به گزارش ایران اکونومیست؛ درمان‌های معمول که تاکنون عمدتا در مراکز پزشکی جهان مورد استفاده قرار می‌گرفتند، تنها در برخی از بیماران تاثیر دارند. در واقع در بیشتر موارد درمان‌های موجود موثر نیستند. اما با عرضه و ظهور درمان‌های مبتنی بر خصوصیات شخصی که بر اساس ویژگی‌های ژنتیکی و شخصی افراد و تومورهای سرطانی و مسیرهای مختل و عامل بیماری طراحی می‌شوند، امید تازه‌ای در درمان بسیاری از سرطان‌ها ایجاد شده است و تاثیر درمان‌های فرد محور حتی در سرطان‌های پیشرفته و بسیار تهاجمی قابل توجه بوده است.
دکتر سعیدرضا غفاری، عضو تیم تخصصی و مسئول کلینیک سلامت مادر، جنین و نوزاد مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا در تشریح پزشکی فرد محور گفت: پزشکی فردمحور به مجموعه‌ای از فعالیت‌ها و رویکردهای پزشکی تشخیصی و درمانی اطلاق می‌شود که بر اساس آن بیماران بر اساس ویژگی شخصی خود طبقه‌بندی شده و اقدامات درمانی برایشان انجام می‌گیرد.
وی با اشاره به محورهای اصلی پزشکی فردمحور افزود: محور رویکردهای پزشکی فردمحور بر شخصی‌سازی استوار است و به این معنا که از آنجا که هر فرد با افراد دیگر متفاوت است، پاسخ بدن وی به محیط اطراف و نیز عوامل بیماری‌زا و درمانگر نیز متفاوت است. بنابر این برای رویکرد مناسب تشخیصی درمانی ابتدا باید این تفاوت‌ها را شناسایی کرد.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با بیان اینکه منحصر به فردترین ویژگی هر فرد ویژگی ژنتیکی وی است، تصریح کرد: سایر تفاوت‌ها، تفاوت‌های ثانویه ویژگی‌های ژنتیکی هستند. بنابراین پایه و ستون اصلی پزشکی فردمحور از شناسایی و سپس طبقه‌بندی افراد بر اساس ویژگی ژنتیکی آنها بوده است. به مجموعه ژن‌ها و نیز اطلاعات ژنتیکی فرد ژنوم گفته می‌شود و لذا به بیان دیگر می‌توان گفت که پزشکی فردمحور بر اساس خصوصیات ژنومیک است. هر چند محور و پایه اصلی پزشکی فردمحور بر اساس ویژگی‌های ژنتیکی و ژنومیکی بوده، هر شخص دارای یک تنوع منحصر به فر د از ژنوم انسان است. اگر چه بیشتر این تفاوت‌ها و تنوع‌ها در بین افراد تاثیری بر سلامت معمول یا بیماری‌زایی در فرد ندارد؛ اما این تنوع می‌تواند همراه با تاثیرات متقابل بر محیط و مواد پیرامون و نیز داروها و سایر عوامل بر سلامت فردی و پاسخ به درمان‌های خاص و یا سرنوشت فرد در طول دوران زندگی تاثیرگذار باشد.
غفاری در ادامه تاکید کرد: مفاهیم پزشکی فردمحور به روش‌های مختلف در پزشکی جدید و به منظور مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌شود. این مراقبت‌ها به خصوص درحیطه پیشگیری، پیش بینی آینده بیماری، درمان دقیق و مناسب کاربرد دارد.
مسئول کیلنیک سلامت مادر، جنین و نوزاد مرکز درمان ناباروری ابن سینا در تشریح کاربردهای پزشکی فردمحور و در خصوص رویکرد تشخیص و مداخله در این حوزه گفت: در این رویکرد ژنوم فرد مورد نظر با ژنوم‌های مرجع مقایسه می‌شود و بر اساس اطلاعات به دست آمده می‌توان به طریق مناسب و اختصاصی به درمان فرد پرداخت. در واقع ماهیت ژنتیکی فرد استراتژی درمان را مشخص می‌کند. یک جنبه از پزشکی فردمحور بهره‌گیری از فارموکوژنومیک است. در این شیوه با استفاده و آگاهی از توالی ژنوم یک فرد به ارائه یک دارو به صورت آگاهانه‌تر و متناسب اقدام می‌شود.
این متخصص ژنتیک پزشکی افزود: در پزشکی معمول، در اغلب موارد داور با این ایده تجویز می‌شود که گویی تاثیر دارو برای همه افراد یکسان است. اما در واقع این گونه نیست و هر فرد بسته به ماهیت توالی ژنومش پاسخی که به دارو می‌دهد متفاوت است. لذا عوامل مختلفی باید در نظر گرفته شود.
غفاری با بیان اینکه کاربرد دیگر پزشکی فردمحور استفاده از دانش ژنومیک در طراحی داروهای جدید و فرایند پذیرفته شدن دارو توسط مراجع نظام سلامت است، افزود: با استفاده از توالی‌های ژنومیک بیماران در زمان تولید دارو می‌توان افراد یک جمعیت را به دسته‌های گوناگون تقسیم کرد و بر اساس آن پیش‌بینی کرد که این دارو به چه شکل باید طراحی شود.
وی در ادامه تاکید کرد: یکی از نخستین کاربردهای پزشکی فردمحور بکارگیری آن در حوزه پیشگیری و درمان سرطان بوده است.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری ابن سینا با اشاره به اینکه پزشکی فردمحور روز به روز در پزشکی روزمره کاربردهای بیشتری پیدا می‌کند، گفت: به نظر می‌رسد پزشکی فردمحور یکی از عمده‌ترین عرصه‌های پزشکی در آینده نزدیک باشد، با این وجود استفاده از آن متضمن چالش‌های جدی است.
وی ادامه داد: یکی از چالش‌ها نکات مرتبط با حفظ حریم خصوصی افراد است؛ چراکه در هر درمان اطلاعاتی از وضعیت ژنتیک فرد مورد نیاز است و این موضوع به معنای ورود به حریم خصوصی افراد است که بنابر این آنان قبل از هر اقدام باید از جوانب آن آگاه باشند. همچنین نکته دیگر آن است که اطلاعات ژنومیک از حجم بسیار زیاد برخوردارند و استفاده مناسب و موثر از آنها نیازمند دانش بالا در حوزه نرم افزار و نیز برخورداری از زیر ساخت مناسب در این ارتباط است.
عضو تیم تخصصی مرکز درمان ناباروری در ادامه از برگزاری سمپوزیوم پزشکی فردمحور با بالاترین امتیاز بازآموزی در تاریخ 23 و 24 آذر ماه امسال خبر داد و افزود: این سمپوزیوم با هدف بررسی فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌رو از سوی پژوهشگاه فناوری نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی ابن سینا و با همکاری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مرکز تحقیقات نسل امید دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی وزارت بهداشت و دیگر سازمان‌ها و نهادهای مرتبط با تاکید بر حوزه سرطان و ناباروری برگزار می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: علاقه‌مندان می‌توانند جهت ثبت نام و کسب اطلاعات بیشتر با شماره تلفن 02122402110 تماس بگیرند و یا به نشانی اینترنتی http://www.avicenna.ac.ir/ مراجعه کنند.
