده شرکت ها در بانک ها کاملاً صحیح بوده است.
** عدم توجه به محل تامین هزینه های جاری و زیرساخت
همچنین با توجه به اینکه صندوق نوآوری و شکوفایی ردیف بودجه هزینه ای در بودجه سالیانه کشور ندارد، برای اداره و تامین زیرساخت های مورد نیاز، باید از منابع سرمایه ای برای اموال و دارایی¬ها و از سود سپرده بانکی برای هزینه های عملیاتی و غیرعملیاتی استفاده نماید.
در گزارش دیوان محاسبات اشاره نشده است که با توجه به عدم وجود ردیف هزینه ای صندوق باید به چه نحو اداره می شده و بنابراین به هزینه های اداره صندوق اشاره نشده است.
ارقام دارایی و هزینه های صندوق که از رقم سرمایه و سود سپرده ها تامین شده اند، عبارتند از:
- اموال و دارایی (شامل ساختمان صندوق معادل 4 طبقه از مجتمع شکوفایی)
- هزینه های عملیاتی
- هزینه های غیرعملیاتی
** عدم توجه به راهکار جایگزین سپرده گذاری
میزان تعهدات صندوق را که نمی توان در گاو صندوق نگهداری کرد، بلکه باید در بانک گذاشت و در حالی که می توان طبق اساسنامه سود بانکی گرفت و به سرمایه صندوق اضافه کرد و تنها راه تسهیلات دادن در غیاب ردیف بودجه جاری می باشد؛ طبعاً باید سود گرفت و علاوه بر آن با تعامل با بانک ها منابعی را از خود بانک ها برای شرکت های دانش بنیان جذب کرد که تاکنون 1200 میلیارد تومان ظرفیت ایجاد شده و 266 میلیارد تومان استفاده شده است.
** جمع بندی مالی
از مبلغ 2033 میلیارد تومان باید روی 1433 میلیارد تومان بررسی کرد. تا آن زمان 1557 میلیارد تومان (758 پرداختی و 799 تعهدات) جمع مصوبات و دیگر هزینه ها و زیرساخت ها بوده است.
بنابراین 109 درصد اعتبار در اختیار اختصاص یافته و استفاده شده است و 25 درصد اشتباه است و علاوه بر آن 1200 میلیارد تومان ظرفیت از منابع بانکی اضافه شده که 266 میلیارد تومان آن پرداخت صورت گرفته است.
** عدم توجه به آمار واقعی پرداخت و تعهدات
در مقابل مبلغ 1433 میلیارد تومان دریافتی سرمایه تا اسفند 95، مبلغ 1557 میلیارد تومان به شرح زیر به شرکت های دانش بنیان پرداخت و یا تعهد پرداخت شده است.
این رقم با توجه به پیش بینی دریافت بخش دیگری از سرمایه صندوق در سال 95 (که در اسفند محقق شد) و همچنین سود سپرده های بانکی، کاملاً توجیه پذیر بوده و نشان می دهد همکاران محترم دیوان محاسبات ارقام پرداختی و تعهدی را به صورت کامل لحاظ ننموده اند.
- پرداخت بابت مصوبات صندوق: 758 میلیارد تومان
- تعهد پرداخت بابت تعهدات تسهیلات مصوب 599 میلیارد تومان
- تعهد پرداخت بابت سایر خدمات مصوب صندوق 200 میلیارد تومان
بنابر این مجموع ارقام مربوط به تعهدات صندوق معادل 799 میلیارد تومان، ارقام تعهدی است که صندوق موظف به نگهداشت تعهد برای آنها بوده و از ارقام سپرده گذاری تعهدی خود به شکل زیر استفاده می نماید:
- اخذ سود بانکی و افزودن به قدرت مالی صندوق وفق بند 4 و 5 مادّه 5 اساسنامه
- اهرمی کردن منابع صندوق نزد بانک¬ها و استفاده از ظرفیت مالی آنها طبق قانون و اسناد بالادست
- حفظ منابع مالی (به غیر از نگهداشت به صورت نقد در صندوق)
** آمار بخشی از عملکرد بسیار موفق صندوق
صندوق نوآوری و شکوفایی وفق قانون با حمایت از شرکت های خصوصی و تعاونی دانش بنیان، توانسته است، سه موج بزرگ در کشور راه اندازی نماید:
- موج گسترده حمایت از 2500 شرکت های دانش بنیان. تاکنون بیش از 75 درصد از شرکت های دانش بنیان از تسهیلات و خدمات صندوق استفاده کرده اند.
- موج حمایت از فناوری های برتر مورد توجه بخش خصوصی شامل فناوری های زیستی، اطلاعات و نرم افزار و رایانه و سخت افزار و الکترونیک و کنترل
- موج شبکه سازی و فعال سازی شبکه همکاران
از طرف دیگر از میان 2500 شرکت، تعداد 843 طرح با موفقیت خاتمه یافته اند که از آنها 350 میلیارد تومان حمایت مالی نموده است.
با عنایت به صراحت تبصره 3 مادّه 5 قانون در خصوص تعیین ارکان طبق اساسنامه و صراحت اساسنامه در استقلال مالی، معاملاتی و اداری و استخدامی صندوق به نظر می رسد تهیه گزارش های ناقص و عدم توجه به واقعیت های آماری، مخدوش نمودن فعالیت های این نهاد تامین مالی شرکت های دانش بنیان باشد.
لذا خواهشمند است دستور فرمایید ضمن اصلاح آمار و ارقام ارائه شده در گزارش تفریغ بودجه، گزارش اصلاحیه جهت استحضار نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی ارسال و قرائت شود.
** جمع بندی
یک اثر جدّی این گزارش مغشوش کردن افکار عمومی در میان شرکت های دانش بنیان است و می تواند این جریان مثبت کشور را که توسط صندوق ایجاد شده و علاوه بر توسعه موج فناوری ها، ۷۰ هزار شغل ایجاد کرده است، را مایوس و بدبین کرده و این جریان سالم مالی را متلاشی کند.
برای تداوم کار صندوق یا باید 0.5 درصد از بودجه عمومی پرداخت شود و سپرده گذاری مجاز باشد و یا اینکه باید تعهد نگه نداشت و شرکت های دانش بنیان، طلبکار از صندوق نوآوری و شکوفایی بشوند و به سمت انحلال پیش بروند و تعداد بیکاران دانش آموخته بیشتر شوند.
