به گزارش ایران اکونومیست ؛ صنایع دریانوردی و کشتیرانی به عنوان صنعتی عظیم نقشی مهم در اقتصاد جهانی و توسعه اقتصادی دارد و فعالیت های دریانوردی منبع مهم درآمد بسیاری از کشورهای در حال توسعه است.
جمهوری اسلامی ایران بین کشورهای حاشیه خزر و آب های آزاد جهان قرار دارد و ارزان ترین راه ترانزیتی بین کشورهای آسیایی میانه و دریاهای آزاد جهان است.
دریای خزر که ساحل خود را به سوی پنج کشور گشوده، به غیرموقعیت ممتاز زیست‌محیطی، منافع اقتصادی فراوانی را در خود جای داده است.
بخشی از ظرفیت های اقتصاد دریایی کشور معطوف به تعامل ایران با کشورهای حاشیه دریای خزر و آسیای مرکزی است که طی دو دهه اخیر از رشد نسبتا مناسبی برخوردار بوده است.
هرچند رژیم حقوقی دریای خزر برای استفاده از منابع طبیعی بزرگترین دریاچه جهان، همچنان ابهام‌هایی را باقی گذاشته و ضرورت مذاکرات دیپلماتیک با چهار کشور دیگر را اجتناب‌ناپذیر کرده، اما در همین شرایط به نظر می‌رسد چهار کشور دیگر تمرکز ویژه‌ای روی بهره برداری از این منابع داشته‌اند. ایران اما به دلیل اتکا به ذخایر خلیج‌فارس، توجه کمتری به این بخش داشته و همین موضوع عقب ماندگی‌هایی را به وجود آورده است.
منافع اقتصادی ایران حول دریای خزر در شرایط جدید و پس از توافق هسته‌ای، بیش از گذشته مورد اهمیت قرار گرفته است زیرا با توجه به کاهش فشار تحریم‌ها و احتمال لغو کامل آن پس از توافق نهایی، شرایط بهتری برای استفاده از منابع خزر فراهم خواهد آمد. در این مرحله شناخت و بررسی کامل منافع کشور اهمیت فراوانی دارد تا بتوان برنامه‌ریزی بهتری در این بخش داشت.
در بخش بنادر و کشتیرانی، ایران سابقه فعالیتی طولانی در دریای خزر دارد هرچند که توسعه بنادر ایران به کندی پیش رفته و از سیر مرسوم جهانی عقب تر است، اما بنادری نظیر انزلی نقشی کلیدی در تجارت ایران داشته است.
اکنون بندر آستاراخان در روسیه نقشی کلیدی در میان سایر بنادر ساحلی خزر ایفا می‌کند و رقیبی جدی برای بنادر ایرانی محسوب می‌شود. ایران در بخش کشتیرانی در این سال‌ها با فشار تحریم‌ها مواجه بود که با کاهش فشار آن پس از برجام می‌تواند دامنه فعالیت‌ها را گسترش دهد.
ناوگان ملی ایران با وجود تحریم‌ها 22 فروند کشتی را از سوی کشتیرانی ایران در دریای خزر شناور دارد. همچنین کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران بزرگترین شرکت کشتیرانی در زمینه کالای خشک دریای خزر بوده و هر هفته سفرهای صادراتی مختلفی در حوزه خزر انجام می‌دهد.
یکی از عوامل کمک کننده به این که یک کشور حاکمیت خود را در منطقه تثبیت کند به حرکت در آوردن ناوگان ملی است .
فارغ از بحث اقتصادی، بخش حاکمیتی باید حمایت خود را از ناوگان کشتیرانی تداوم ببخشد، زیرا هرچه تعداد سفرهای دریایی با کشتی های دارای پرچم جمهوری اسلامی ایران بیشتر باشد به تثبیت حق حاکمیتی کشور در این دریاچه کمک خواهد کرد .
** پتانسیل آذربایجان برای تبدیل شدن به پایگاه صادراتی ایران
با توجه به آغاز اصلاحات اقتصادی و توجه به تجارت و سرمایه‌گذاری در جمهوری آذربایجان، ایران می‌تواند از این فرصت به نفع توسعه صادرات استفاده کرده و سهم خود را در بازار این کشور افزایش دهد.
آذربایجان در راستای کریدور غرب به شرق دریای خزر می تواند با استفاده از خطوط کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران تحت عنوان کشتی های «رو رو» در این دریا نسبت به ارسال محموله های ترانزیتی از طریق بنادر آذربایجان به بندر «آوازا» در ترکمنستان اقدام کند.
با پیگیری خطوط کشتیرانی رو رو درآمد سرشاری برای کشتیرانی ایران فراهم می شود. علاوه بر آن، همه کالاهای مسیر از طریق ایران به روسیه نیز می تواند بصورت ترانزیت از این مسیر صورت پذیرد.
با حضور در نمایشگاه بین المللی صنعت در باکو (22 الی 24 شهریورماه 96) این امکان در طول برگزاری نمایشگاه و همایش یک روزه مورد ارزیابی و بررسی قرار می گیرد.
تاکنون بیش از10 کشور جمهوری اسلامی ایران، کانادا، افغانستان، اوکراین، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، بوسنی و هرزگووین، ترکیه، بحرین، مصر و چین در این نمایشگاه بین المللی صنعت ثبت نام کرده اند.
تبلیغات نمایشگاه ازیک ماه پیش در باکو آغاز شده و سایت اقتصادی وزارت امور خارجه نیز درخصوص نمایشگاه بین المللی صنعت باکو اطلاع رسانی کرده است.
نمایشگاه بین المللی صنعت CASPINDEXPO و نمایشگاه بین المللی ساختمان به طور همزمان از 22 تا 24شهریور ماه امسال در باکو پایتخت جمهورری آذربایجان برگزار می شود.
این نمایشگاه در فضایی به مساحت هشت هزار متر مربع در دو سالن در تاریخ 13 لغایت 15 سپتامبر 2017 (22 تا 24 شهریور ماه) در مرکز نمایشگاهی باکو اکسپو سنتر برگزار می شود.
بر اساس آمارهای موجود ایران با رقمی نزدیک به یک میلیارد دلار صادرات در سال 16-2015 به جمهوری آذربایجان در بین جمهوری های CIS مقام نخست و جزو پنج کشور نخست صادرکننده جهان به این جمهوری است.
کل صادرات جمهوری آذربایجان در سال 16-2015 به میزان 27 میلیارد و 800 میلیون دلار بود و واردات آن 11 میلیارد دلار است.
بخش صنعت این کشور با بیش از پنج میلیارد دلار، نخستین و بالاترین سهم از واردات را داراست و همچنین صادرات ایران به جمهوری آذربایجان در بخش صنعت، حائز مقام نخست است.
دو کشور دارای مرزهای مشترک، اشتراکات دینی و مذهبی، فرهنگی و آداب و رسوم هستند و به دلیل هم مرز بودن هزینه های تجارت (صادرات و واردات) آنها نسبت به سایر کشورهای عضو CIS بسیار پایین تر است. انتظار می رود سطح تجاری دو کشور بسیار بالاتر و فراتر از وضعیت موجود باشد.
