جمعه ۱۰ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 March 29 - ۱۸ رمضان ۱۴۴۵
۱۵ آبان ۱۳۹۶ - ۱۷:۵۹

طب اسلامی و سوءاستفاده هایی که از آن می شود

علم پزشکی یا «طب» در تاریخ بشر به قدمت خلقت او باز می گردد، از این رو از گذشته تاکنون جوامع مختلف هر کدام به نوعی نگاه متفاوتی به موضوع طب در سرزمین خود داشته اند.
کد خبر: ۱۸۳۰۵۷
به گزارش ایران اکونومیست؛ «طب اسلامی» نیز با ظهور اسلام جای خود را در میان مسلمانان باز کرد که بخش عمده اتکای آن بر برخی آیات قرآنی، احادیث، و روایاتی بود که دهان به دهان نقل و بعدها مکتوب شد . می توان گفت که طب اسلامی به نوعی باید و نبایدهایی را شامل می شود که در ارتباط مستقیم با سلامت انسان قرار دارد، باید و نبایدهایی که گذشت قرن ها و باز شدن دروازه های دانش نوین، بر آنها مهر تایید زده است.
بنابر شواهد تاریخی، درخشش تمدن اسلامی نقطه اوج طب اسلامی به شمار می رود و از ابوعلی سینا گرفته تا ده ها پزشک حاذق ایرانی در دانشگاه های جندی شاپور همه و همه درجهان شهره عام و خاص بودند.
هرگاه از طب اسلامی نام می بریم، همزمان طب سنتی نیز در کنار آن مطرح می شود؛ به گواه اسناد تاریخی تشابهات مختلفی در مبانی و مطالب مطرح شده در منابع اسلامی با مطالب مندرج در منابع طب سنتی وجود دارد و حکمای طب سنتی ایران در بسیاری از موارد، آموزهای طب اسلامی را در درمان بیماران به کار گرفته اند.
با این اوصاف، اما برخی کارشناسان می گویند؛ تشابهات و استفاده های موردی سبب نمی شود بتوان یک ارتباط نظام مند برای آنها قائل شد به نحوی که هر دو را یکی در نظر گرفت.
نکته قابل تامل اینجاست عده ای نیز با استفاده ناقص و موردی از برخی روایات بدون منبع و ماخذ در عمل آموزه های طب سنتی را بکار می برند و نام این ملغمه را نیز طب اسلامی می گذارند؛ در صورتی که با نگاه دقیق تر به عملکرد این گروه به راحتی می توان فهمید که روش آنها فاصله زیادی هم با طب سنتی و هم با آموزه های اسلامی دارد.
دکتر «سمیه فتعلی» پزشک عمومی، دانشجوی دکتری تخصصی طب سنتی در این باره می گوید: نسبت دادن برخی مطالب و عملکردهای حوزه بهداشت و درمان به دین اگر مبنای علمی و عقلی نداشته باشد؛ ممکن است در باور جامعه تاثیر نامطلوبی برجای بگذارد و سبب شود که هم جامعه علمی و هم مردم نسبت به ارتباط و نقش دین در این مقوله دچار تشکیک و حتی انکار شوند در این صورت همگان از آن دسته از توصیه هایی که در منابع دینی موجود است بی بهره خواهند ماند.
این مدعیان اگرچه به وجود مجموعه ای با موضوع طب اسلامی قائل هستند، ولی هر کدام محدوده خاصی را برای آن ترسیم می کنند و در مواردی نیز، خارج از آن را جزو این مجموعه نمی دانند به طوری که برخی محدوده آن را به صورت بر آیات و آموزه های قرآنی متمرکز ساخته و برخی دیگر در کنار آیات و آموزه های قرآنی به روایات نیز استناد می کنند. به بیانی دیگر اگر اگر چه طب اسلامی به عنوان یک مجموعه مطرح است، اما برای آن مرزبندی هایی با استناد به قرآن و روایات ایجاد شده است. البته برای توضیح موارد مندرج در منابع انتخابی آنها، از طب نوین و به خصوص فیزیولوژی و پاتولوژی نیز کمک می گیرند؛ اما نتایج نوین علمی یا تجربیات بشری را در آن حیطه جای نمی دهند.
آنچه که جامعه ما این روزها با آن دست به گریبان است، ورود برخی افراد سود جو به حیطه طب اسلامی و سنتی است، این افراد با بهره گیری از سطح پایین آگاهی و دانش مردم، ضمن القاء نظرات غیرعلمی، روش هایی را برای درمان بیماران تجویز می کنند که نه با طب اسلامی که با طب سنتی نیز بیگانه است.
درمان با آب باران، زمزم، فرات، درمان با آبی که روی آن آیات و دعاهایی خوانده می‌شود و آب نیسان، تجویز دارو به نام ائمه و امامان معصوم (ع) و ... نمونه هایی از باورهای و تجویز هایی که این روزها زیر عنوان طب اسلامی توسط افراد سودجو به مردم القا می شود.
دکتر «محمود خدادوست » در گفت‌وگو با یکی از رسانه ها گفت: روایات زیادی در حوزه بهداشت و برخی توصیه‌های درمانی در اسلام داریم که البته باید در پژوهشکده‌های علوم قرآنی و از نگاه علم رجال و علم دلالت بررسی شوند. علمای اهل فن و قرآن‌شناس گفته‌اند که پس از اثبات سندیت یک روایت، برای تعمیم آن به زمان، مکان و مردم حاضر نیاز به کار تحقیقاتی و پژوهشی داریم.
مدیرکل دفتر طب سنتی وزارت بهداشت همچنین تصریح کرد: در این موضوع که سلامت ابعادی پیچیده‌تر از بعد جسمانی و روانی دارد تردیدی نیست؛ ما می‌توانیم از ظرفیت دین اسلام به عنوان کامل‌ترین دین برای توسعه ابعاد فرشتگی و روحی انسان کمک بگیریم، اما این موضوع غیر از آن است که ما به نام و سوءاستفاده از دین در سلامت مردم مداخله کنیم.
خدادوست با اشاره به ممنوعیت طبابت افراد غیرپزشک در قانون اساسی ایران، ادامه داد: بر اساس قانون جمهوری اسلامی ایران که تحت نظارت شورای نگهبان قرار دارد و از فیلتر مبانی فقهی ما عبور می‌کند، طبابت افراد غیرپزشک خلاف قانون است. چطور ممکن است در قانون جمهوری اسلامی ایران بگویند مداخله درمانی فقط توسط پزشک مجاز است، اما افراد غیر پزشک به نام اسلام کاری خلاف قانون انجام دهند؟ این کار قطعا بر اساس این مبانی فقهی، خلاف شرع خواهد بود.
خدا دوست چندی پیش در دیدار با آیت الله اعرافی، مدیر حوزه‌های علمیه سراسر کشور، تاکید کرده بود که برخی به نام طب اسلامی و سنتی، با بدیهی‌ترین مسائل پزشکی مانند واکسن و پیوند اعضا مخالفت می‌کنند که با این کار آن‌ها، برخی از مردم علاوه‌ بر از دست دادن جان خود، مال خود را نیز از دست‌ داده‌اند. بیشتر این افراد دام خود را برای کسانی که بیماری‌های صعب‌العلاج دارند، پهن کرده و با منع بیماران از مراجعه به پزشکان طب رایج، آن‌ها را مجبور به استفاده از شیوه‌های درمانی نادرست و بدون مستندات علمی خود ترغیب می‌کنند.
همزمان انجمن علمی طب سنتی با انتشار بیانیه‌ای از جریاناتی که با سوء استفاده از نام اسلام و ائمه معصومین(ع)، به حوزه طبابت وارد شده و سلامت شهروندان و اعتقادات دینی آنان را به مخاطره انداخته‌اند اعلام برائت کرد.
نظارت دقیق بر موسسه ها و کلینیک های فعال در درمان های سنتی، آزمایش و بررسی میزان سلامت داروهای دست ساز، اطلاع رسانی و روشنگری درباره سوءاستفاده از اعتماد مردم در فضای رسانه ای کشور نیز به طور حتم مانع بازارگرمی سودجویانی در لباس طبیبان سنتی و اسلامی خواهد شد.
نظر شما در این رابطه چیست