پنجشنبه ۰۹ فروردين ۱۴۰۳ - 2024 March 28 - ۱۷ رمضان ۱۴۴۵
۰۳ آبان ۱۳۹۶ - ۱۱:۱۳

سیر مالیات بر ارزش افزوده در ایران

مالیات بر ارزش افزوده «مالیات غیر مستقیمی» است که مصرف‌کننده (خریدار) آن را به همراه بهای خرید کالا یا خدمات می‌پردازد و دریافت کننده (فروشنده) موظف است مقدار مالیات دریافتی را به نظام مالیاتی ارائه دهد.
کد خبر: ۱۸۰۹۴۵
به گزارش ایران اکونومیست ؛دولت‌ها مصارف ویژه‌ای را برای این مالیات درنظر می‌گیرند. این مالیات از مهم‌ترین درآمدهای استانداریها، شهرداری‌ها،دهیاری ها و دولت‌های مرکزی محسوب می‌شود و معمولا به حساب خزانه دولت مرکزی وارد و از آنجا طبق قانون بین استان‌ها و شهرها پخش می‌شود. «مالیات بر ارزش افزوده» تنها مالیاتی است که هرگز در تاریخ روال نزولی نداشته و پیوسته افزایش یافته.

مبدأ اصلی روش مالیات‌گیری به صورت مالیات بر ارزش افزوده، کشورهای توسعه‌یافته اروپا می‌باشد در حال حاضر حدود 120 کشور جهان از این روش مالیاتی استفاده می‌کنند که نرخ‌‌های آن بین 3 تا 25 درصد در کشورهای مختلف، ‌نوسان دارد.نرخ مالیات بر ارزش افزوده در اتحادیه اروپا از حدود 17 درصد(لوکزامبورگ) تا27 درصد(مجارستان) در نوسان است.

با اینکه مالیات بر ارزش افزوده قدمتی بیش از 60 سال دارد، اما تصویب قانون مالیات بر ارزش افزوده در کشور ما یک فرآیند طولانی را از سال 1366 لغایت 1387 طی کرد و این قانون از مهرماه سال 1387 در ایران اجرا شده است.

سازمان امور مالیاتی برای اجرای بهتر و بدون چالش‌ قانون مالیات بر ارزش افزوده، به‌تدریج و به‌صورت مرحله‌ای واحد‌های صنفی مختلف را تحت شمول این قانون قرار داد;به این صورت که بعد از لازم‌الاجرا آن، یکباره تمام واحدهای صنفی و تجاری موظف به اجرای آن نشده اند، بلکه به‌صورت دوره‌ای و در بازه‌های زمانی مشخص گروهی از واحدهای صنفی مشمول آموزش واجرای این قانون اعلام ‌شدند.

درسال 1387 مرحله اول فراخوان ارزش افزوده کلیه واردکنندگان و صادر کنندگان و همچنین فعالان اقتصادی با مجموع فروش سه میلیارد ریال در سال 1386 و کلیه افراد مذکور با مجموع فروش یک میلیارد و دویست پنجاه میلیون ریال یا بیشتر در پنج ماهه آغازین سال 1387،مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده شدند.

در مرحله دوم که از اول مهرماه 1388 به اجرا گذاشته شدکارخانه ها و واحدهای تولیدی دارای جواز تاسیس و پروانه بهره برداری، بهره برداران معادن،ارائه دهندگان خدمات حسابرسی ودفترداری،حسابداران رسمی، خدمات مدیریتی ومشاوره ای، خدمات انفورماتیک،هتل ها ومتل های سه ستاره و بالاتر،بنکداران وعمده فروشان، نمایندگان موسسات تجاری و صنعتی،موسسات حمل ونقل، موسسات مهندسی،تبلیغاتی وبازاریابی فراخوان شدند.

در مرحله سوم که از اول فروردین 1389 به اجرا گذاشته شد، دامنه شمول مودیان گسترش یافت و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام ، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نشده بودند و در صورتی که در سال 1387 یا 1388 مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات ( غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف ) آنها سه میلیارد ریال و بالاتر بود، مشمول این مرحله شدند.

مرحله چهارم از تاریخ 1389/7/1 اجرا شد و در این مرحله کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که بر اساس شرایط مراحل اول، دوم و سوم ثبت نام، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش افزوده نشده بودند، در صورتی که شاغل به فعالیتهای موضوع بند «ب» ماده 96 قانون مالیاتهای مستقیم(صاحبان کارگاههای صنعتی، فروشندگان طلا وجواهرو سایر فلزات تزیینی، فروشندگان آهن آلات و سایر فلزات، صاحبان تالارهای پذیرایی ورستوران ها، صاحبان متل و هتل‌های یک و دوستاره و هتل آپارتمان، صاحبان نمایشگاه های و فروشگاه‌های خودرو ومعاملات املاک، تعمیرگاههای مجازخودرو، چاپخانه‌داران، صاحبان دفاتر اسناد رسمی، مراکز ارتباط رایانه‏ای، دفاتر خدماتی، دولت الکترونیک، خدمات الکترونیک شهر و صاحبان سینماها، تماشاخانه ها ومکان های ورزشی وتفریحی) بودند با هر میزان فروش یا درآمد مشمول مرحله چهارم ثبت نام، آموزش و اجرای قانون شدند.

درمرحله پنجم که از تاریخ 1390/7/1 اجرا شد کلیه اشخاص حقوقی که در مراحل قبلی مشمول نبودند و مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات (غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف) آنها در هر یک از سالهای 87، 88 و89 یک میلیارد ریال وبیشتر ‌بود وکلیه اشخاص حقوقی که قبل یا بعد از سال 1390 ایجاد، تأسیس و به ثبت رسیده یا می‌رسند و حائز شرایط مذکور نشده بودند، در صورتی که مجموع فروش کالا و ارائه خدمات (غیر معاف یا معاف و غیر معاف) آنها در سال 1390 یا سال‌های بعد، یک میلیارد ریال و بیشتر بود، از اولین دوره مالیاتی بعد از رسیدن به آستانه مذکور، مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون شدند.

مرحله ششم ارزش افزوده از ابتدای سال1394 اجرا شد. که در این مرحله اشخاص حقوقی و همچنین حقیقی (صرف نظر از مبلغ فروش سالانه) موضوع ماده «95» قانون مالیاتهای مستقیم که به فعالیت‌های چلوکبابی‌ها، سالن‌ های غذاخوری، سفره خانه های سنتی و اغذیه فروشی‌ های زنجیره ای با مالکیت واحد و یا نام و نشان و عنوان تجاری واحد فارغ از مساحت محل کسب و کار و نوع مجوز مشمول مالیات بر ارزش افزوده شدند.

از ابتدای مهرماه 1395 مرحله هفتم مالیات بر ارزش افزوده به اجرا در آمد. بر این اساس کلیه اشخاص حقوقی فعال با هر حجم از فروش و یا درآمد از محل عرضه کالا و ارائه خدمات مشمول که به موجب فراخوان های قبلی تاکنون برای اجرای قانون فراخوان نشده اند، طی این مرحله مکلف به ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده و اجرای این قانون از ابتدای مهرماه سال جاری می باشند.

براساس اختیارات حاصل از مقررات ماده 18 قانون مالیات بر ارزش افزوده، فعالان اقتصادی عرضه کننده کالا و ارائه دهنده خدمات مشمول مرحله هفتم ثبت نام نظام مالیات بر ارزش افزوده به منظور آموزش و اجرای مقررات موضوع این قانون فراخوان شده اند.

همچنین اشخاص حقوقی که بعد از تاریخ اجرای فراخوان نیز ایجاد، تأسیس و به ثبت می‌رسند و یا شروع به انجام فعالیت می‌کنند، در صورت فعالیت با هر حجم از فروش و یا درآمد حاصل از کالا و خدمت، از اولین دوره مالیاتی بعد از شروع فعالیت مشمول اجرای این قانون می‌باشند.

فعالان اقتصادی که واجد شرایط مراحل اول تا ششم ثبت نام و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده بوده اند، حتی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله هفتم ثبت نام این نظام مالیاتی جزو مودیان مشمول مراحل قبلی ثبت نام و اجرای قانون محسوب و مکلف به اجرای مقررات از تاریخ شمول فراخوان مربوط از جمله وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده از خریداران، ارائه اظهارنامه و واریز مالیات و عوارض بر ارزش افزوده به حساب‌های تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی کشور می‌باشند.

باید توجه داشت که معافیت های قانون ارزش افزوده همچنان به قوت خود باقی است.براساس ماده 12 قانون مالیات بر ارزش افزوده، اشخاص حقوقی که در زمینه عرضه کالا و ارایه خدمات یا واردات محصولات کشاورزی فراوری نشده، دام و طیور زنده، آبزیان، زنبور عسل و نوغان، انواع کود، سم، بذر و نهال، آرد خبازی، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، حبوبات و سویا، شیر، پنیر، روغن نباتی، شیرخشک کودکان، کتاب، مطبوعات، دفاتر تحریر و انواع کاغذ چاپ، تحریر و مطبوعات، انواع دارو و لوازم مصرفی درمانی و خدمات درمانی، خدمات حمل و نقل عمومی مسافری، فرش دستباف و خوراک دام و طیور فعالیت دارند، الزامی به ثبت نام در نظام مالیات بر ارزش افزوده ندارند.

سازمان امور مالیاتی با اجرای مرحله ای قانون مالیات بر ارزش افزوده سعی در نوسازی نظام مالیاتی وتوسعه عدالت مالیاتی داشته است.

اجرای منظم وهدفمند، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مداوم از طریق رسانه های محیطی، جمعی ونوین، شناسایی فرصت ها و چالش های هر مرحله واصلاح گام های بعدی از جمله اقدامات این حوزه بوده است.با اجرای مرحله هفتم مالیات بر ارزش افزوده گامی دیگر برای مشارکت شهروندان در تامین منابع عمومی برداشته شده است.

نظر شما در این رابطه چیست
آخرین اخبار