محسن حدادی- شش روز از برگزاری بزرگترین رویداد فرهنگی کشور گذشت و آنطور که پیشبینی می شد، استقبال مردم از نمایشگاه بویژه بخش بین الملل که امسال با تغییر جا و خروج از محل اصلی، به طور کامل از مسیر بازدید دور شده است. دیر شارژ شدن و یا شارژ نشدن بن کارت های صنفی در کنار بالا رفتن قیمت کتاب و همچنین اختصاص نیافتن ارز مرجع برای خریدهای ارزی، همه و همه دست به دست هم دادند تا نمایشگاه کتاب بعد از 25 سال برگزاری، برای اولین سال، با کاهش مخاطب و خرید مواجه شود. اگرچه آمار فروش ناشران در کنار گزارش خبرنگاران از فضای نمایشگاه به خوبی بیانگر عدم حضور مردم در نمایشگاه امسال است اما برگزارکنندگان نمایشگاه اصرار دارند بگویند هیچ تغییری نسبت به دوره های گذشته رخ نداده است!
جمعه ای که گذشت وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در در پاسخ به سئوالی در مورد استقبال کم مردم از نمایشگاه کتاب نیز گفت: استقبال کم نشده و تنها 5شنبه 250 هزار نفر از نمایشگاه بازدید کرده‌اند، اما شاید به خاطر اینکه بخش بین‌الملل از سالن شبستان جدا شده است و مخاطبانش به بخش‌های دیگری رفته‌اند، شاید کمی از ازدحام شبستان کم کرده است. حسینی همچنین در پاسخ به سؤالی درباره استقبال نکردن مردم از غرفه‌هایی چون بازار جهانی کتاب و دیگر غرفه‌هایی که حالت نمایشگاهی دارند نیز گفت: مردم بیش‌تر به دنبال خرید هستند و خیلی به دیدن غرفه‌هایی که جنبه نمایشگاهی دارند، نمی‌آیند. و رییس نمایشگاه نیز اعلام کرده که جمعیت بازدیدکنندگان از نمایشگاه کم نبوده و در سه روز اول، یک میلیون نفر از نمایشگاه بازدید کرده اند اما به دلیل اینکه امسال 30 هزار متر به فضای نمایشگاه اضافه شده و بخش بین الملل نیز به خارج از مصلی منتقل شده است، تراکم جمعیت کمتر به چشم می آید.
البته رییس نمایشگاه آمار دقیق شمارش بازدیدکنندگان را هم که توسط مامورانی در ورودی های نمایشگاه محاسبه می شوند، اعلام کرده و گفته: سه روز اول یک میلیون نفر ، روز چهارم 400 هزار نفر و روز پنجم نیز 470 هزار نفر از نمایشگاه دیدن کردند. وی این را هم اضافه کرده که آمار فروش به غیر از روز اول 10 تا 15 درصد نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرده است که با توجه به افزایش قیمت کتاب ممکن است تعداد خرید کتاب کاهش پیدا کرده باشد اما عدد فروش نسبت به سال گذشته افزایش داشته است.
این اظهارات در خصوص کم نشدن مخاطب و کم نشدن خرید مردم در حالی صورت گرفته که رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران چیز دیگری می گوید: «به نظر می‌آید نمایشگاه امسال کتاب تهران با اُفت 20 تا 30 درصدی بازدیدکننده همراه بوده و به همین میزان هم فروش آن کم شده است.»
نادر قدیانی، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران این خبر را به مهر داده و در پاسخ به این سئوال که آیا برآوردی از میزان فروش ناشران در نمایشگاه بیست و ششم دارد، گفت: ما نباید فقط به پول فکر کنیم و همین که ملت از نمایشگاه بازدید می‌کنند، ما به اهداف خودمان می‌رسیم و ان‌شاءالله کمی فروش در روزهای آینده جبران می‌شود.
وی در عین حال تاکید کرد: به نظر می‌آید نمایشگاه امسال با اُفت 20 تا 30 درصدی بازدیدکننده همراه بوده و به همین میزان هم فروش آن کم شده است. شاید دلیل این مسئله آن است که امسال امتحانات دانش‌آموزان را به خاطر انتخابات ریاست جمهوری عقب کشیدند و لذا دانش آموزان الان در خانه مشغول مطالعه برای امتحان هستند. شاید هم یک دلیلش این باشد که بخش بین‌الملل را از مصلی برده‌اند بیرون و شاید هم دلیل دیگرش مسائل اقتصادی مردم باشد. از طرفی ممکن است تبلیغات کم نمایشگاه کتاب در صدا و سیما باشد.
از سوی دیگر، رییس بخش بین‌الملل نمایشگاه کتاب تهران هم با تأیید کاهش چشم‌گیر فروش کتاب تا 50 درصد نسبت به سال گذشته در بخش بین‌الملل، گفت: توقع فروش خیلی پایین‌تر از این را داشتیم و اگر کاهش فروش در این حد است، باید اظهار خوشبختی کنیم. محمدرضا وصفی که با ایسنا گفتگو کرده، در رابطه با کاهش 50 درصدی فروش کتاب در بخش ناشران بین‌الملل، گفت: دلیل کاهش فروش امسال را باید از جیب مردم پرسید، ضمن اینکه حقیقتا من آمار فروش را ندارم، ولی کاهش فروش کتاب با توجه به شرایط اقتصادی یک سال گذشته طبیعی است. من توقع خیلی پایین‌تر از را داشتم و اگر کاهش فروش در حد 50 درصد نسبت به سال گذشته باشد، با توجه به وضعیت اقتصادی باید اظهار خوشبختی کنیم که با همه سختی‌ها و گرفتاری‌ها باز هم گردشی رخ داده است.
با شرحی که گذشت باید منتظر ماند و در روزهای آینده آمار متناقض دیگر و یا هماهنگ شدن همه آمارها و اظهارنظرها را مشاهده کرد؛ آماری که به احتمال زیاد بر رونق بازار نشر و افزایش میزان بازدیدکننده و خریدار و سرانه مطالعه تاکید دارد و از گرانی و فشار اقتصادی و رکود بازار نشر در آن خبری نیست چراکه مسئولان، کوچک تر شدن سبد خرید کتاب را با مقایسه عدد بزرگتر شده خرید، می سنجند و آن را به اسناد افتخارات خود اضافه می کنند.
