به گزارش ایران اکونومیست؛ قرار، آموزشگاه موسیقی کامکارهاست، مصاحبه با اردوان کامکار، یکی از اعضای خانوادگی ترین گروه موسیقی سنتی ایران، گروهی که اولین تمرین های خود را شب ها، کنار حوض کوچک حیاط منزل شان انجام می دادند و اکنون من به یکی از آموزشگاه های مطرح موسیقی کشور یعنی آموزشگاه کامکارها آمده ام.
موهای بلندش را بسته است، با تفکر نگاه می کند، شاید می خواهد ابتدا خبرنگار مقابل خود را بسنجد و حلاجی کند. سوال نخست را که می پرسم با صدایی بلند آغاز می کند، گویی وسط خال زده ام.
همه او را به پاساژهای سریع و درهم تنیده و ریتم‌ها و مضراب‌های پیچیده در سنتور نوازی می شناسند، نواختنی که خاص اوست.
اردوان کامکار در سال 1347 در سنندج به دنیا آمد و آموزش سنتور را از 4 سالگی نزد پدرش حسن کامکار آغاز کرد.
** اگر خانواده نبودیم، احتمال همبستگی دو درصد بود
از او می پرسم، با توجه به اینکه چند سالی است که مناسبات مالی در فضای موسیقی ایرانی حرف اول را می زند، اگر اعضای فعلی گروه کامکارها، همین هنرمندها بودند اما با هم نسبت خانوادگی نداشتند، تا چه حد امکان داشت این گروه به همین شکل باقی بماند و سرنوشتی همچون گروه های دیگر مانند «عارف» و «شیدا» پیدا نکند؟
کامکار اینگونه پاسخ داد: فکر می کنم اگر نسبت خانوادگی نبود، احتمال همبستگی این گروه به اندازه دو درصد بود، نمی توان به افرادی گفت که در هفته سه روز برای تمرین دور هم جمع شوید و هیچ حقوقی هم نگیرید، اثری را خلق کنیم و آن اثر را منتشر کنیم یا کنسرت دهیم. کنسرت هم که برگزار کنیم، اگر هم درآمدی داشته باشد به اندازه کفاف هزینه آن تیم کاری نیست، در واقع این کار امکانپذیر نیست، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که باید حمایت کند.
وی افزود: البته این را نیز بگویم که به عنوان مثال هر وقت پایان نامه دانشجویان کارشناسی ارشد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران را امضا می کنم تا فارغ التحصیل شوند خودم هم می دانم دانش آنها در موسیقی در سطح بالایی نیست.
کامکار اظهار داشت: حتی در ذهنم این سوال وجود دارد که آیا آن اساتید که پایان نامه فوق لیسانس موسیقی را امضا می کنند در آن سطح هستند که پایان نامه را امضا کنند؟
این استاد موسیقی با بیان اینکه هر کاری که بتوانم برای دانشجویان انجام می دهم، گفت: حتی به طور شخصی هم که شده، نکاتی را به آنها می آموزم که با دست خالی مدرک ارشد خود را اخذ نکنند.
خالق اثر موسیقیایی «دریا» ادامه داد: حال مشکل اینجاست که وقتی فارغ التحصیل شدند، بدون شغل می مانند، چرا که این مدرک به هیچ کار آنها نمی آید، مگر اینکه کسی خود قبلا کار و سالها فعالیت کرده باشد و فقط بخواهد یک مدرک آکادمیک دریافت کند.
کامکار اظهار داشت: این را نیز اضافه کنم که به شخصه حاضر به تدریس در این دانشکده ها نیستم چرا که حقوقی که باید بدهند خیلی کمتر از آن چیزی است که اکنون به اساتید پرداخت می شود، بنابراین کسانی که می توانند این شرایط را تحمل کنند، برای تدریس به این کار روی می آورند، اوضاع بسیار پیچیده است.
** شرکت هایی که کار و هدایت سلیقه بازار موسیقی را در دست گرفته اند
وی درباره وضعیت و شرایط بازار موسیقی کشور نیز توضیح داد: وقتی می خواهیم اثری را منتشر کنیم متاسفانه با مشکلاتی روبرو هستیم که یکی از عوامل اصلی این مشکلات، خود شرکت های انتشار آثار موسیقایی هستند که هر چه مردم و بازار بخواهند همان را نشر می دهند و اینجاست که هنر با کار این شرکت ها دچار بی هویتی می شود.
هنرمند ایرانی با تاکید بر اینکه موسیقی اینگونه نیست که هر چه جامعه خواست به او بدهید، بر ضرورت الگوسازی در این زمینه تاکید کرد.
این آهنگساز ادامه داد: معتقدم اگر موسیقی ملی، با کیفیت درست اجرا و منتشر شود، می تواند در میان مخاطبان تاثیرگذار باشد اما متاسفانه بازار موسیقی ایران به سمت کارهایی رفته که وجهه هنری کمتری دارند.
کامکار گفت: بگذارید یک مثال بزنم، شما نزد من می آیید و می گویید سرگیجه دارید، من هم که هیچگونه تخصص پزشکی ندارم، قرصی از کشوی میز خود به شما می دهم که بخورید، شاید سرگیجه شما برای آن زمان خوب شود اما مقطعی است و در درازمدت عوارضی در بر خواهد داشت که شما باید به پزشک مربوطه برای درمان آن مراجعه کنید، این همان اتفاقی است که در موسیقی رخ می دهد.
این استاد موسیقی افزود: این به آن معناست که شما باید فکر کنید چه نوع موسیقی به درد حال جامعه می خورد، آن را رواج دهید نه اینکه ببینیم چه کسی شبیه فلان خواننده می خواند و برای کسب درآمد مقطعی، یک نفر را دچار توهم کنیم و باعث نابودی اش شویم.
او همچنین ادامه داد: خواننده ای را می شناسم و شما هم می شناسید که اکنون نیز در صحنه موسیقی حضور ندارد، وی به طور کلی از صفحه موسیقی حذف شده اند اما در مقطعی در گذشته در اوج بودند.
کامکار توضیح داد: ماجرا این است که در زمانی می خواهند از آن فرد درآمد کسب کنند، سپس زیر پای او را خالی می کنند و با سر چنان به زمین می کوبند که دیگر نتواند بایستد، همان شرکت هایی که کار و هدایت سلیقه در بازار موسیقی را در دست گرفته اند.
** موسیقی پاپ ایرانی بسیار نازل است
این موسیقیدان با بیان اینکه برخی از موسیقی های پاپ ایرانی بسیار نازل است، گفت: باید به آنها شغلی داده شود تا کسب درآمد کنند، چرا باید از موسیقی برای کسب درآمد استفاده کنند، موسیقی جای این کار نیست.
کامکار توضیح داد: هنگامی که می خواهیم اثری را خلق کنیم، به این موضوع نباید توجه کرد که مردم چه می خواهند و به صورت سفارشی اثری را خلق کرد، من آهنگساز باید موسیقی را هدایت کنم و من بگویم که مردم چه گوش کنند، فرد متخصص باید تشخیص دهد که جامعه این آهنگ را می خواهد اما متاسفانه اینطور نیست.
وی افزود: متاسفانه برخی مسئولان فرهنگی و هنری سر رشته ای از این کار ندارند که بتوانند این حوزه را هدایت کنند تا مردم راه درست را بروند، ممکن است این سخنان من چندان خوشایند کسی نباشد اما واقعیتی تلخ است.
** شرایط برای شکوفایی موزیسین خوب مهیا نیست
از او پرسیدم: با توجه به اینکه نسل سوم خانواده کامکارها یعنی همان نوه های مرحوم حسن کامکار، چند وقتی است فعال تر شده اند، آیا به نظر شما می توانند موفقیت های شما و برادران و خواهرتان را ادامه دهند؟
اردوان کامکار پاسخ داد: بله می توانند، اما شرایطی که باید یک فرد در عرض 10 سال تبدیل به یک موزیسین خوب شود، آن شرایط متاسفانه مهیا نیست، برای شخص من مهیا بود، برای اردشیر و فلان موزیسین فراهم بود، آن دوره ای که بسیاری از دوستان کار می کردند، متفاوت بود.
** جدیدترین اثر خود را به زودی منتشر می کنم
وی در پاسخ به این سوال که معیار شما برای همکاری با خواننده ها چیست؟ اظهار داشت: هیچگونه همکاری با خواننده ها ندارم و همین کاری که خود انجام می دهم خوب است.
کامکار در پاسخ به سوالی دیگر مبنی بر اینکه آیا اثر جدیدی در دست تولید دارید، گفت: کار جدید بسیاری دارم که برای مخاطبان و طرفداران خودم تولید می کنم، یکی از جدیدترین آثار خود را به زودی منتشر می کنم که هنوز نامی برای این اثر انتخاب نکرده ام.
نوازنده ساز سنتور همچنین درباره اینکه آیا سالن های کنسرت از لحاظ فنی شرایط میزبانی کنسرت را دارند؟ اظهار داشت: فقط تالار وحدت اینگونه است اما تالار رودکی برای تمرین ارکستر بوده است، آکوستیک تالار وحدت برای این است که اگر 70- 80 ساز، نواخته می شود صدای آنها را به خود جذب و جایی منتقل کند که صدا وارد سالن نشود.
به گفته وی، تالار وحدت به قدری حرفه ای ساخته شده که فقط برای اپرا و موسیقی بوده و از آکوستیک بسیار مناسبی برخوردار است، اما هنگامی که در سالن های دیگری که مخصوص موسیقی نیست و فقط از نظر تعداد جمعیت بزرگ است، نمی دانید چکار انجام می دهید، از بس صدا می رود و باز می گردد، کوچکترین صدا چندین برابر می شود.
وی گفت: صندلی نامناسب و دیگر مشکلات را هم به این بیافزایید، اینکه یک سالن «ال» شکل یا ذوزنقه ای بسازید و صندلی بچینید سالن موسیقی نمی شود و اکنون به معنای واقعی سالن نداریم.
