به گزارش ایران اکونومیست؛ مجتمع پژوهشگاه ها و مراکز تحقیقاتی دانشگاه
علوم پزشکی تهران بعدازظهر دوشنبه میزبان نشست تغییر اقلیم و زلزله: آیا
خشکسالی موجب تحریک رخداد زلزله می شود بود.
در این نشست که به همت گروه
تغییر اقلیم پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار شده بود،
مهدی زارع با اشاره به اینکه ارتباط زلزله های تکتونیکی (زلزله های مرتبط
با حرکات صفحه های پوسته زمین) را با تغییر اقلیم بررسی می کند اظهار کرد:
تغییرات اقلیم به دلیل گستردگی امروزه متخصصان بسیاری را به خودش مشغول
کرده و این مساله در 60 سال گذشته بسیار جدی بوده است.
وی ادامه داد:
مدلسازی دیرینه اقلیم شناسان نشان می دهد هزار سال قبل هم گرم شدن زمین را
به این شکل داشته ایم و به عنوان یک پیش فرض می توان بررسی کرد زلزله های
همان زمان، در محدوده ری، تبریز، زاگرس و...با دوره های گرم تر شدن زمین
مرتبط بوده است یا خیر.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی
زلزله با اشاره به آخرین دوره یخبندان حدود 110 هزار تا 12 هزار سال قبل
تاکید کرد: بعد از این عصر بسیاری یخچال های ایران از بین رفته اند و عملا
در ایران دیگر یخچال نداریم.
وی در ادامه به بیان زلزله هایی در شرق و
غرب آمریکا پرداخت و اضافه کرد: این فرضیه وجود دارد که زلزله های سال های
1886، 1964 و 1979 به ترتیب در چارلستون و آلاسکای آمریکا و زلزله 2005
نپال در نتیجه عقب نشینی یخچال و برداشته شدن بار از روی گسل روی داده اند
که گسل تحریک و منجر به حرکت آن شده است.
زارع به خشکسالی در کالیفرنیا
به دلیل تخلیه ذخایر آب های زیرزمینی نزدیک گسل سان آندریاس اشاره کرد و
گفت: دانشمندان با مطالعه داده های زلزله های کوچک در این منطقه معتقدند
تغییر شکل زمین به وضوح با ریتم خشکسالی مرتبط است؛ پوسته زمین در بعضی
مناطق کالیفرنیا هر سال 3 سانتیمتر بالا می آید و پمپاژ آب سرعت بالا آمدن
را بیشتر می کند.
وی ابراز کرد: مطالعه ای روی زلزله های کلاسیک منطفه
پارکفیلد کالیفرنیا هم نشان داده خشکسالی مکرر و تغییرات تنش زمین به دلیل
پمپاژ آب های زیرزمینی افزایش یافته و موجب افزایش احتمال رخداد زمین لرزه
می شود.
***وضعیت تهران از نظر خشکسالی و فرونشست زمین
عضو
وابسته فرهنگستان علوم با کمک گرفتن از این مثال ها به بیان احتمالاتی در
مورد تهران پرداخت و گفت: وضعیت خشکسالی تا پایان سال 96 نشان می دهد بخش
های زیادی از غرب تا شرق تهران در پهنه خشکسالی شدید قرار دارند.
زارع
ادامه داد: همچنین در جنوب غرب استان تهران با فرونشست روبرو هستیم؛ در این
مناطق روزی 1 میلیمتر و سالی 36 سانتیمتر فرونشست داریم.
مدیر گروه
زلزله شناسی مهندسی با اشاره به اینکه این مناطق شامل مناطق 17 تا 20 تهران
است به تراکم جمعیتی بالای این مناطق اشاره و اضافه کرد: این مناطق به
دلیل قرار گرفتن در دشت و آبرفت های جوان، رشد جمعیت و برداشت از آب های
زیرزمینی آسیب پذیرتر شده اند و عامل اصلی فرونشست برداشت بی رویه آب های
زیرزمینی است.
وی به سابقه زلزله ها در تهران پرداخت و گفت: در زلزله
های دستگاهی گسل شمال تهران از 1900 تا 2017 شاهد فاصله زمانی لرزه ای
هستیم و از نظر تاریخی هم آخرین اتفاق 3200 سال قبل روی داده و موجب از بین
رفتن تمدن قیطریه شده است.
نویسنده کتاب زلزله با اشاره به زلزله 29
آذر ملارد تصریح کرد: قبل از وقوع این زلزله هم خوشه زمین لرزه ای شکل
گرفته بود و بعد از آن هم 31 پسلرزه آمد.
وی گفت: اگر تغییرات تنش ها را
بررسی کنیم در دو سوی گسل ماهدشت جنوب کرج که مسبب زلزله 29 آذر بود،
بیشترین اثر فرونشست در انتهای گسل یعنی در آستانه گسل شمال تهران به چشم
می خورد.
وی گفت: فرونشست زمین تعادل تنش را بهم زده است و با وجود
رویداد زلزله ملارد احتمال رویداد زلزله روی گسل شمال تهران افزایش یافته
است.
وی نتیجه گرفت: بر اساس یک تحلیل آماری قبل از زلزله ملارد احتمال
رویداد زلزله 7 ریشتری برای گسل شمال تهران طی یک سال آینده یک دهم درصد و
بعد از آن این احتمال 9 درصد و در بازه زمانی 10 سال آینده از 1 درصد به 2
درصد افزایش یافته است.
استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و
مهندسی زلزله تاکید کرد: برای اطمینان بیشتر از درست بودن این مدل ها باید
داده های بیشتری داشته باشیم و بررسی وضعیت مناطق را به دلیل ارتباط
فرونشست زمین با احتمال افزایش وقوع زلزله دقیق تر و با داده های بیشتر
بررسی کنیم.
