آذرماه هر سال، در روزهای پاییزی، بازار
دستاوردهای پژوهشی گرم است به طوریکه محصولات و نمونه های اولیه حاصل
تحقیقات علمی محققان در نمایشگاه ملی هفته پژوهش در معرض دید قرار می گیرد.محققان کشورمان همواره درصدد هستند تا تحقیقات خود را به نتیجه برسانند و آن را طوری به نمایش بگذارند که بتوانند سرمایه گذار جذب کنند و درآمدی از تحقیقات خود بدست بیاورند. به همین دلیل نمایشگاه هفته پژوهش را می توان اوج نمایش دستاوردهای فناورانه تلقی کرد.
یک هفته یا چند روز!
هفته ملی پژوهش و فناوری امسال، از سه شنبه ۲۱ آذرماه تا ۲۷ آذرماه با شعار «پژوهش تقاضا محور و تجاری سازی فناوری؛ زیربنای تولید و اشتغال» آغاز به کار کرد. در روز افتتاحیه نمایشگاه، دکتر منصور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، دکتر بهزاد سلطانی، رئیس صندوق نوآوری و شکوفایی، دکتر وحید احمدی، معاون سابق وزیر علوم، دکتر مسعود برومند معاون پژوهشی وزیر علوم و جمعی از محققان وپژوهشگران و اساتید دانشگاهی حضور داشتند.
در این دوره از نمایشگاه که با شعار «پژوهش تقاضامحور و تجاری سازی فناوری؛ زیربنای تولید و اشتغال» دایر شد، دستاوردهای پژوهش و فناوری پارک های علم و فناوری، دانشگاههای دولتی، علمی کاربردی، آزاد اسلامی از سراسر کشور، پژوهشگاهها و پژوهشکده ها، مراکز تحقیقاتی، مراکز رشد ، واحدهای فناور مستقر در دانشگاهها و مخترعان به نمایش گذاشته شد.
در نمایشگاه امسال، شرکتهای دانش بنیان، موسسات دانشگاهی و سرمایه‌گذار از کشورهایی چون پاکستان، آذربایجان، قزاقستان و قرقیزستان نیز حضور داشتند.
هفده سال است که نمایشگاه هفته پژوهش، هفت روز با نواختن زنگ پژوهش در مدرسه آغاز به کار می کند و امسال برای هجدهمین دوره طوری برگزار شد که به یک هفته نرسید و تنها کمتر از ۵ روز دستاوردهای پژوهشگران کشور به نمایش گذاشته شد.
حضور رئیس جمهور برای تقدیر از پژوهشگران
البته خالی از لطف نیست که بدانیم بعد از اتمام نمایشگاه هفته پژوهش مصادف با ۲۷ آذرماه از ۲۱ پژوهشگر و فناور برتر تقدیر می شود. پیش بینی می شود که رئیس جمهور، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری، وزیر بهداشت و وزیر علوم در این مراسم حضور داشته باشند.
در چند سال اخیر قول های حضور رئیس جمهور برای تقدیر از پژوهشگران داده می شود ولی محقق نشده؛ امسال هم زمزمه هایی مبنی بر حضور رئیس جمهور برای تقدیر از پژوهشگران برتر شنیده می شود.
رونمایی یا بازرونمایی!
یک سنت دیرینه در نمایشگاه هفته پژوهش همواره وجود دارد که تعدادی محصول جدید که تاکنون در جایی ارائه نشده رونمایی شود. این رونمایی ها می تواند سرنوشت یک پروژه علمی را به خوبی رقم بزند.
سالهای گذشته نزدیک به ۴۰ محصول رونمایی می شدند اما امسال ۶۴ محصول نوآورانه معرفی شد.
با وجود اینکه می توان به افزایش تعداد رونمایی ها نسبت به سال های گذشته غره شد اما در لابلای طرح های جدید طرحهایی به چشم می خوردند که وارد بازار شده اند و اکنون مصرف کننده به خوبی با این محصول آشناست.
این رونمایی یا بازرونمایی شاید به گمان مسئولان یا محققان پروژه، سرنوشت طرح را خوب تر رقم بزند! یا شاید در فروش محصول تاثیر دوچندان بگذارد.
در گوشه کنار نمایشگاه هفته پژوهش به غیر از محصولاتی که رونمایی شدند طرح های تکراری به چشم می خورد. برخی از آنها ارتقا یافتند یا برخی همواره همانند یک میراث پایشان به نمایشگاه باز می شود.
تکرار مکررات برای جذب سرمایه گذار بیشتر
در نمایشگاه پایه ثابت هایی به چشم می خورد که دلیل حضورشان تنها جذب سرمایه گذار بیشتر است. یکی از نمایندگان حاضر در غرفه دانشگاه آزاد در نمایشگاه امسال می گوید: با وجود اینکه این خودروی برقی که توسط محققان دانشگاه آزاد به نتیجه رسیده و تاکنون قراردادهایی مبنی بر تولید آن منعقد شده است؛ باز هم در نمایشگاه حضور می یابد.
وی گفت: نمایشگاه برای جذب سرمایه گذار است و اگر تعداد سرمایه گذار بیشتر باشد که نمی تواند بد باشد؛ از این رو در نمایشگاه مجددا حضور یافته ایم.
فروش در نمایشگاه عرضه دستاوردهای فناورانه!
هفته پژوهش در ابتدا با هدف معرفی آخرین دستاوردهای علمی و پژوهشی در کشور انتخاب شد اما با گذشت چندین سال از برگزاری این هفته اکنون هدف بزرگتر و کاربردی تری برای این هفته در نظر گرفته شده و آن هم زمینه سازی برای تجاری سازی محصولات فناورانه در کشور است.
در این میان برخی غرفه ها نیز بودند که به جذب سرمایه گذار قانع نبوده و خرده فروشی می کردند.
گلایه های تمام نشدنی...
وقتی در نمایشگاه به سمت پژوهشگران تمرکز می کردیم گله هایی در میانشان بود؛ گویا این گلایه فناوران هیچ وقت تمامی ندارد. هرکدام به طریقی از دستاورد خود دفاع می کردند تا بتوانند سرمایه گذاری جذب کنند تا علاوه بر تولید محصولشان در اقتصاد کشور تاثیر گذار باشد.
یکی از این محصولات که نظر هر مخاطبی را جذب می کرد، موبایل نابینایان و عصای هوشمند بود که توسط سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران برای ثبت اختراع داوری شده است.
سیده اسری پاکنهاد، مخترع دستبند الکترونیکی و عصای هوشمند که گله مند از خاک خوردن طرح خود بود به خبرنگار مهر می گوید: با وجود اینکه در پنجمین نمایشگاه و جشنواره ربع رشیدی جایزه دریافت کردم ولی هنوز سرمایه گذاری برای طرحم وجود ندارد.
وی با بیان اینکه این طرح در مرکز رشد دانشگاه آزاد سنندج به نتیجه رسیده است، اظهار داشت: با وجود تمام افتخاراتی که در راستای تحقیقاتم وجود دارد و بانوی فناور برتر استان کردستان هستم و توانستم پروژه موبایل نابینایان و عصای هوشمند را برای اولین بار در دنیا به نتیجه برسانم؛ اما با اینهمه هنوز این پروژه در قالب طرح باقی مانده است.
وی تاکید می کند با وجود اینکه بهزیستی بهترین مشتری ما محسوب می شود به دلیل اینکه پروژه در حد طرح است و به تولید انبوه نرسیده استقبال نمی کند.
پاکنهاد گفت: برخی شرکتها هستند که می توانند کمک به فروش چنین محصولی کنند اما مهم تولید است؛ در واقع اکنون حامی برای تولید نداریم.
رقیب خارجی با برند ایرانی برای محصولات کاملا ایرانی
جدایی از گله های فناوران از نبود سرمایه گذار در بخش فناوری که تعداد آنها اندک نیست، مشکلات دیگری گریبان گیر شرکت های دانش بنیان و فناوران است.
علی نظری، کارشناس فروش شرکت دانش بنیان تولید کننده «اَره جراحی قابل شارژ در عمل های ارتوپدی مغزو اعصاب و ... » به خبرنگار مهر در زمینه موانع پیشرفت شرکت گفت: یکی از مشکلات ما در شرکت دانش بنیان تولید کننده تجهیزات پزشکی این است که با وجود آگاهی از اینکه رقیب ایرانی نداریم ولی دو شرکت هستند که رقیبمان محسوب می شوند.
وی در خصوص فعالیت این شرکتهای ایرانی گفت: این دو شرکت در واقع محصول خارجی را قاچاق می کنند و با برند ایرانی به فروش می رسانند و با این حال این شرکت رقیب ما به شمار می رود که این موضوع می تواند تمام فعالیت های یک شرکت دانش بنیان را خدشه دار کند.
به گفته وی، در واقع این نمونه داخلی «تولید نما» هستند و با ما که محصول ایرانی داریم رقابت می کنند.
وی گفت: اره های جراحی که تولید کرده ایم از دقت و سرعت بالایی نسبت به نمونه خارجی برخوردار است و از لحاظ قیمتی یک پنجم یا یک ششم نمونه خارجی است یعنی نمونه خارجی ۱۰۰ میلیون تومان و نمونه های ایرانی که به تولید رساندیم ۲۰ میلیون تومان است.
این مشکلات برای فناوران همواره فراگیر است که به صورت موردی به آن اشاره شد.
اولین بارها سخت است!
از سوی دیگر پرویز گیلاسی مخترع و مدیر یک شرکت دانش بنیان تولید کننده خودروهای خاص و دست ساز هم در خصوص مشکلات خود به خبرنگار مهر گفت: ما خودرویی را تولید کردیم که کاربردی است؛ در ساخت این خودرو مشکلاتی وجود داشت زیرا برای اولین بار بود که چنین طراحی انجام می گرفت. یک سال به دلیل این که چنین طرحی وجود نداشت و همه طراحی آن برای اولین بار بود زمان برد که بتوانیم طرح را به نتیجه برسانیم.
و در پایان
برگزاری نمایشگاههایی همچون نمایشگاه دستاوردهای فناورانه مثمر ثمر است ولی این درحالی می تواند رضایت بخش باشد که طرح های پژوهشی برای سرمایه گذاران همواره موضوع جدیدی باشد تا بعد از نمایش اولین بار، مذاکراتی برای تولید آن صورت گیرد؛ نه اینکه در نمایشگاههای بعدی هم به عنوان طرح پژوهشی به نمایش گذاشته شوند.
اکنون در این برهه زمانی که خاک خوردن طرح های پژوهشی باید به فراموشی سپرده شود ضروری است شاهد به میان آمدن صنعت و بخش خصوصی باشیم تا فناوری در زندگی مردم محسوس و ملموس شود. در این راستا باور محققان و پژوهشگران و اعتماد به آنها می تواند سرنوشت جدیدی را برای کشور رقم بزند.
